QĐND - Dư luận tiếp tục bày tỏ sự quan ngại trước tình hình căng thẳng trên Biển Đông, trong đó nhấn mạnh Trung Quốc đã hành động sai lầm khi hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Không còn là vấn đề của riêng khu vực

Trong một bài viết mới đây, chuyên gia  R.Gôn-xa-lết Xa-ết (Rivislei Gonzalez Saez) thuộc Trung tâm Nghiên cứu chính sách quốc tế của Cu-ba, cho rằng việc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc đã làm gia tăng căng thẳng trong khu vực. Trung Quốc đề nghị giải quyết mọi vấn đề bằng biện pháp hòa bình, nhưng lại có những hành động đi ngược lại lời nói của chính mình. Điều này gây quan ngại sâu sắc đối với các quốc gia có liên quan cũng như các nước khác trong khu vực. Theo chuyên gia R.Gôn-xa-lết Xa-ết, những căng thẳng mà Trung Quốc gây ra với Việt Nam là một sai lầm nghiêm trọng, bất chấp các lợi ích có liên quan của Bắc Kinh. Việc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 là một hành động sai lầm của Trung Quốc. Đó không còn là vấn đề của Việt Nam hoặc của Đông Nam Á mà là vấn đề cả thế giới phải quan tâm và lên tiếng bởi lẽ nó đã vượt quá phạm vi của sự ổn định khu vực.

Tàu Trung Quốc (bên trái) ngăn cản tàu Cảnh sát biển Việt Nam thực thi pháp luật gần khu vực giàn khoan Hải Dương 981. Ảnh: TTXVN

Trong khi đó, Đại sứ Việt Nam tại Thái Lan Nguyễn Tất Thành khẳng định, các hành động của Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, trái với tinh thần và lời văn của Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) cũng như các thỏa thuận cấp cao giữa hai nước. Trong một bài viết đăng trên Báo Matichon của Thái Lan ngày 7-7, Đại sứ Nguyễn Tất Thành nhấn mạnh hành động của Trung Quốc đã không còn là một vấn đề song phương giữa Việt Nam và Trung Quốc mà đã và đang đe dọa an ninh, an toàn, tự do hàng hải và gây bất ổn trong khu vực. Chính vì vậy, không chỉ Việt Nam phản đối mà nhiều nước trên thế giới đã bày tỏ quan ngại và yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay các hành động khiêu khích của mình. Theo Đại sứ, việc Trung Quốc đồng ý sử dụng biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp và quan trọng hơn đó là tuân thủ phán quyết của cơ quan tài phán quốc tế mới chính là điều thiết thực để giúp các nước nhỏ như Việt Nam và Thái Lan có lòng tin rằng, Trung Quốc thực sự thực hiện “trách nhiệm” của “một nước lớn”.

Cùng ngày, tại thủ đô Oen-linh-tơn, cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, học tập tại  Niu Di-lân đã tổ chức biểu tình trước trụ sở Đại sứ quán Trung Quốc, giương cờ Việt Nam và các biểu ngữ bằng tiếng Việt và tiếng Anh với nội dung yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan và các tàu hộ tống ra khỏi vùng biển Việt Nam, tôn trọng luật pháp quốc tế. Đây là lần thứ hai cộng đồng người Việt Nam tại Niu Di-lân tổ chức biểu tình phản đối Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Biện pháp vũ lực sẽ khiến Trung Quốc bị xa lánh

Ngày 8-7, hãng tin AFP dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ giấu tên cho rằng, cái gọi là "đường 9 đoạn" của Trung Quốc là "mơ hồ, khó hiểu" và những hành động của Trung Quốc đã làm gia tăng căng thẳng trong khu vực. Theo quan chức này, Trung Quốc đã tuyên bố cam kết thực hiện các biện pháp ngoại giao và hòa bình để giải quyết các yêu sách và Mỹ “muốn Trung Quốc tôn trọng điều đó và giữ lời”.

Trong bức thư gửi cho tờ South China Morning Post, độc giả Alex Woo ở Hồng Công (Trung Quốc) bình luận rằng, tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông “thật khó hiểu” và không dựa trên cơ sở pháp lý nào. Từ đó, ông cho rằng nếu Trung Quốc muốn được các nước khác tôn trọng, cách duy nhất là giải quyết tranh chấp chủ quyền thông qua tòa án quốc tế. “Nếu cố dùng chiến thuật dựa vào vũ lực, Trung Quốc có thể chiếm được các lãnh thổ, nhưng sẽ trở thành một cường quốc bị nhiều nước xa lánh”.

Trong khi đó, chuyên gia E.Rát-nơ (Ely Ratner) thuộc Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS) đã chỉ trích Trung Quốc hiện nay không chấp nhận thực tế phân chia chủ quyền ở châu Á và đang tiến hành các hành động cưỡng bách láng giềng để thay đổi hiện trạng. Trong một bài viết trên trang mạng War on the Rocks, ông E.Rát-nơ cho rằng, có 3 yếu tố cần lưu ý trong những hành động của Trung Quốc. Thứ nhất là nước này tin rằng, mình có thể và sẵn sàng dùng sức mạnh để đạt mục tiêu về lãnh thổ, đồng thời chấp nhận nguy cơ bất ổn đối với khu vực. Thứ hai là sau một thời gian hoạt động riêng rẽ, thậm chí cạnh tranh với nhau trong chính sách về biển và an ninh quốc gia, các đơn vị, lực lượng Trung Quốc đã bị ban lãnh đạo mới ép vào khuôn phép phải thống nhất và phối hợp chặt chẽ hơn. Thứ ba là những công cụ kinh tế như giàn khoan dầu đang bị biến thành một “lực lượng tiên phong” để mở đường tạo cớ cho máy bay, tàu quân sự và bán quân sự xâm nhập những vùng biển Trung Quốc muốn chiếm đoạt.

HOÀNG VŨ-ĐOÀN CA