"Cấp cứu" doanh nghiệp

QĐND - Năm 2011, cả nước đã có gần 8 nghìn doanh nghiệp phải đóng cửa. Ba tháng đầu năm nay, số doanh nghiệp giải thể và đăng ký ngừng hoạt động lên tới gần 12 nghìn. "Cấp cứu" doanh nghiệp lúc này là vô cùng cấp thiết, nhưng "cấp cứu" bằng cách nào? Đối tượng nào thì sẽ được "cấp cứu"? Đó là những nội dung mà bạn đọc Báo Quân đội nhân dân đặc biệt quan tâm.

Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân đội tiếp tục cho các doanh nghiệp vay vốn để duy trì sản xuất

Doanh nghiệp không còn tài sản để thế chấp

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ông Phan Minh Nguyệt, Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Đầu tư và Phát triển nông nghiệp Hà Nội (Hadico) cho rằng, ngân hàng đã giảm trần lãi suất huy động vốn, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thể tiếp cận với nguồn vốn vay lãi suất hạ. “Ở không ít doanh nghiệp, toàn bộ tài sản của họ đã được thế chấp để vay vốn sản xuất, kinh doanh với lãi suất cao trước đó. Tuy nhiên, do khó khăn chung của nền kinh tế, hàng hóa của họ không tiêu thụ được, tồn đọng trong kho rất nhiều. Hàng không tiêu thụ được, vốn bị tồn đọng mà lãi vay hằng tháng vẫn cứ phải trả. Giờ, họ muốn được vay khoản vốn mới với lãi suất thấp hơn để thanh toán nợ cũ, nhưng không còn tài sản để thế chấp nữa”, ông Nguyệt nói.

Ông Nguyệt ví doanh nghiệp lâm vào tình trạng khó khăn cũng giống như người bị ốm: “Lúc khỏe mạnh thì không thấy ai quan tâm. Khi ốm nặng, không ăn được nữa, thì hết người nọ đến người kia biếu quà. Doanh nghiệp cũng thế thôi. Bây giờ, nhiều doanh nghiệp không hấp thụ được vốn nữa rồi”.

Theo ông Nguyệt, nhiều doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực ưu đãi cũng rất khó khăn khi tiếp cận các nguồn vốn vay từ các quỹ ưu đãi. “Hà Nội có Quỹ Đầu tư phát triển hình thành từ nguồn ngân sách thành phố để hỗ trợ cho vay ưu đãi lãi suất cho các dự án thuộc các lĩnh vực ưu tiên phát triển. Hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, một trong những lĩnh vực thuộc diện được ưu tiên vay vốn từ Quỹ Đầu tư phát triển, nhưng chúng tôi cũng rất khó tiếp cận nguồn vốn này. Chẳng hạn, chúng tôi đã làm hồ sơ đề nghị được vay vốn ưu đãi cho Dự án Hoa Tây Tựu, một dự án phát triển giống hoa, nhưng cho đến nay vẫn chưa được vay vốn ưu đãi” - ông Nguyệt tâm sự.

Theo báo cáo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trong năm 2011, số doanh nghiệp đăng ký mới của cả nước giảm 13% so với năm 2010. Số doanh nghiệp giải thể trong năm 2011 cũng lên tới con số gần 8 nghìn. Còn theo báo cáo của Văn phòng Chính phủ, trong 3 tháng đầu năm nay, trên địa bàn cả nước, số doanh nghiệp đã làm thủ tục giải thể là hơn 2.200 doanh nghiệp và có hơn 9.700 doanh nghiệp đăng ký ngừng hoạt động có thời hạn hoặc dừng thực hiện nghĩa vụ thuế.

Các “liều thuốc” đã áp dụng

Theo báo cáo của Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, từ đầu năm đến nay, hai cơ quan này đã có nhiều giải pháp để tiếp sức cho doanh nghiệp. 

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã giảm lãi suất cơ bản về mức 12%/năm, đồng thời nới tín dụng cho bất động sản, tiêu dùng, qua đó góp phần kích cầu nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho tiêu thụ bất động sản và các ngành liên quan như xi-măng, sắt thép, vật liệu xây dựng... 

Ngày 24-4-2012, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có văn bản số 2506/NHNN-CSTT yêu cầu các tổ chức tín dụng chủ động phối hợp với khách hàng vay trong việc rà soát, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng vay để tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay trong việc trả nợ vốn vay phù hợp với chu kỳ sản xuất, kinh doanh, thời hạn thu hồi vốn của dự án, phương án vay vốn, khả năng trả nợ của khách hàng. Trên cơ sở khả năng tài chính và chính sách khách hàng của mình, xem xét điều chỉnh giảm lãi suất cho vay của các hợp đồng tín dụng xuống theo mức lãi suất cho vay hiện hành, nhất là đối với các lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, sản xuất hàng xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa, sử dụng nhiều lao động. Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng xem xét miễn, giảm lãi phải trả đối với khách hàng bị tổn thất về tài sản dẫn đến khó khăn về tài chính theo quy định. 

Trong tuần này, một số ngân hàng lớn, trong đó có Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam (VietinBank) đã công bố các giải pháp hỗ trợ khách hàng là các doanh nghiệp vượt qua khó khăn tập trung tháo gỡ về thủ tục, điều kiện vay vốn, rút ngắn thời gian xử lý tác nghiệp để đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng, miễn giảm lãi đối với các khách hàng có thiện chí trả nợ, tạo điều kiện hỗ trợ và khuyến khích khách hàng trả nợ gốc và lãi cho ngân hàng…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ cho biết: Bộ này đã thành lập một tổ công tác để có đánh giá chính xác về những khó khăn của doanh nghiệp và có giải pháp về tài chính để tháo gỡ. Bộ Tài chính sẽ tập trung mọi nỗ lực để hỗ trợ cơ chế chính sách, vốn, tài chính cho doanh nghiệp. Hiện nay, doanh nghiệp tiếp tục được giãn thuế trong 6 tháng đầu năm 2012.

Cần hỗ trợ đúng địa chỉ

Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp là một trong những chủ đề được bàn bạc nhiều nhất trong phiên họp thường kỳ của Chính phủ tháng 3 và trong cuộc họp của Bộ Chính trị ngày 26-4 về một số vấn đề về tình hình kinh tế - xã hội 4 tháng đầu năm, mục tiêu nhiệm vụ và giải pháp những tháng còn lại của năm 2012. 

Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ cho biết: Bộ đang nghiên cứu kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ ba sắp tới, một số giải pháp về tài chính nhằm giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Quan điểm của Bộ Tài chính là phải tập trung mọi nỗ lực để hỗ trợ cơ chế chính sách, vốn tài chính cho doanh nghiệp. Nhưng hỗ trợ phải có địa chỉ, chỗ nào khó khăn thì mới được hỗ trợ. 

Theo Tiến sĩ Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, có hai nhóm giải pháp để có thể "cấp cứu" doanh nghiệp lúc này. Thứ nhất, là hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp, trong đó bao gồm các phương án như giãn, hoãn, miễn giảm thuế cho doanh nghiệp và kéo lãi suất đi xuống. Nhóm giải pháp thứ hai sẽ tập trung vào việc kích cầu, tăng sức mua ở thị trường nội địa. Với lĩnh vực bất động sản, Nhà nước có thể bỏ tiền mua lại một số dự án thích hợp, vừa tạo thanh khoản cho thị trường vừa bổ sung một số dự án vào quỹ nhà ở xã hội.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thành, giảng viên chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, lại cho rằng, tái cấu trúc doanh nghiệp và giải quyết những trục trặc trong hệ thống ngân hàng mới là giải pháp hiệu quả để cứu doanh nghiệp hiện nay.

Một số chuyên gia kinh tế lại cho rằng, bối cảnh khó khăn hiện nay là điều kiện để sàng lọc doanh nghiệp và là cơ hội để các doanh nghiệp thực hiện tái cấu trúc theo tinh thần Kết luận Hội nghị Trung ương 3 (khóa XI). Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp là cần thiết nhưng không vội vàng, ồ ạt; cần hài hòa giữa lợi ích doanh nghiệp và lợi ích ngân hàng. 

Tiến sĩ Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng, lúc này, các doanh nghiệp không thể "đứng" riêng lẻ trong một thế giới "phẳng" như hiện nay mà phải tăng cường liên kết để tăng sức mạnh. Các doanh nghiệp có thể liên kết thông qua việc tham gia vào các chuỗi giá trị, vào các mạng sản xuất, hình thành các cụm nông công nghiệp.

Bài, ảnh: Phú Thọ - Minh Thắng