Hiện đại hóa xe tăng lội nước

Kiểm tra kỹ thuật xe tăng lội nước PT-76B trước khi cơ động ở Đoàn hải quân đánh bộ M47. Ảnh: ĐÌNH XUÂN

Xe tăng lội nước giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu hỏa lực chiến đấu của lục quân cơ giới và hải quân đánh bộ. Nhờ những ưu điểm về khả năng cơ động, tác chiến hiệu quả trong những địa hình, môi trường khác nhau, nên trong thập niên đầu tiên của thế kỷ 21, xe tăng lội nước được chú trọng phát triển, nâng cấp và tăng cường vũ khí hiện đại, hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến. Từ đó, xe tăng lội nước hiện đại không chỉ là hệ thống hỏa lực yểm trợ mà trở thành vũ khí tiến công có uy lực mạnh trên chiến trường.

Những năm qua, quân đội Nga đã nâng cấp triệt để, mang tính cách mạng đối với xe tăng lội nước kiểu PT-76, PT-76B, bao gồm tăng cường hỏa lực mạnh, khả năng bảo vệ cao và cơ động nhanh; nâng cao năng lực hệ thống chỉ huy, điều khiển hỏa lực, trinh sát phát hiện mục tiêu. Hiện nay, trên thế giới có tới hơn 20 quốc gia mua sắm và trang bị xe tăng lội nước PT-76, PT-76B, do đó Nga không chỉ tiến hành nâng cấp ở trong nước mà còn hỗ trợ công nghệ cho quân đội nước ngoài hiện đại hóa xe tăng lội nước. Về vũ khí, đã sử dụng hệ thống pháo mới 57mm, có tốc độ bắn nhanh, sử dụng hệ thống ổn định mới. Pháo có cơ cấu hãm lùi và giảm giật tiên tiến nhằm giảm lực giật đến mức tối thiểu tác động lên thành xe, nhờ đó khả năng hỏa lực tăng lên gấp 5,5 lần. Pháo mới sử dụng các loại đạn xuyên giáp kiểu 53-UOR-281U và đạn nổ mạnh 53-UBR-281U, sơ tốc đạt tới 1.200m/s, có khả năng xuyên giáp dày 130mm ở cự ly 1.000m. Xe tăng lội nước PT-76 lắp bệ chống mìn bên dưới khoang điều khiển, hệ thống tạo màn khói và hệ thống dập lửa bán tự động để nâng cao khả năng bảo vệ. Xe lắp động cơ đi-ê-den, công suất không nhỏ hơn 300 mã lực, hệ truyền động với hành trình mới, cho phép xe cơ động dưới nước với tốc độ hơn 10km/h. Trên xe tăng PT-76B nâng cấp lắp hệ thống điều khiển bắn hiện đại, thiết bị ngắm bắn ngày-đêm, thiết bị đo xa la-de, máy tính số để tính toán đường đạn cùng với các bộ cảm biến điều khiển bắn tự động. Hệ thống thông tin liên lạc trên xe được thay thế bởi các đài vô tuyến R-163-50U, máy thu vô tuyến R-163-50UP, máy thông tin thoại AVSK-174… bảo đảm thông tin liên lạc ở cự ly 20km. Xe tăng PT-76B nâng cấp thiết kế cấu trúc mở, dạng mô-đun, nhiều bộ phận như tháp pháo AU-220M có thể lắp trên các loại xe chiến đấu bọc thép khác như BTR-80, BTR-90, BMP-2 của Nga và các loại xe họ M-113 của NATO. Xe tăng lội nước PT-76B nâng cấp còn lắp hệ thống lái bằng tay lái thay cho hệ thống cần điều khiển, tương tự như bánh lái xe bộ binh cơ giới BMP-1, do đó tốc độ di chuyển tối đa của xe tăng lên gấp 1,5 lần, đạt vận tốc từ 40 đến 60km/h khi cơ động trên đường bộ.

Quân đội Trung Quốc cũng rất chú trọng phát triển xe tăng lội nước, như hiện đại hóa xe tăng lội nước Type-63A để thay thế các xe tăng thế hệ cũ Type-63, Type-62, Type-62-I. Xe tăng Type-63A nâng cấp thay thế pháo 85mm bằng pháo nòng xoắn 105mm, lắp tên lửa chống tăng AT-10, súng máy phòng không 12,7mm và súng máy đồng trục 7,62mm, 2 giá phóng lựu đạn khói. Xe có hệ thống điều khiển bằng máy tính, máy ngắm la-de, kính nhìn đêm, hệ thống định vị vệ tinh GPS và cơ cấu ổn định cho phép bắn khi đang bơi. Xe có hai khoang chứa ở đầu và đuôi xe, động cơ công suất cao để tăng cường khả năng cơ động dưới nước. Gần đây, Ấn Độ đã nâng cấp và phát triển hệ thống xe tăng T-72M1, kíp chiến đấu 3 người, sử dụng động cơ đi-ê-den công suất 840 sức ngựa, có khả năng vượt qua khu vực nước sâu 1,2m và khi trang bị thiết bị bơi lặn, xe vượt qua được sông nước sâu đến 5m.

Hàn Quốc đã phát triển xe tăng lội nước thế hệ mới XK-2 chế tạo trên cơ sở công nghệ hiện đại nhất. Xe mang tên “Báo đen” với hệ thống phòng thủ linh hoạt chống tên lửa và máy bay, nạp đạn tự động, lắp hệ thống giảm xóc thông minh, khi cơ động trên đường bộ đạt tốc độ 70km/h. Xe tăng XK-2 trang bị pháo 120mm, bơi nước ở độ sâu 4m, có khả năng bắn khi đang bơi với độ ổn định cao. Đặc biệt, tháp pháo của xe tăng XK-2 có khả năng xoay 360 độ. Gần đây, nhiều nước đã phát triển thế hệ xe tăng lội nước có tính năng tàng hình, như xe tăng AMX-30DFC của Pháp. Đây là xe tăng lội nước, sử dụng vật liệu composite chế tạo thân xe và giữa thân với giáp bảo vệ còn có lớp khí lạnh để giảm thiểu tín hiệu hồng ngoại. Xe còn được sơn loại vật liệu hấp thụ sóng ra-đa; lắp pháo 105mm, trọng lượng toàn bộ 37 tấn, cơ động với vận tốc 65km/h trên đường bộ, lội nước sâu 2,2m.

Phát triển xe tăng lội nước thế hệ mới không chỉ tăng cường khả năng chiến đấu, cơ động trên các môi trường khác nhau mà chúng còn tạo ra sự đột phá mới trong phương thức chiến tranh hiện đại, nhất là trong lĩnh vực tác chiến thủy-bộ và đổ bộ từ hướng biển.

GIANG HỒNG CƯƠNG