Nhân kỷ niệm 71 năm Ngày Truyền thống Ban Thanh niên Quân đội, Đại tá Trần Viết Năng, Ủy viên Thường vụ Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Trưởng ban Thanh niên Quân đội đã trả lời phỏng vấn Báo Quân đội nhân dân về truyền thống tuổi trẻ giữ nước và định hướng phát triển của thanh niên Quân đội trong thời gian tới:
Phóng viên (PV): Ban thanh niên Quân đội là một tổ chức đoàn đặc biệt. Xin đồng chí cho biết hệ thống tổ chức đoàn trong Quân đội có những nét đặc thù khác với các đơn vị, địa phương như thế nào?
Đại tá Trần Viết Năng: Những năm đầu của thập kỷ 50, thế kỷ XX, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược bước vào giai đoạn ác liệt, cùng với phong trào đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang của quần chúng nhân dân, Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam đã có những bước phát triển nhanh chóng cả về tổ chức và hoạt động. Tuy nhiên, trong Quân đội, hệ thống tổ chức Đoàn chưa được thành lập, điều đó đặt ra yêu cầu bức thiết cần đưa những người cộng sản trẻ tuổi vào sinh hoạt trong một tổ chức quần chúng đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Thực hiện chủ trương của Ban Thường vụ Trung ương Đảng, Quyết nghị của Tổng Quân ủy về tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong Quân đội, củng cố, kiện toàn các tổ chức quần chúng, thống nhất hệ thống tổ chức Đoàn và phong trào thanh niên trong toàn quốc, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã thống nhất với Trung ương Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam chỉ đạo việc nghiên cứu, thành lập tổ chức Đoàn Thanh niên Cứu quốc trong Quân đội.
Sau 5 tháng nghiên cứu, chuẩn bị về mọi mặt, ngày 8-2-1952, Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc đầu tiên trong Quân đội được thành lập tại Đại đội 29, Tiểu đoàn 183, Trung đoàn 246 (Đoàn Tân Trào). Ngay sau khi ra đời, Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc đầu tiên của Quân đội đã có nhiều hoạt động thiết thực trong công tác tập hợp, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện thanh niên; phát huy vai trò xung kích sáng tạo của tuổi trẻ vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị.
Cùng với quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội, hệ thống tổ chức đoàn và đội ngũ cán bộ đoàn, cán bộ đảm nhiệm công tác thanh niên trong Quân đội được quan tâm, chăm lo giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng phát triển từ cơ sở đến toàn quân.
Kể từ đó, cùng với các tổ chức khác trong Quân đội, tổ chức đoàn, hệ thống cơ quan thanh niên và nay là hệ thống phòng, ban (trợ lý) công tác quần chúng (thanh niên) các cấp cho đến Ban Thanh niên Quân đội đã không ngừng phát triển, lớn mạnh, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
Do thực tế yêu cầu nhiệm vụ, Ban thanh niên Quân đội là tổ chức đoàn đặc biệt. Ngày từ khi thành lập, chủ trương của của Quân y Trung ương và Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam là tổ chức đoàn trong Quân đội chỉ thành lập ở cấp cơ sở từ cấp trung đoàn và lữ đoàn và đơn vị tương đương trở xuống. Tổ chức đoàn ở cơ sở chịu sự lãnh đạo rất chặt chẽ của cấp ủy, tổ chức đảng; chịu sự chỉ đạo của cơ quan chính trị trực tiếp.
Do đặc thù quân đội là đơn vị chiến đấu nên khác biệt so với các đơn vị bên ngoài có hệ thống ban chấp hành đoàn tới cấp tỉnh, thành phố. Và thực tế trong 71 năm qua, tổ chức đoàn và công tác thanh niên ở cơ sở chính là một mặt hoạt động công tác đảng-công tác chính trị trong Quân đội.
Một điểm khác biệt nữa là 100% đội ngũ cán bộ đoàn và công tác thanh niên trong toàn quân là kiêm nghiệm. Họ có vai trò giúp việc, tham mưu cho cấp ủy, tổ chức đảng các cấp. Các tổ chức đoàn ở cơ sở chịu trách nhiệm tiến hành các mặt hoạt động thanh niên tại đơn vị.
PV: Từ khi Chi đoàn cứu quốc đầu tiên trong Quân đội ra đời đến nay, hệ thống tổ chức đoàn trong Quân đội đã có sự phát triển toàn diện và đi đầu trong phong trào tuổi trẻ giữ nước. Đồng chí có thể điểm lại những kết quả nổi bật mà tuổi trẻ quân đội đã làm được?
Đại tá Trần Viết Năng: Trong các cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ chống thực dân, đế quốc, giành độc lập dân tộc, thống nhất nước nhà, hòa chung khí thế sục sôi của cách mạng, thanh niên Quân đội đã dấy lên phong trào thi đua “Giết giặc lập công” kịp thời cổ vũ, động viên tuổi trẻ vững chắc tay súng, chiến đấu anh dũng, vượt lên tất cả mọi hy sinh; với lý tưởng chiến đấu “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”.
Bước vào thời kỳ đổi mới đất nước, quán triệt và thực hiện nghị quyết của Đảng về công tác thanh niên; dưới sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng, sự chỉ đạo của Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và hướng dẫn của Trung ương Đoàn; sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của cấp ủy đảng, chính ủy (chính trị viên), người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp, công tác đoàn và phong trào thanh niên Quân đội có sự phát triển cơ bản, toàn diện, luôn khẳng định là lá cờ đầu trong công tác đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi cả nước.
Trong đó, phong trào "Phấn đấu xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" đánh dấu sự phát triển của công tác đoàn và phong trào thanh niên Quân đội với các chương trình, mô hình phương thức mới. Phong trào "Thanh niên Quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" góp phần quan trọng xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh, xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu trên các lĩnh vực, góp phần làm ngời sáng phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới. Phong trào "Thanh niên Quân đội vươn tới những đỉnh cao" và phong trào “Thanh niên Quân đội tiến quân vào khoa học và công nghệ” đã tập trung được mọi nỗ lực của tổ chức đoàn và tuổi trẻ toàn quân xung kích vươn lên chiếm lĩnh, xác lập những đỉnh cao trong các mặt công tác.
Thông qua các phong trào, xuất hiện nhiều công trình khoa học, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật có hàm lượng khoa học và tính ứng dụng cao, góp phần quan trọng vào sự nghiệp hiện đại hóa Quân đội, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Hằng năm, trong số 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu, thanh niên Quân đội đều có đại biểu được bình chọn.
PV: “Phải không sợ khổ, không sợ khó, thực hiện đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”. Từ lời dạy của Bác Hồ, thanh niên Quân đội đã hành động như thế nào thưa đồng chí?
Đại tá Trần Viết Năng: Từ ngày thành lập, tổ chức đoàn trong Quân đội trong chiến tranh lẫn thời bình luôn sát cánh cùng toàn dân trong mọi thời khắc lịch sử của dân tộc.
Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, tuổi trẻ Quân đội luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với sự nghiệp cách mạng; sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững môi trường hòa bình để xây dựng, phát triển đất nước; xung kích, đi đầu trong phòng, chống, giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh…
Vì nhiệm vụ trong thời bình, nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh hoặc mất đi một phần xương máu vì sự bình yên của Tổ quốc và hạnh phúc của nhân dân. Càng ở những nơi khó khăn, gian khổ, càng có nhiều sự cống hiến, hy sinh của tuổi trẻ toàn quân, góp phần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Quân đội; giữ vững và tô thắm hình ảnh, phẩm chất cao đẹp Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới.
Trong các mặt công tác, tuổi trẻ Quân đội luôn gương mẫu đi đầu với những chương trình, hoạt động được lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Quân đội đánh giá cao; có tính thực tiễn và thực tế góp phần thiết thực vào quá trình hiện đại hóa Quân đội. Cùng với đó, tuổi trẻ Quân đội cũng thể hiện bản lĩnh, phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong các hoạt động đối ngoại quốc phòng, đặc biệt là sĩ quan trẻ; tích cực tham gia công tác an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa tại địa phương…
Mới đây, trong buổi gặp mặt gặp mặt thân mật 80 đại biểu ưu tú dự Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ X, nhiệm kỳ 2022-2027, tháng 10-2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định vai trò nòng cốt của thanh niên Quân đội dù trong bất cứ điều kiện, hoàn cảnh nào, cũng luôn một lòng một dạ trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân, nêu cao ý chí quyết chiến, quyết thắng, xứng đáng với lòng yêu mến, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Đánh giá về những đóng góp của thanh niên Quân đội, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nhấn mạnh, cán bộ, đoàn viên, thanh niên Quân đội các thời kỳ và các thế hệ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ Ban Thanh niên Quân đội đã phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, bản chất tốt đẹp và truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng; đoàn kết, sáng tạo, mưu trí, anh dũng trong chiến đấu; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham mưu, xung kích thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ Quân đội; xứng đáng là lực lượng hậu bị tin cậy của Đảng, bộ phận ưu tú, tiêu biểu cho ý chí, khát vọng của tuổi trẻ Việt Nam...
PV: Những năm gần đây, Ban Thanh niên Quân đội có nhiều định hướng lớn trong phong trào Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc. Đồng chí có thể nêu một số phong trào và những định hướng chính của thanh niên quân đội trong thời gian tới?
Đại tá Trần Viết Năng: Trong thời gian tới, Ban Thanh niên Quân đội sẽ tập trung vào một số định hướng chính. Cụ thể, các tổ chức đoàn và tuổi trẻ Quân đội tập trung thực hiện các phong trào thi đua tổ chức tốt các phong trào hành động cách mạng để đưa cán bộ, đoàn viên thanh niên vào rèn luyện trong thực tiễn, xung kích hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị của Quân đội; đẩy mạnh phong trào “Thanh niên Quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, gắn với thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, hiệu quả.
Đẩy mạnh hoạt động tuổi trẻ sáng tạo và đặc biệt là phong trào nâng cao trình độ ngoại ngữ của đội ngũ cán bộ, sĩ quan trẻ. Đây là hoạt động cần thiết để cán bộ, chiến sĩ nhanh chóng làm chủ, khai thác tối đa hiệu quả của vũ khí, khí tài hiện đại. Chúng tôi xác định rõ để xây dựng quân đội hiện đại, trước tiên, mỗi cán bộ, chiến sĩ trẻ là một hạt nhân và cần có ý thức trau dồi kiến thức, “tự hiện đại hóa” bản thân để xứng đáng là người chiến sĩ trong thời kỳ mới, trong kỷ nguyên 4.0; góp phần vào quá trình xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
Cùng với đó, các đơn vị sẽ chú trọng tăng cường giáo dục cho cán bộ, đoàn viên thanh niên các đơn vị bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng, nhiệm vụ của Quân đội. Mỗi cán bộ, chiến sĩ trẻ cần có ý thức và nhận thức để nhận diện và đấu tranh với luận điệu chống phá của các thế lực thù địch trên đã nền tảng; góp phần tích cực vào công tác xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh tiêu biểu, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, mẫu mực tiêu biểu.
PV: Xin cám ơn đồng chí!
TUẤN SƠN (thực hiện)