QĐND - Mối quan hệ đã không mấy khi “hữu hảo” giữa hai siêu cường Nga và Mỹ đang có nguy cơ leo thang căng thẳng sau khi các nhà làm luật Mỹ đưa ra một dự luật chống Nga mang tên Mác-nít-xki.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Xéc-gây Ri-áp-cốp phát biểu trong một buổi họp báo tại Mát-xcơ-va. Ảnh: Roi-tơ

 

Phát biểu trước báo giới ngày 28-6, người phát ngôn Hội đồng Liên bang Nga Va-len-ti-na Mát-vi-en-cô (Valentina Matvienko) cho biết: “Luật Mác-nít-xki, do Mỹ đưa ra nhằm đóng băng tài sản và cấm nhập cảnh đối với các quan chức Nga liên quan tới cái chết của luật sư Xéc-gây Mác-nít-xki (Sergey Magnitsky), là can thiệp vào công việc riêng của nước Nga. Tự tôn của một quốc gia không cho phép nước Nga bỏ qua sự việc này”.

Trước đó một ngày, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Xéc-gây Ri-áp-cốp (Sergey Ryabkov) cũng từng tuyên bố, Mát-xcơ-va kêu gọi Oa-sinh-tơn cùng đối tác và các nhà lập pháp Mỹ tính đến mọi hậu quả nếu Quốc hội Mỹ thông qua cái gọi là "Đạo luật Mác-nít-xki". Ông Ri-áp-cốp khẳng định, việc Mỹ thông qua đạo luật đó sẽ làm tổn hại tới các mối quan hệ Nga - Mỹ và Mát-xcơ-va sẽ buộc phải áp dụng những biện pháp đáp trả thích đáng để bảo vệ quyền của công dân Nga chống lại “những biện pháp không thể biện minh được” của nước ngoài. Những tuyên bố trên của các nhà ngoại giao Nga được đưa ra sau khi hai ủy ban chức năng của Hạ viện và Thượng viện Mỹ thông qua dự luật tương tự.

“Đạo luật Mác-nít-xki” mà ông Ri-áp-cốp nhắc đến chính là Dự luật Mác-nít-xki của Mỹ, được đặt theo tên của Xéc-gây Mác-nít-xki, một luật sư người Nga làm việc cho Quỹ Hermitage Capital của Mỹ. Năm 2008, vị luật sư này đã từng cáo buộc các quan chức ngành thuế và cảnh sát của Nga biển thủ 230 triệu USD tiền thuế. Tuy nhiên, chính ông cũng bị bắt vì tội trốn thuế trong tháng 11-2008 và qua đời vào năm 2009 tại một nhà tù ở Mát-xcơ-va. Hội đồng nhân quyền của Tổng thống Nga sau đó đã điều tra về cái chết của vị luật sư này và kết luận: Luật sư Mác-nít-xki chết do chứng viêm tụy tạng mà ông đã bị trước khi vào tù một năm. Chính phủ Nga cũng truy tố hai bác sĩ trại giam về tội lơ là không điều trị cho nạn nhân.

Tuy nhiên, với nghi ngờ “nhiều khả năng ông Mác-nít-xki chết do bị đánh đập”, phía Mỹ đã thảo dự luật Mác-nít-xki nhằm liệt những quan chức của Nga, liên quan tới cái chết của vị luật sư Quỹ Hermitage Capital, vào danh sách vi phạm nhân quyền. Những quan chức này sẽ bị phong tỏa tài sản và từ chối cấp thị thực nhập cảnh vào Mỹ. Dự luật Mác-nít-xki được thay thế cho điều khoản bổ sung Jackson-Vanik năm 1974 của Mỹ.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn mới đây về khả năng thông qua của dự luật này, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ bang Ma-ri-len, Ben-da-min Các-đin (Benjamin Cardin), người bảo trợ dự luật Mác-nít-xki, đã tuyên bố rằng, dự luật này chắc chắn sẽ được Quốc hội Mỹ thông qua. Ông này cũng tỏ ý hoan nghênh quyết định hồi mùa hè năm ngoái của Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối cấp thị thực nhập cảnh cho những người Nga bị cho là có dính líu tới cái chết của luật sư Mác-nít-xki, và mặt khác yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ cần đưa ra một danh sách liệt kê tên tuổi cụ thể những quan chức Nga thuộc diện bị cấm nhập cảnh vào Mỹ.

Đứng trước những khả năng Quốc hội Mỹ thông qua dự luật Mác-nít-xki, cố vấn của Tổng thống Nga Pu-tin đã tuyên bố rằng, Mát-xcơ-va thà tiếp tục sống chung với điều khoản bổ sung Jackson-Vanik, chứ không thể chấp nhận dự luật Mác-nít-xki chống Nga. Bộ Ngoại giao Nga cũng cho biết, họ đang lên kế hoạch tạo một danh sách gồm các quan chức Mỹ vi phạm các quyền của công dân Nga trên đất Mỹ. Những người nằm trong danh sách này sẽ bị cấm không được nhập cảnh vào Nga và tài sản của họ ở Nga cũng sẽ bị phong tỏa.

Phát biểu tại một diễn đàn gần đây, Giáo sư An-giê-la Xten (Angela Stent), một chuyên gia nghiên cứu về Nga thuộc Trường Đại học Georgetown (Mỹ), nhận định rằng, dự luật Mác-nít-xki có thể gây ra những hậu quả không mong muốn trong quan hệ Nga-Mỹ. Mặc dù hợp tác chống khủng bố ở Áp-ga-ni-xtan, đồng thời cũng nới lỏng hạn chế thương mại giữa hai nước, tuy nhiên, Nga và Mỹ vẫn luôn trong tình trạng “bất hòa” đối với những vấn đề quan trọng mang tính chất toàn cầu như giải quyết cuộc xung đột ở Xy-ri, tham vọng hạt nhân của I-ran hay kế hoạch phòng thủ tên lửa của Mỹ tại châu Âu. Và những bước “thiếu thân hữu” như vậy của Mỹ sẽ khiến quan hệ giữa hai nước thêm căng thẳng. “Với cương vị là hai đầu tàu chính trị kinh tế quốc tế, Nga và Mỹ cần phải có quan hệ bình thường để giữ cho tình hình chung trên thế giới không bị ảnh hưởng” - bà Xten cho hay. 

THƯ ANH