Sử dụng công nghệ tìm kiếm mới

Gần ngôi trường trung học ở làng Chi-Phuch, tỉnh Prey Veng, phía Nam Campuchia, một chuyên gia nước ngoài cẩn thận đẩy chiếc máy giống như máy cắt cỏ, phía trên được gắn một radar định vị dưới lòng đất. Nhiệm vụ của ông là xác định có ngôi mộ tập thể nào ở khu vực này không. Trước cái nhìn chăm chú của nhóm học sinh tò mò, ông kiểm tra kết quả sơ bộ mà máy thu nhận được, rồi đưa cho Michael Henshaw-Tổng giám đốc Công ty SparrowHawk Far East-đơn vị chịu trách nhiệm tìm kiếm mộ tập thể, xem.

Michael Henshaw đặc biệt chú ý đến những đường cong dị thường xuất hiện trên màn hình. “Đó có thể là các mảnh xương sót lại. Những hình ảnh thu được cho thấy rõ ràng có nhiều, rất nhiều bí ẩn nằm sâu dưới lòng đất ở khu vực này”, Michael Henshaw nói. Nhà nghiên cứu này cho biết thêm, để khẳng định phía dưới đất có mộ tập thể hay không phải mất vài ngày để phân tích dữ liệu.

Chuyên gia của SparrowHawk Far East sử dụng radar định vị tìm kiếm mộ tập thể ở làng Chi-Phuch. Ảnh: AFP.

Công việc mà Công ty SparrowHawk Far East đang làm nằm trong Dự án tìm kiếm mộ tập thể dưới thời Pol Pot do Trung tâm Tài liệu của Campuchia (DC-Cam) tiến hành. Ông Pheng Pong-Rasy, giám đốc dự án trên cho biết, đây là lần đầu tiên DC-Cam sử dụng công nghệ hiện đại để tìm kiếm mộ tập thể. Sau khi khảo sát vị trí, các nhóm nghiên cứu sử dụng radar rà soát. Radar sẽ gửi tín hiệu khi phát hiện những dấu hiệu bất thường và chuyển đổi thành hình ảnh 3D. “Việc tìm kiếm mộ tập thể nhằm hai mục đích. Một là, phát hiện ra những ngôi mộ tập thể mới. Hai là, tìm thêm bằng chứng tố cáo tội ác của Pol Pot, đặc biệt là số lượng người được chôn cất tại đó”, ông Pheng Pong-Rasy cho biết thêm.

Mặc dù đây là lần đầu tiên Campuchia sử dụng radar định vị mộ tập thể, song thực tế, công nghệ này từng được sử dụng ở nhiều nước trên thế giới. Trước đó, radar định vị đã được sử dụng ở Tây Ban Nha để xác định vị trí các ngôi mộ có từ thời nội chiến, hoặc được sử dụng ở Bosnia để tìm các ngôi mộ tập thể của cuộc xung đột làm rung chuyển đất nước từ năm 1992 đến 1995. Tháng 9-2018, radar định vị đã phát hiện 166 thi thể trong một ngôi mộ tập thể ở bang Veracruz-một vùng lãnh thổ bị tàn phá bởi xung đột bạo lực giữa các băng đảng ma túy của Mexico.

Sứ mệnh khoa học

Tuy nhiên, ông Pheng Pong-Rasy cho biết, sẽ không có cuộc tìm kiếm nào được thực hiện trong trường hợp các nhà nghiên cứu tìm ra bằng chứng về sự hiện diện của một ngôi mộ tập thể. Ông Pheng Pong-Rasy giải thích rằng, theo truyền thống tôn giáo của Campuchia, các nạn nhân sẽ ở lại nơi họ bị chôn cùng với linh hồn của họ.

Mặc dù vậy, việc tìm kiếm tư liệu về nạn diệt chủng Khmer Đỏ là rất cần thiết bởi đây là sứ mệnh khoa học. “Không nên ngừng tìm kiếm các bằng chứng tố cáo tội ác của Pol Pot”, Giám đốc DC-Cam, Youk Chhang-người đã mất cha và hai em của mình trong cuộc diệt chủng này, nhấn mạnh.

Năm 2006, Liên hợp quốc và Chính phủ Campuchia đã thành lập Tòa án đặc biệt xét xử tội ác chế độ Khmer Đỏ ở Campuchia (ECCC) nhằm xét xử tội ác mà các thủ lĩnh Khmer Đỏ gây ra dưới thời diệt chủng. Mới đây, ngày 16-11, ECCC đã kết án tù chung thân hai cựu thủ lĩnh Khmer Đỏ là Nuon Chea và Khieu Samphan. Nuon Chea sinh năm 1926, cựu Chủ tịch Quốc hội, được mệnh danh là cánh tay phải của Pol Pot. Còn Khieu Samphan sinh năm 1931, là cựu chủ tịch nước trong chế độ Campuhia Dân chủ. Phán quyết lần này được coi là sự kiện lịch sử đối với Campuchia và cả thế giới khi tội ác của Khmer Đỏ một lần nữa được phơi bày, những tên sát nhân man rợ phải trả giá và quá khứ đau buồn đối với Campuchia dần được khép lại.

BÌNH NGUYÊN