Trước tiên phải kể tới khả năng trở lại số 10 phố Downing của cựu Thủ tướng Boris Johnson, người được cho là một trong 2 ứng cử viên sáng giá của Đảng Bảo thủ cho vị trí thủ tướng. Bộ trưởng phụ trách Bắc Ireland của Anh Chris Heaton-Harris thông báo ông Boris Johnson sẽ tham gia cuộc đua vào vị trí Thủ tướng Anh để thay thế bà Liz Truss. Mặc dù chưa có gì bảo đảm chắc chắn ông Boris Johnson sẽ một lần nữa trở thành Thủ tướng Anh nhưng các động thái ráo riết vận động của ông đang gây lo ngại cho nhiều nghị sĩ của chính Đảng Bảo thủ. Một nhóm gồm hơn 10 nghị sĩ Đảng Bảo thủ tuyên bố ý định từ chức nếu ông Boris Johnson trở lại. Theo tờ The Guardian, những người phản đối ông cho rằng, sự trở lại của cựu Thủ tướng Boris Johnson có thể tác động tiêu cực đến nền kinh tế và đặt dấu chấm hết cho đảng này. 

Ông Boris Johnson đã tích cực vận động các nghị sĩ Đảng Bảo thủ để có đủ tối thiểu 100 đề cử nhằm trở lại cuộc đua sau hơn một tháng rời chiếc ghế thủ tướng. Hiện ông Boris Johnson vẫn nhận được sự ủng hộ của các nghị sĩ, đặc biệt những người ủng hộ việc nước Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU)-Brexit. 

leftcenterrightdel

 Cuộc biểu tình đòi nước Anh trở lại EU ở thủ đô London. Ảnh: PA

Cùng với cựu Thủ tướng Boris Johnson, cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak cũng được coi là một trong những ứng viên hàng đầu trong cuộc chạy đua vào ghế Thủ tướng Anh. Ngày 23-10, ông Rishi Sunak đã xác nhận tham gia cuộc đua giành ghế nóng tại số 10 phố Downing. Cựu Bộ trưởng Tài chính trong chính phủ của ông Boris Johnson được đánh giá cao vì sự nghiêm túc và kỹ năng chính trị. Tuy nhiên, việc liên tục trong 4 tháng có 4 người phải thay thế cho chức Bộ trưởng Tài chính Anh có thể là một bất lợi cho ông Rishi Sunak. Tâm lý người dân Anh nói chung đều đã chán nản với những người nắm giữ hầu bao của đất nước vốn đang trong tình cảnh điêu đứng bởi khủng hoảng sức mua chưa từng có, lạm phát 10,1% trong tháng 9, trong khi hóa đơn năng lượng tăng cao kỷ lục. 

Lãnh đạo Hạ viện Anh Penny Mordaunt là người đầu tiên tuyên bố ra tranh cử ghế thủ tướng và lãnh đạo Đảng Bảo thủ thay thế bà Liz Truss. Tuy nhiên, chính khách này mới chỉ nhận được sự ủng hộ của 23 nghị sĩ, còn xa mới đạt được mức đủ điều kiện ứng cử là 100 đề cử. 

Báo chí Anh cho biết, cựu Thủ tướng Boris Johnson và cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak đêm 22-10 đã có cuộc gặp để bàn về cuộc chạy đua vào ghế Thủ tướng Anh và nội bộ Đảng Bảo thủ. Mặc dù không có nhiều thông tin nhưng báo chí Anh cho rằng cuộc gặp nhằm “thống nhất giải pháp chung để tránh gây đấu đá trong nội bộ Đảng Bảo thủ”. Hiện cả hai ông đều được cho là đã tập hợp đủ sự ủng hộ từ hơn 100 nghị sĩ của Đảng Bảo thủ tại Hạ viện Anh đủ điều kiện để được tham gia tranh cử ghế Chủ tịch Đảng Bảo thủ cầm quyền cùng với đó là chức Thủ tướng Anh.

Theo AFP, Đảng Bảo thủ đang bị chia rẽ sâu sắc bởi những bất đồng về thương mại tự do hay chủ nghĩa bảo hộ và can thiệp. Những người ủng hộ ông Boris Johnson nói ông là người duy nhất có thể thiết lập liên minh lớn, trải rộng từ người lao động đến các chủ ngân hàng, như những gì từng giúp ông giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử năm 2019. Một số thành viên Đảng Bảo thủ tin ông là cơ hội tốt nhất để cứu họ khỏi một thất bại cay đắng trước Công đảng đối lập trong cuộc tổng tuyển cử tiếp theo, dự kiến diễn ra vào tháng 1-2025. Tuy nhiên, những người phản đối cho rằng hình ảnh chính trị của ông Boris Johnson đã xuống cấp quá nhiều do những bê bối khi ông nắm quyền. 

Cho dù ai trở thành người đứng đầu Chính phủ Anh cũng sẽ phải đối mặt với rất nhiều thách thức mà nước Anh đang phải đối mặt, khiến chiếc ghế Thủ tướng Anh trở thành chiếc ghế nóng bậc nhất trên thế giới. Những bất ổn kinh tế kéo theo nhiều biến động chính trị, xã hội khó lường ở nước Anh đang đe dọa nhấn chìm quốc gia này. Thủ đô nước Anh đã xuất hiện cuộc biểu tình với sự tham gia của hàng nghìn người đòi gia nhập lại EU, nhấn mạnh Brexit là một thất bại. Trung tâm London ngày 22-10 đã ngập tràn cờ xanh của châu Âu và quy mô của cuộc biểu tình có thể chưa dừng lại khi nhà tổ chức cho biết họ hy vọng 10.000 người trở lên sẽ tham gia cuộc tuần hành. 

XUÂN PHONG