QĐND - Cùng với các chiến dịch khác trên khắp chiến trường Lào, từ ngày 7-4 đến ngày 22-5-1962, hai Sư đoàn bộ binh 316 và 325 Quân tình nguyện Việt Nam phối hợp cùng với 3 tiểu đoàn chủ lực bộ đội Pa-thét Lào và một số đơn vị địa phương của Bạn mở chiến dịch Nậm Thà. Chiến dịch Nậm Thà kết thúc thắng lợi có ý nghĩa lịch sử to lớn đã buộc Mỹ và tay sai phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ về Lào, công nhận chính phủ liên hiệp dân tộc lâm thời giữa ba phái của Lào. Chiến thắng Nậm Thà còn là tình đoàn kết hai dân tộc Lào - Việt anh em cùng kề vai sát cánh bên nhau chống kẻ thù xâm lược. Trong nhiều yếu tố tạo nên thắng lợi của chiến dịch Nậm Thà không thể không kể đến nghệ thuật tổ chức bảo đảm hậu cần chiến dịch, đó là phân công chuẩn bị chu đáo, sử dụng các phương thức vận tải linh hoạt và xử trí kịp thời các tình huống.

Một trạm phẫu thuật tiền phương của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam trên chiến trường Lào. Ảnh tư liệu.

Chiến dịch Nậm Thà là chiến dịch đầu tiên ta và bạn tổ chức bảo đảm hậu cần chung cho một chiến dịch ở xa hậu phương, trên đất bạn với địa hình rừng núi hiểm trở, khả năng huy động nhân tài, vật lực hậu cần tại địa bàn tác chiến rất hạn chế, phải vận chuyển từ xa tới. Theo tính toán dự kiến, chiến dịch sẽ tiêu thụ khối lượng vũ khí, đạn dược khoảng 273 tấn; vật chất hậu cần hơn 600 tấn và tỷ lệ thương binh khoảng 8% quân số. Để vận chuyển được khối lượng vật chất lớn tới các địa điểm tập kết bảo đảm cho chiến dịch trong điều kiện địa hình rừng núi hiểm trở, hệ thống đường sá rất khó khăn, địch thường xuyên phục kích. Ta và bạn đã tổ chức phối hợp phân công bảo đảm hậu cần theo từng tuyến. Phía Việt Nam tổ chức vận chuyển theo hướng từ Điện Biên Phủ sang bảo đảm cho các lực lượng tác chiến ở Na No, Mường Sài, Mường Hài. Về phía bạn chủ động tổ chức khai thác tại chỗ, triệt để tận dụng nguồn dự trữ từ trước và tiếp nhận sự chi viện của ta. Phương thức vận chuyển của ta được xác định kết hợp vận chuyển bằng phương tiện cơ giới, mang vác bộ và đường không. Với nghệ thuật tổ chức phối hợp giữa ta và bạn phù hợp, nên trước khi mở chiến dịch ta và bạn đã vận chuyển cho chiến dịch được 790 tấn vật chất các loại, vượt kế hoạch 130 tấn.

Về công tác cứu chữa điều trị thương binh, bệnh binh, do điều kiện rừng núi khí hậu khắc nghiệt cùng với diễn biến chiến đấu căng thẳng, sức khỏe bộ đội bị giảm sút nhanh, bệnh ngoài da phát triển mạnh. Do nắm bắt kịp thời, cơ quan hậu cần chiến dịch đã chỉ đạo kịp thời các đơn vị tổ chức bảo đảm cho bộ đội ăn đủ, ăn nóng, bảo đảm chỗ ăn, chỗ ngủ, tổ chức cho bộ đội luân phiên tắm giặt và tích cực điều trị nên tỷ lệ quân số ốm đã giảm từ 10% xuống còn 6%, có đơn vị chỉ còn 2,5%. Kết thúc chiến dịch đã có 3,25% số thương binh được chuyển về Việt Nam để cứu chữa bằng đường hàng không.

50 năm đã qua đi song sự phối hợp hiệp đồng chiến đấu và bảo đảm hậu cần trong chiến dịch Nậm Thà của Quân tình nguyện Việt Nam và quân đội Pa-thét Lào mãi mãi không bao giờ nhạt phai. Nghệ thuật tổ chức bảo đảm hậu cần cho chiến dịch vẫn còn nguyên giá trị trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Đại tá Đỗ Đắc Yên