QĐND Online - Cuối tháng 9-1945, lực lượng quân đội Pháp bị bộ đội ta trên 5 mặt trận vây chặt trong nội đô Sài Gòn, trong khi viện binh chưa sang kịp, địch gặp khó khăn về lương thực, thực phẩm. Chúng móc nối với bọn Việt gian tay sai ở đồng bằng sông Cửu Long thu gom thóc gạo, thực phẩm, rồi tổ chức đoàn công-voa vận chuyển về Sài Gòn. Trong mỗi đoàn vận tải, địch sử dụng một lực lượng được trang bị mạnh làm nhiệm vụ hộ tống. Thám sát tình hình, mở đường và bảo đảm thông tin liên lạc là bộ phận gồm 6 tên có vũ trang trên một ca nô vũ trang có tốc độ lớn. Chiếc ca nô này có nhiệm vụ lúc tiến lên phía trước đoàn tàu, lúc vòng về phía sau nhằm phát hiện mọi dấu hiệu khả nghi và kịp thời thông báo cho lực lượng chiến đấu. Trên boong của chiếc tàu kéo vỏ sắt có hơn một tiểu đội được trang bị trung liên, tiểu liên và súng trường, bố trí trong những ụ súng bằng bao cát. Ở trên sà lan vỏ sắt của đoàn công-voa có công sự, hầm cố thủ với lực lượng mạnh gồm 2 tiểu đội lê dương.

Qua trinh sát nắm rõ tình hình địch, Chỉ huy trưởng Mặt trận Dương Văn Dương thống nhất với Bộ Chỉ huy tổ chức đánh trận phục kích tàu địch trên sông. Trận địa chính được xác định dọc tuyến kênh Cây Khô, dài hơn 3km, trên xã Phước Lộc, Nhà Bè. Làm nhiệm vụ chặn đầu đoàn công-voa có hai chốt chặn. Chốt chính diện đặt ở cuối kênh Cây Khô, trước khi dòng chảy đổ vào ngã tư, nơi nối thông giữa tắt Bến Đò, rạch Ông Lớn và sông Cây Khô thuộc xã Long Kiểng. Chốt dự bị kế cận, đặt tại ngã tư rạch Ông Nhỏ, rạch Đỉa, sông Cây Khô và rạch Ông Lớn, cách chốt chính diện gần 2km thuộc xã Tân Quy. Làm nhiệm vụ khóa đuôi đoàn công- voa có hai chốt: chốt chính diện được xây dựng gần ngã ba hai rạch Ba Lao và kênh Cây Khô; chốt dự bị đặt tại ngã ba rạch Dơi ăn thông với rạch Ba Lao cạnh bến đò Tân Thanh trên xã Nhơn Đức.

Lực lượng công kích trên tuyến trận địa chính được giao cho đơn vị bộ đội Chín Hiệp, có tăng cường thêm hai trung đội võ trang và 2 trọng liên 13,2 ly, do Chín Hiệp phụ trách chung. Lực lượng chốt chặn chủ yếu và dự bị gần được giao cho đại đội vệ binh có tăng cường hỏa lực trọng liên 13,2 ly và một khẩu Tromblon VB, do Đoàn Văn Ngọc chỉ huy. Lực lượng chốt chặn từ xa kiêm nhiệm chống quân tiếp viện được giao cho đơn vị bộ đội Tân Quy, do Quách Văn Phải chỉ huy. Lực lượng ở hai chốt khóa đuôi được giao cho bộ phận án ngữ bến đò Tân Thanh, có tăng cường thêm một trung đội của đơn vị bộ đội Tư Huỳnh và một trọng liên 13,2 ly. Đơn vị bộ đội Tám Mạnh do Hai vĩnh chỉ huy, hợp đồng án ngữ, đón lõng ở một số nơi xung yếu dọc theo bờ nam của sông Cây Khô và rạch Ông Lớn bên lãnh thổ quận Cần Giuộc nhằm hỗ trợ cho trận địa phục kích, chặn bắt tàn quân địch từ đoàn công-voa chạy tạt qua. Mọi công tác chuẩn bị cho trận đánh được tiến hành khẩn trương.

Công sự, trận địa vừa được xây dựng xong và các bộ phận lực lượng đã triển khai theo phương án tác chiến... thì đoàn công-voa của địch cũng vừa tiến đến. Khi toàn bộ đoàn tàu địch đã lọt vào trận địa phục kích, các tay súng trong các công sự, trận địa bất ngờ nổ súng. nhiều loạt đạn nhằm trúng vào tàu kéo, sà lan và ca nô địch. Ngay từ đầu, đội hình của chúng đã bị rối loạn. Sau khi nổ mấy loạt đạn nghi binh, quân địch trên tàu kéo bí mật chặt dây, bỏ lại đoàn ghe chở nặng lương thực, hòng tháo chạy về hướng bắc. Liền sau đó, tàu địch bị trục trặc. Kịp thời phát hiện âm mưu và sự cố của chúng, Chỉ huy trưởng trên tuyến trận địa chính Chín Hiệp quyết định sử dụng một bộ phận lực lượng dùng ghe thuyền truy kích, đồng thời một bộ phận khác nhanh chóng cơ động dọc triền bờ đuổi đánh. Trên dòng sông, ghe thuyền của ta rẽ sóng lao đi. Khi đã áp sát tàu địch, các chiến sĩ tới tấp tung lựu đạn lên boong, tiêu diệt và bắt sống toàn bộ lực lượng trên chiếc tàu này. Trong khi đó, ở trận địa chặn đầu, chiếc canô vũ trang lúc này đang kéo chiếc sà lan tự hành bị hỏng máy. Nó đã bị các chiến sĩ thuộc đại đội bộ binh bắn chìm tại ngã tư Rạch Ông- Rạch Đỉa. Dù vậy, trên sà lan, địch vẫn còn lực lượng. Khi ấy, thủy triều đang rút. Theo con nước ròng trên sông Rạch Đỉa, chiếc sà lan xuôi về hướng lộ 34, cách căn cứ Mặt trận số 4 khoảng 700m thì bị vướng và dừng lại đấy. Triều dâng, nó tấp sang bờ bắc Rạch Đỉa. Nước rút, nó lại dạt về bờ nam. Một ngày đã qua, địch vẫn ngoan cố không chịu đầu hàng. Trước tình hình đó, Bộ Chỉ huy quyết định tăng cường lực lượng nhằm dứt điểm trận đánh. Một bộ phận lực lượng thuộc đơn vị bộ đội Tân Thuận do Hai Giàu, Hai Hữu chỉ huy cùng 16 lính Nhật bỏ ngũ tự nguyện tham gia kháng chiến, được biên chế vào lực lượng chiến đấu được điều đến. Trận đánh kết thúc mau lẹ. Hai tên địch từ hầm cố thủ trên sà lan ló ra bị trúng đạn chết, số còn lại kéo cờ trắng đầu hàng.

Kết quả trận tập kích, ta tiêu diệt và bắt sống toàn bộ quân địch, thu một tàu kéo, một sà lan và 4 ghe thuyền chất đầy lương thực, thực phẩm cùng một số súng đạn của địch.

HÀ THÀNH