Niềm tự hào của các thầy thuốc quân đội

QĐND - Ngày 1-3, tại Bệnh viện 103 (Học viện Quân y), các thầy thuốc quân đội đã tiến hành ca ghép tụy-thận đầu tiên từ người cho chết não. Nơi đây tiếp tục là đơn vị y tế tiên phong của cả nước tiến hành ca ghép tụy đầu tiên, một trong những khâu khó nhất của phẫu thuật ghép tạng. Ca ghép này đã mở ra một bước phát triển mới của nền y học nước nhà và là niềm vui chung của ngành y cũng như của hàng nghìn người bệnh đang có nhu cầu ghép tạng.

Ca ghép tạng chưa có tiền lệ ở Việt Nam

Sáng 3-3, dù phải trải qua nhiều ngày đêm căng thẳng cùng các đồng nghiệp thực hiện ca phẫu thuật ghép tụy - thận và theo dõi chăm sóc bệnh nhân sau cuộc đại phẫu, nhưng trên gương mặt các đồng chí trong Đảng ủy, Ban giám đốc Học viện Quân y và Bệnh viện 103 vẫn rạng rỡ niềm vui, hạnh phúc. Tại buổi gặp mặt báo chí giới thiệu về thành công ca ghép tụy - thận đầu tiên ở Việt Nam, do Học viện Quân y tổ chức, Trung tướng, GS, TS Nguyễn Tiến Bình, Giám đốc Học viện đã thông báo những thành tựu của ca ghép tạng lịch sử này. Theo Trung tướng Nguyễn Tiến Bình, có những bệnh lý do chức năng của một bộ phận nội tạng nào đó của con người bị suy giảm chức năng hoạt động, nếu điều trị nội khoa sẽ không cho kết quả mà phải chỉ định phẫu thuật thay thế. Nhiều người vì không được hiến tạng nên đành phải tuyệt vọng chờ chết. Chính điều đó đã thôi thúc đội ngũ thầy thuốc của Học viện Quân y nói chung và Bệnh viện 103 nói riêng không quản khó khăn, vất vả, ngày đêm miệt mài nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm của các nhà khoa học ở các nước có nền y học phát triển trên thế giới để ứng dụng vào việc ghép tạng ở Việt Nam. Và những nỗ lực của họ đã được đền đáp xứng đáng khi Bệnh viện 103, Học viện Quân y là cơ sở y tế đầu tiên của Việt Nam có tới 4 lần tiên phong thành công trong lĩnh vực ghép tạng trên người. Đó là ca ghép thận thành công đầu tiên trên người năm 1992; ghép gan thành công năm 2004; ghép tim thành công năm 2010; ghép tụy - thận thành công năm 2014.

Các bác sĩ Bệnh viện 103 thực hiện ca phẫu thuật ghép tụy-thận cho bệnh nhân. Ảnh: Kim Sơn.

Để có được những thành công vượt bậc ấy, đội ngũ cán bộ, thầy thuốc của Bệnh viện 103 đã nỗ lực hết mình, chuẩn bị rất kỹ lưỡng về con người, trang thiết bị kỹ thuật. Tháng 8-2012, Bệnh viện 103 nhận Đề tài nghiên cứu ứng dụng ghép tụy - thận trên người. Đây là dự án cấp Nhà nước do Thiếu tướng, PGS, TS Hoàng Mạnh An, Giám đốc Bệnh viện làm chủ đề tài. Đề tài nhằm ứng dụng khoa học vào lĩnh vực nâng cao chất lượng bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Ngay sau khi nhận nhiệm vụ, bệnh viện đã nhanh chóng quán triệt, giao nhiệm vụ cho các bộ phận triển khai thực hiện. Theo Trung tướng, GS, TS Nguyễn Tiến Bình, khó khăn lớn nhất của việc ghép tụy - tạng là cùng một lúc phải ghép 2 tạng. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị của bệnh viện tuy đã từng bước được cải thiện song vẫn còn thiếu đồng bộ. Đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học kinh nghiệm tuy đã tiến hành nhiều ca ghép tạng nhưng trong ghép tụy thì còn ít... Với quyết tâm và khát vọng làm bằng được, đội ngũ thầy thuốc của Bệnh viện 103 đã không quản ngày đêm nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm của các nhà khoa học ở các trung tâm lớn về ghép tạng trong và ngoài nước. Cùng với tổ chức phẫu thuật thực nghiệm, bệnh viện đã cử cán bộ, nhân viên, kỹ thuật viên đi học tập nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm ở các trung tâm lớn về ghép tạng trong và ngoài nước như: Nhật Bản, Đài Loan, Xin-ga-po, Bỉ...

Trò chuyện với Thiếu tướng, PGS, TS Hoàng Mạnh An, chúng tôi được biết, trước khi chuẩn bị cho ca ghép tạng đầu tiên, bệnh viện đã lường hết những khó khăn và phát sinh có thể xảy ra trước, trong và sau khi ghép tạng. Bệnh viện đã chuẩn bị 3 phương án. Phương án thứ nhất là mời các nhà khoa học nước ngoài cùng tham gia. Phương án thứ hai là liên kết với các trung tâm có uy tín về ghép tạng ở Việt Nam để tiến hành. Phương án thứ ba là đội ngũ cán bộ, nhân viên của bệnh viện tự tiến hành. Ở ca ghép này, do người hiến tạng chết não diễn ra bất ngờ trong đêm nên việc mời các nhà khoa học trong và ngoài nước cùng tham gia sẽ kéo dài thời gian, ảnh hưởng đến việc bảo đảm an toàn cho việc duy trì sự sống của tạng. Do đó, Đảng ủy, Ban Giám đốc Bệnh viện đã xin ý kiến và được lãnh đạo Học viện Quân y nhất trí tiến hành. Người hiến tạng sau khi bị chết não là một người 34 tuổi (sinh sống tại Hà Nội) bị tai nạn giao thông đã góp phần quan trọng vào thành công này. Người này đồng thời hiến tụy, thận, gan cho y học, cho những người mắc bệnh hiểm nghèo cần phải được ghép tạng.

Vào lúc 2 giờ sáng 1-3, ngay sau khi hoàn thành các thủ tục cần thiết, các thầy thuốc của Học viện Quân y lập tức triển khai đồng loạt các kíp phẫu thuật tại 4 phòng mổ với sự tham gia của hơn 100 cán bộ, nhân viên. Thiếu tướng, PGS, TS Hoàng Mạnh An và các Phó giám đốc Bệnh viện trực tiếp điều hành các ca ghép. Trung tướng, GS, TS Nguyễn Tiến Bình, Giám đốc; Thiếu tướng, PGS Nguyễn Trọng Chính, Chính ủy Học viện Quân y cũng có mặt để chỉ đạo, động viên các thầy thuốc.

Ca ghép thận (bắt đầu lúc 6 giờ), hoàn thành lúc 9 giờ (bởi sau ca ghép thận đầu tiên trong cả nước tại chính Bệnh viện 103, ghép thận đã trở thành kỹ thuật thường quy tại bệnh viện); người nhận là bệnh nhân Trần Ngọc Sáng. Ca ghép gan, người nhận là anh Cao Tiến Quyết (53 tuổi); hoàn thành ca ghép lúc 16 giờ cùng ngày. Ca ghép tụy - thận, bệnh nhân là anh Phạm Thái Huyên (43 tuổi). Ca ghép bắt đầu từ lúc 6 giờ 30 phút đến 13 giờ 30 phút cùng ngày thì hoàn thành. Bệnh nhân sau ghép tỉnh táo, tự thở... Đây là ca ghép tụy - thận đầu tiên ở Việt Nam nên Bệnh viện 103 sẽ để bệnh nhân ở lâu hơn để tiện theo dõi, chăm sóc.

Hiến tạng vẫn còn là một bài toán khó

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, bệnh nhân là anh Phạm Thái Huyên, hiện đang công tác tại một đơn vị thuộc tỉnh Sơn La. Có mặt tại buổi họp báo, bà Vũ Thị Thọ (72 tuổi), mẹ của bệnh nhân Huyên, đã không giấu được niềm vui. Bà xúc động nói: “Đêm hôm trước ca phẫu thuật, biết tin con mình có người hiến tạng, tôi và mọi người rất mừng! Nhưng khi cháu nói là cuộc phẫu thuật này là “năm mươi năm mươi” nên tôi cũng rất bối rối và lo lắng. Tuy tâm trạng rối bời, nhưng vẫn tin vào khả năng, trình độ của các bác sĩ quân đội nên tôi đã bàn bạc với vợ cháu và mọi người trong gia đình quyết định cho cháu phẫu thuật. Ca mổ thành công, tôi và người nhà không biết nói gì hơn vì cháu đã có thêm cơ hội được sống dài hơn, để vợ con nó bớt khổ”. Chị Nguyễn Thị Hương (36 tuổi), vợ của bệnh nhân Huyên, chia sẻ: “Được tin chồng tôi sẽ phẫu thuật thay tụy - thận, tôi rất mừng nhưng cũng rất phân vân vì ở Việt Nam chưa có bệnh viện nào thực hiện được ca ghép này. Được các bác sĩ động viên, tôi yên tâm hơn và chờ đợi... Giờ thì tôi có thể yên tâm được rồi. Gia đình tôi vô cùng cảm ơn các bác sĩ Bệnh viện 103 và cảm ơn người đã hiến tạng cho chồng tôi!”.

Các bác sĩ Bệnh viện 103 theo dõi, chăm sóc bệnh nhân sau ghép tạng. Ảnh: Kim Sơn.

Hiện nay, rất nhiều người bệnh đang cần được ghép tạng để bảo toàn tính mạng và chất lượng sống, do vậy rất cần nguồn tạng hiến tặng. Nhà nước đã có Luật Hiến tạng, tuy nhiên, số người hy sinh cao cả cho sự nghiệp y học còn rất hạn chế. Các thầy thuốc hy vọng, thời gian tới, sẽ có nhiều người sẵn sàng hiến tạng để cứu giúp được nhiều người bệnh thì điều đó thật giàu ý nghĩa nhân văn.

Xin chúc mừng những bệnh nhân được nhận tạng và chúc mừng sự cố gắng miệt mài, trình độ y học hiện đại của các thầy thuốc Việt Nam nói chung và thầy thuốc quân đội nói riêng! Xin cảm tạ việc tình nguyện hiến tạng đầy ý nghĩa nhân văn của anh Nguyễn V. Q!

THU HỒNG-TUẤN THẮNG