Bộ Quốc phòng với vai trò là Cơ quan đầu mối quốc gia Việt Nam về phòng, chống phổ biến VKHDHL đã phối hợp triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thực thi hiệu quả, tiến tới xóa bỏ hoàn toàn loại vũ khí nguy hiểm này.

Khẳng định chính sách nhất quán

VKHDHL gồm vũ khí hạt nhân, phóng xạ, sinh học và hóa học. VKHDHL có thể trở thành công cụ nguy hiểm của những kẻ khủng bố hoặc các chủ thể phi nhà nước sử dụng vào mục đích xấu. Do tính chất đặc biệt nguy hiểm của VKHDHL, ngày 11-11-2019, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 81/2019/NĐ-CP về phòng, chống phổ biến VKHDHL (Nghị định 81). Đây là văn bản quy phạm pháp luật đầu tiên của Việt Nam điều chỉnh trực tiếp, đầy đủ về phòng, chống phổ biến VKHDHL.

Bộ đội Hóa học thực hành tiêu tẩy phóng xạ trong diễn tập. Ảnh: KIM NGỌC 

Thiếu tướng Trịnh Thành Đồng, Chính ủy Binh chủng Hóa học-Cơ quan Thường trực của Cơ quan đầu mối quốc gia (Cơ quan Thường trực 81) cho biết: "Nghị định 81 không chỉ là công cụ pháp lý mà còn là “kim chỉ nam” để bảo vệ an ninh quốc gia, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về phòng, chống phổ biến VKHDHL. Đây là nội dung mới, phức tạp, nhạy cảm, liên quan đến nhiều bộ, ngành, địa phương và các tổ chức quốc tế. Từ ý nghĩa đó, Binh chủng Hóa học đã tham mưu cho Bộ Quốc phòng cử cán bộ tham gia các hội nghị, hội thảo, tập huấn trong nước, quốc tế về phòng, chống phổ biến VKHDHL nhằm tranh thủ kinh nghiệm của các nước và các chuyên gia quốc tế".

Đến nay, công tác triển khai Nghị định 81 đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Trong đó, Bộ Quốc phòng ban hành nhiều văn bản, công văn hướng dẫn các đơn vị đầu mối, các bộ, ngành thực hiện những nhiệm vụ liên quan đến phòng, chống phổ biến VKHDHL; ban hành các văn bản quy định về tổ chức và hoạt động của Cơ quan đầu mối quốc gia, Cơ quan Thường trực 81; quy định về nhiệm vụ của các lực lượng chức năng, chuyên môn tham gia phòng, chống phổ biến VKHDHL; ban hành hướng dẫn về mặt chuyên môn, nghiệp vụ làm căn cứ xử lý tình huống liên quan đến phổ biến, tài trợ phổ biến VKHDHL; hướng dẫn các đơn vị đầu mối thực hiện chế độ trao đổi thông tin, báo cáo định kỳ.

Cùng với đó, xây dựng, tổ chức đưa vào hoạt động Trang thông tin điện tử và đường dây nóng kết nối với Cổng thông tin điện tử của Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các đơn vị đầu mối để trao đổi, cung cấp thông tin liên quan đến phòng, chống phổ biến VKHDHL.

Hằng năm, Cơ quan đầu mối quốc gia chỉ đạo tổ chức huấn luyện, tập huấn, diễn tập cho các lực lượng ứng phó tình huống phổ biến VKHDHL, qua đó nâng cao năng lực tham mưu của các cơ quan chuyên môn; nâng cao năng lực chỉ đạo, tổ chức chỉ huy, điều hành, phối hợp, hiệp đồng và kỹ năng thực hành của các lực lượng chuyên môn trong phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, xử lý, ứng phó, khắc phục hậu quả của hoạt động phổ biến, tài trợ phổ biến VKHDHL, giảm rủi ro hoặc tác nhân nguy hiểm.

Theo Đại tá Đỗ Đức Trịnh, Phó giám đốc Công an tỉnh Bắc Giang: Công tác tập huấn giúp việc xây dựng các phương án, kế hoạch được thực hiện một cách chi tiết, toàn diện, chặt chẽ, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong phòng, chống phổ biến VKHDHL trên địa bàn tỉnh.

Mặt khác, nhằm hướng dẫn thực hiện các luật có liên quan đến phòng, chống phổ biến VKHDHL, thực hiện các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên, Bộ Quốc phòng đang hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 120/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu (bổ sung quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong phòng, chống phổ biến, tài trợ phổ biến VKHDHL); đồng thời chủ trì, phối hợp xây dựng dự thảo Bộ hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Phòng, chống phổ biến VKHDHL trình các cấp thẩm quyền theo quy định.

Chú trọng hợp tác quốc tế

Tại hội nghị sơ kết thực hiện Nghị định 81 giai đoạn 2019-2024, Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng cơ quan đầu mối quốc gia đánh giá: Nhận thức của cá nhân, tổ chức đối với công tác phòng, chống phổ biến VKHDHL ngày càng được tăng cường, đặc biệt trong các hoạt động chống tài trợ phổ biến VKHDHL.

Việc trao đổi, cung cấp thông tin và hợp tác với các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ trong lĩnh vực phòng, chống phổ biến VKHDHL cũng như thực hiện các nghị quyết có liên quan của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) được đẩy mạnh, tăng cường.

Để thực hiện các quy định của pháp luật về hợp tác quốc tế trong phòng, chống phổ biến VKHDHL, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo Cơ quan Thường trực 81 tăng cường hoạt động hợp tác quốc tế theo hướng tiếp tục hợp tác với các đối tác truyền thống, đồng thời đa dạng hóa các đối tác, mở rộng nội dung hợp tác nhằm trao đổi, chuyển giao thông tin, kinh nghiệm và tiếp cận với những chuẩn mực quốc tế, các mô hình có tính hiệu quả trong phòng, chống phổ biến VKHDHL.

Cụ thể, Cơ quan Thường trực 81 đã phối hợp với các cơ quan chức năng của Việt Nam tăng cường hợp tác với nhiều tổ chức nước ngoài trong Chương trình Kiểm soát xuất khẩu và an ninh biên giới (EXHS) của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Chương trình Kiểm soát xuất khẩu hàng hóa lưỡng dụng của Liên minh châu Âu (EU 2P2), Văn phòng LHQ về giải trừ quân bị (UNODA) tổ chức nhiều khóa tập huấn, hội thảo tại Việt Nam để hoàn thiện khung pháp luật toàn diện và thực thi hiệu quả hoạt động phòng, chống phổ biến VKHDHL.

Bộ Ngoại giao phối hợp, cung cấp và trao đổi thông tin nhằm thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống phổ biến VKHDHL với Bộ Quốc phòng qua nhiều cách thức như: Thông qua các cơ chế liên ngành, đặc biệt trong thời gian Việt Nam đảm nhiệm vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021 và thành viên Hội đồng thống đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) nhiệm kỳ 2021-2023; phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng và các cơ quan liên quan trong quá trình xác minh những vụ việc khi có nghi ngờ vi phạm các quy định về phòng, chống phổ biến VKHDHL theo các nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Khẳng định vai trò quan trọng của hợp tác quốc tế, bà Ashley Bartlett, viên chức chính trị thuộc Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam cho biết, thời gian qua hai nước đã tích cực phối hợp trong nỗ lực phòng, chống phổ biến VKHDHL. Hoa Kỳ sẽ ưu tiên mở rộng trao đổi kỹ thuật nhằm hỗ trợ Việt Nam thực hiện hiệu quả những tiêu chuẩn và quy ước quốc tế về vấn đề này.

THÁI BÌNH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.