Hạt gạo làng ta vươn ra thế giới

Cách đây ba năm, Báo Quân đội nhân dân đã đăng bài "Hạt gạo Việt Nam lênh đênh xuất ngoại" phản ánh nỗi vất vả của người sản xuất lúa gạo và chặng đường gian nan của nó khi đến với thị trường nước ngoài trong bối cảnh "cầu vượt cung", giá gạo thấp tới mức kỷ lục. Năm nay, trên thị trường thế giới, giá gạo liên tục tăng, cung đã không đủ cầu, kinh nghiệm xuất khẩu của ta đã được tích luỹ, thời điểm gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã cận kề, vậy " hạt gạo làng ta" sẽ hết lênh đênh khi vươn ra thị trường thế giói ?

Gạo Việt Nam đã có mặt tại gần 100 quốc gia

Theo Bộ Thương mại: Trong mấy tháng gần đây, giá gạo trên thị trường thế giới liên tục tăng, hạt gạo Việt Nam được tín nhiệm ở nhiều quốc gia, hoạt dộng xuất khẩu gạo thuận lợi. Tính chung trong 10 tháng đầu năm nay, chúng ta đã xuất khẩu được khoảng 4,5 triệu tấn gạo với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt gần 1,2 tỷ USD. Phát biểu tại hội nghị thương mại gạo thế giới vừa tổ chức tại Việt Nam. Thứ trưởng Bộ Thương mại Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết: Gạo Việt Nam hiện đang có mặt ở gần 100 quốc gia.

"Tham bát, bỏ mâm"

Theo nhận định mới đây của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Năm nay là năm được mùa đối với các tỉnh đồng bằng sông Hồng và miền Trung; là năm được mùa chưa từng có đối với các tỉnh Tây Nguyên; nhưng là năm khó khăn đối với các tỉnh miền Nam, do ảnh hưởng của rầy nâu, bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá. Dự kiến năm 2006, sản lượng lúa cả nước đạt khoảng 36,2 triệu tấn (tăng 400.000 tấn so với năm 2005). Sản lượng lúa năm 2006 của các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long đạt khoảng 18,75 triệu tấn, giảm gần 660 nghìn tấn so với năm 2005. Lượng lúa tiêu dùng trong nước năm 2006 ước tính khoảng 27,2 triệu tấn. Lượng lúa dư thừa cả năm sẽ vào khoảng 9 triệu tấn (tương đương với 4,9 triệu tấn gạo). Phát biểu mới đây tại cuộc họp bàn giải pháp khẩn cấp dập dịch rầy nâu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng: Trong việc sản xuất lúa gạo, chúng ta đã "tham bát, bỏ mâm". Việc sản xuất lúa vụ 3 ở Đồng bằng Sông Cửu Long trong thời gian qua đã là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến dịch rầy nâu hoành hành.

Theo ý kiến của các chuyên gia về thị trường giá cả: Việc xuất khẩu gạo của chúng ta trong thời gian qua nhiều khi đã "bỏ lỡ cơ hội vàng". Khi giá cả thế giới thấp, chúng ta vẫn cứ xuất khẩu, đến khi giá tăng cao thì không còn gạo để bán. Hiện tại giá lúa ở Đồng bằng Sông Cửu Long đang dao động ở mức từ 2.500 đến 2.700 đồng/kg; lúa thơm từ 2.800 đến 3.000 đồng/kg… Giá gạo Việt Nam (loại tốt) được phía đối tác nước ngoài chào mua với giá xấp xỉ 280 USD/ tấn. Nhưng vào cuối quý I năm nay, giá gạo xuất khẩu giảm mạnh, có lúc gạo 5% tấm chỉ còn 232 USD/tấn; thế nhưng các doanh nghiệp Việt Nam vẫn vô tư ký hợp đồng xuất khẩu. Lợi dụng cơ hội này, nhiều thương nhân nước ngoài đã ép giá và phần thiệt rơi vào các doanh nghiệp trong nước. Trong khi người sản xuất lúa vui vì giá lúa tăng cao thì những nhà xuất khẩu gạo của ta lại...khóc dở, mếu dở bởi đã trót ký hợp đồng xuất khẩu với giá thấp. Việc các doanh nghiệp vội vàng ký hợp đồng, bán cái mà mình chưa nắm trong tay là quá phiêu lưu.

Gia nhập WTO : Thời cơ và thách thức mới đối với ngành nông nghiệp

Trao đổi với phóng viên báo Quân đội nhân dân về vấn đề gia nhập WTO sẽ có tác động như thế nào đối với ngành nông nghiệp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát cho biết: Mấy năm qua, ngành nông nghiệp đã chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch hành động hội nhập với mục tiêu chủ động chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và nông thôn theo hướng phát huy lợi thế so sánh. Theo Bộ trưởng, Việt Nam có những nông sản có khả năng cạnh tranh tốt khi gia nhập tổ chức WTO như lúa gạo, cà phê, cao su, chè, hồ tiêu, điều và một số loại trái cây nhiệt đới. Trong những năm gần đây, nhiều sản phẩm trong số này đã giữ vị trí quan trọng trên thị trường thế giới.

Theo ý kiến của một số chuyên gia kinh tế: Khi đã gia nhập WTO, chúng ta không nên chạy theo số lượng xuất khẩu gạo mà vấn đề quan trọng là chất lượng. Hiện tại giá gạo của ta vẫn thấp hơn giá gạo của Thái Lan, vì thế việc nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu lúc này là vấn đề cấp bách. Gạo của Việt Nam đang có ưu thế cạnh tranh trên thị trường thế giới, nhưng việc sản xuất lúa gạo của Việt Nam cũng đang gặp không ít khó khăn về thời tiết, sâu bệnh, giống lúa chất lượng cao chưa nhiều, trong khi doanh nghiệp xuất khẩu gạo chưa mạnh về tài chính, kho dự trữ… nên dễ bị ép giá kể cả khi chúng ta đã là thành viên chính thức của WTO.

Trong 5 năm qua, lượng gạo giao dịch trên thị trường thế giới tăng từ dưới 15 triệu tấn/năm lên 30 triệu tấn/năm. Trong xu thế hội nhập toàn cầu, theo nhận định của một số chuyên gia: Nếu bỏ hết rào cản, lượng gạo giao dịch sẽ tăng thêm 10-15%/ năm và giá gạo tăng 25%-35%/năm. Thậm chí có người quả quyết rằng, trong vài năm tới, giá gạo trên thị trường thế giới sẽ tăng gấp đôi so với thời điểm hiện nay. Đây là tin vui với bà con nông dân Việt Nam. Tuy nhiên, để hạt gạo của Việt Nam bớt lênh đênh, điều quan trọng lúc này là phải mau chóng thiết lập hệ thống dự báo nhu cầu của thị trường và tích cực triển khai việc mua, bán theo hợp đồng với nông dân.

Mới đây tại An Giang, Cục Bảo vệ Thực vật đã phối hợp với Viện lúa gạo Quốc tế IRRI tổ chức lớp tập huấn "các biện pháp mới trong thâm canh cây lúa" cho các cán bộ ngành nông nghiệp của 22 tỉnh, thành phố phía Nam. Lớp tập huấn tập trung vào các nội dung: kỹ thuật tưới nước tiết kiệm cho cây lúa, kỹ thuật san bằng mặt ruộng bằng tia laser, công nghệ sau thu hoạch, nhằm giúp nông dân giảm chi phí trong sản xuất, sản xuất được trên vùng núi cao thiếu nước, giúp cây lúa cứng chắc, không đổ ngã, năng suất cao, giảm được thất thoát lúa khi thu hoạch... Nếu áp dụng các biện pháp kỹ thuật mới này vào sản xuất sẽ tiết kiệm, bổ sung lợi nhuận cho nông dân khoảng 2,5 triệu đồng/ha. Mong rằng mô hình mới này sẽ nhanh chóng được áp dụng trong thực tiễn./.