Đóng quân bên bờ sông Nậm Rốm sát thành phố Điện Biên Phủ, đoàn bộ binh T2, 10 năm liên tục là đơn vị "huấn luyện giỏi, kỷ luật nghiêm, dân vận tốt". Nhưng những cán bộ, chiến sĩ trong đoàn còn xây dựng cho đơn vị "Thương hiệu T2" trong lòng đồng bào nơi đây.

Địa chỉ cung cấp "cán bộ khuyến nông"

Tôi đọc được nhiều lá thư của những chiến sĩ hoàn thành nghĩa vụ quân sự ở đoàn T2 nay về địa phương đã trở thành các chủ trang trại, khuyến nông của các huyện Tủa Chùa (Điện Biên), Thuận Châu, Phù Yên (Sơn La)... Lá thư của trung sĩ Vàng A Lử ở xã Mường Báng (Điện Biên) mộc mạc: "Mình giờ thành chủ trang trại trồng rau ở xã. Có được cơ ngơi như hôm nay là nhờ kinh nghiệm và những điều đã học được qua 2 năm phục vụ quân đội. Mình đang dạy bà con quê mình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, trồng rau và cây ăn quả giống như bộ đội đã dạy mình". Thượng tá chính ủy đoàn Nguyễn Đức Minh cho tôi biết: "80% cán bộ và chiến sĩ trong đoàn là dân tộc thiểu số ở vùng cao. Vào bộ đội ngoài việc huấn luyện quân sự, học tập chính trị, các em còn được học tập công tác khuyến nông, khuyến lâm. Giáo trình chính là những kinh nghiệm do đoàn đã đúc kết rồi in thành sách, còn giáo viên là các cán bộ đại đội, tiểu đoàn và các trợ lý của ban hậu cần".

Đến đoàn T2, khi tiếp xúc với cán bộ, chiến sĩ, trao đổi, trò chuyện với các anh tôi cảm thấy ai cũng là những "cán bộ khuyến nông thực thụ". Họ say sưa nói về kỹ thuật trồng cỏ voi, trồng su hào, bắp cải, cách chăm sóc, phòng bệnh dịch cho bò, lợn và đàn gia cầm. Đàn vịt đẻ 800 con ở tiểu đoàn 5 được cách ly và tiêm chủng vắc-xin chống vi-rút H5N1 đến nay phát triển tốt, mỗi ngày cho hàng trăm quả trứng phục vụ bữa ăn bộ đội. Mọi cán bộ, chiến sĩ ở đây đều được đơn vị phát 3 cuốn sổ tay: Sổ tay chiến sĩ; sổ tay học tập quân sự chính trị; sổ tay hậu cần kỹ thuật. Ở khu chăn nuôi tập trung của tiểu đoàn 4, binh nhất Cà Văn Tuấn cho tôi xem cuốn sổ tay hậu cần kỹ thuật của anh. Cuốn sổ ghi chép đầy đủ những bệnh thông thường của gia súc, gia cầm, kỹ thuật gieo trồng... Theo Tuấn, hầu hết các chiến sĩ tiểu đoàn đều nắm vững kỹ thuật cơ bản trồng trọt và chăn nuôi. Mơ ước của anh cũng thật giản dị: "Mình mong sau khi ra quân mang được kinh nghiệm và những điều đã học được về áp dụng ngay trên cánh đồng của xã Nậm Tăm quê mình".

Mỗi năm đoàn T2 có hàng trăm chiến sĩ hoàn thành nghĩa vụ quân sự, ngoài việc đơn vị tổ chức cho bộ đội học khuyến nông vào các ngày nghỉ, giờ nghỉ trong 2 năm quân ngũ, trước lúc ra quân các anh có thời gian 10 ngày để hướng nghiệp học nghề, tìm việc làm. Nguyện vọng của nhiều chiến sĩ người dân tộc thiểu số ở vùng cao là muốn lập nghiệp và làm giàu ngay trên quê hương mình. Chính vì vậy, những chiến sĩ, hạ sĩ quan sau hai năm tích lũy kinh nghiệm sẽ là những người đi đầu trong việc thay đổi cơ cấu cây trồng, xóa bỏ những tập tục canh tác lạc hậu theo lối du canh du cư, chăn nuôi kiểu thả rông "được chăng hay chớ".

Khi đến thăm các chiến sĩ của huyện làm nghĩa vụ quân sự ở đoàn T2, ông Quàng Văn Tấng, bí thư huyện ủy, huyện Tuần Giáo (Lai Châu) khi nghe anh em chiến sĩ trung đoàn kể chuyện, được tận mắt nhìn cánh đồng rau, cánh rừng măng của bộ đội ông thực sự khâm phục cách làm và công sức của những người chiến sĩ. Ông nói: "Mỗi năm đoàn T2 đã bổ sung cho địa phương chúng tôi hàng trăm chiến sĩ đã được rèn luyện, được trang bị kiến thức chính trị, quân sự, kinh tế, trong đó có cả những đảng viên. Họ thực sự là đội ngũ cốt cán, "nguồn" của địa phương".

300 tấn rau, 100 tấn thịt cá một năm ở đoàn T2 chưa phải là con số ấn tượng, nhưng đối với người dân ở thành phố Điện Biên Phủ đó là những "con cá, lá rau, cân thịt" ở đoàn T2 lưu thông trên thị trường, đến tay người tiêu dùng là rau sạch, cá sạch, thịt sạch, là cách tổ chức sản xuất tăng gia hợp lý, khoa học, góp một phần làm bớt nóng thị trường rau trong những ngày giáp vụ, là thương hiệu rau T2 được bà con tiêu dùng tín nhiệm. Còn những cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị quan niệm thật giản dị, tự hào: "Chúng tôi bằng sức lao động của mình đã có đủ rau, thịt, cá trong các bữa ăn, tăng sức khỏe cho bộ đội. Khi sản phẩm tăng gia của đơn vị lưu thông trên thị trường đó là những sản phẩm có thương hiệu". Nhưng cái được lớn hơn là đào tạo nên những cán bộ khuyến nông tương lai rất cần cho bản thân lập nghiệp và góp phần làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm cũ của đồng bào vùng sâu, vùng xa.

Trồng cỏ voi, nuôi bò nhốt

Ngày chủ nhật, vuông sân nhỏ của ban hậu cần có đến hơn chục thương lái phân phối rau, củ, quả ở các chợ đầu mối lớn của thành phố Điện Biên Phủ đến đơn vị để nhập rau và củ măng bát độ trồng tập trung và các diện tích trồng lẻ ở tiểu đoàn và đại đội.

Chủ sạp rau ở chợ Điện Biên-chị Lê Thị Hương cho tôi biết: "Cách đây hai năm, hằng tuần em thấy các chú bộ đội đem rau ra chợ bán. Rau của bộ đội vừa sạch, vừa ngon, giá lại hợp lý, cửa hàng em nhập đến đâu bán hết đến đó. Từ đấy em trở thành đầu mối tiêu thụ rau của đơn vị". Công việc nhập rau diễn ra khoảng hơn một tiếng đồng hồ với các loại rau cải, rau muống, bầu, bí, mướp, mồng tơi, rau ngót được để vào các sọt tre, chất lên các xe tải nhỏ đã chờ sẵn.

Tôi đi theo đoàn trưởng-thượng tá Lê Hồng Tráng-đến khu trồng rau tập trung của đoàn nằm cạnh bờ sông Nậm Rốm. Cả một cánh đồng mênh mông, các loại rau được chia lô, chia thửa với các bờ nhỏ làm bằng xi măng và một hệ thống tưới tiêu để nước có thể đến từng lô rau nhỏ. Trên cánh đồng xanh mướt chỉ có 4 chiến sĩ đang đi kiểm tra độ ẩm, sự phát triển của các vuông rau và kiểm tra sâu bệnh.

Đoàn trưởng nói vui với tôi: "Đây là cơ sở thực hành của cán bộ khuyến nông đấy". Còn binh nhì Chá A Rế dân tộc Mông thì nói: "Một ngày mình cùng anh em dành ra 30 phút đọc các tài liệu về cách trồng và chăm sóc rau, sau đó được thực hành trồng ở các vườn rau đại đội. Mình tiến bộ nên tháng này được đơn vị điều lên chăm sóc vườn rau tập trung. Công việc nhiều nhưng chúng mình phải cố gắng để rau tốt, bán được nhiều, tăng thu nhập cho đơn vị. Bộ đội khỏe nhiều nhờ trồng rau đấy. Mình ở đây một tháng rồi, hoàn thành tốt việc chăm sóc rau nhưng vẫn hoàn thành nhiệm vụ huấn luyện. Mình và Vàng A Nếnh đều là chiến sĩ giỏi của đơn vị".

Rau của đoàn T2 không dùng phân và thuốc trừ sâu hóa học, phân bón đều là phân hữu cơ của đàn lợn, đàn bò đã được ủ hoai và nước phù sa của dòng sông Nậm Rốm, còn sâu bệnh thì được diệt bằng phương pháp vi sinh nên rau bảo đảm sạch 100%. Với diện tích hơn 10ha rau và măng bát độ, đơn vị đã tổ chức bố trí hợp lý cơ cấu rau theo từng mùa vụ, chủ động ươm, gieo bảo đảm 100% nhu cầu về giống rau, đồng thời ưu tiên phát triển các loại rau chất lượng cao. Vườn măng bát độ rộng 4,7ha đã cho thu hoạch năm thứ ba với năng suất 20 tấn/ha.

Năm 2005 riêng phần bán giống măng cho bà con, đoàn đã thu được hàng chục triệu đồng. Đi vòng quanh doanh trại tôi bắt gặp những hàng rào phân cách trồng toàn loại cỏ voi, thân to, mập, xanh tốt, đang được các chiến sĩ thu hoạch. Số cỏ này được trồng trên những thửa đất nhỏ, những bờ ruộng, vùng giáp ranh, dùng cho bò ăn rất tốt. Khẩu hiệu của đoàn là "Trồng cỏ voi nuôi bò nhốt" đang phát huy tác dụng. Đóng quân ở giáp thành phố nhưng đàn bò nhốt của đơn vị đã có gần 100 con.

Tăng gia sản xuất mang lại hiệu quả "kép", đó là hiệu quả về kinh tế, về cảnh quan môi trường, thông qua lao động tăng gia sản xuất còn mang lại hiệu quả về xã hội bởi nó đã làm chuyển nhận thức, nếp suy nghĩ, cách làm ăn khoa học, kinh nghiệm cho cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt là chiến sĩ thuộc đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa phát huy tác dụng khi hoàn thành nghĩa vụ trở về địa phương.

Bài, ảnh: VŨ ĐẠT