LTS: Theo đánh giá của cơ quan thường trực Hội đồng giáo dục quốc phòng (GDQP) Trung ương, GDQP cho học sinh, sinh viên đang là khâu yếu nhất trong việc bồi dưỡng kiến thức quốc phòng-an ninh cho các đối tượng hiện nay. Đa số các địa phương khá lúng túng trong cách chỉ đạo và tổ chức giảng dạy môn GDQP, nên hiệu quả đạt được không cao. Phóng viên báo Quân đội nhân dân đã tiến hành khảo sát thực tế công tác tổ chức giảng dạy; bảo đảm cơ sở vật chất và sự phối hợp, điều hành, quản lý chất lượng giảng dạy môn GDQP ở Thanh Hóa.
Bài 1: Quy định rõ hình thức giảng dạy
Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, môn GDQP hiện nay đối với học sinh-sinh viên đang được các nhà trường trong toàn quốc áp dụng ba hình thức giảng dạy: Học rải các nội dung của môn học theo cặp tiết (tổ chức dạy, học như các môn văn hóa khác); học rải theo từng tuần và tổ chức học tập trung (trừ một số địa phương hiện có các Trung tâm GDQP). Dựa trên hướng dẫn này, đa số các nhà trường (kể cả THPT và các trường cao đẳng, đại học) đều lựa chọn hình thức tổ chức học tập tập trung. Theo hình thức này, học sinh từng khối được nhà trường tập trung học vào một giai đoạn nhất định, thường vào đầu các năm học. Cách tổ chức giúp các nhà trường chủ động hơn trong công tác quản lý, bố trí giáo viên giảng dạy và bảo đảm cơ sở vật chất... Tuy nhiên, do số lượng học sinh đông (khoảng từ 300 đến 1000 học sinh/lớp) nên chất lượng giảng dạy môn học đạt được rất thấp. Hầu hết các nhà trường tổ chức giảng dạy tập trung đều không thể tiến hành kiểm tra, đánh giá kết quả đến từng học sinh, mà chủ yếu là để xem xét, đánh giá hạnh kiểm của học sinh. Với hình thức tổ chức dạy học tập trung, điểm của môn GDQP không tham gia vào quá trình đánh giá, phân loại học lực của học sinh. Chính vì vậy, ý thức tự giác học tập của học sinh rất thấp.
Những năm gần đây, Hội đồng GDQP tỉnh Thanh Hóa kiên quyết chỉ đạo các nhà trường phải nghiên cứu, bố trí, sắp xếp thời gian giảng dạy đối với môn học thông qua hai hình thức: Học rải theo cặp tiết và học rải theo từng tuần. Với hình thức này, căn cứ vào số tiết đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định đối với môn học GDQP, các nhà trường bố trí thời gian xen kẽ giữa các môn văn hóa trong quá trình tổ chức giảng dạy. Hình thức này không những giúp các nhà trường quản lý được chất lượng dạy, học của từng lớp, mà còn đánh giá được kết quả học tập của từng học sinh. Nghĩa là, kết quả môn GDQP đã tham gia vào quá trình đánh giá, phân loại học lực của học sinh như các môn văn hóa khác. Nhằm bảo đảm tính nguyên tắc, chặt chẽ trong quá trình tổ chức môn học, trước mỗi năm học, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa đều có văn bản hướng dẫn cụ thể đối với từng trường trên địa bàn. Căn cứ vào số lượng đội ngũ giáo viên, điều kiện sân bãi, Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định hình thức tổ chức giảng dạy đến từng trường. Năm học 2006-2007, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa đã quyết định 90 trường THPT áp dụng hình thức học rải môn GDQP, 11 trường còn lại (chủ yếu là các trường dân lập) do chưa có giáo viên chuyên trách nên được phép tổ chức giảng dạy theo hình thức học tập trung. Tuy nhiên, kèm theo quyết định về hình thức giảng dạy, Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa cũng có những quy định ràng buộc khác chặt chẽ, bảo đảm việc tổ chức giảng dạy đạt chất lượng. Ví dụ đối với 11 trường được phép tổ chức học tập trung, Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa quy định: Các trường THPT được phép tổ chức học môn GDQP theo hình thức tập trung (theo quyết định của Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo) phải báo cáo kế hoạch thực hiện nhiệm vụ môn học với Sở Giáo dục và Đào tạo. Kế hoạch học tập phải thể hiện đầy đủ những nội dung cơ bản sau: Nội dung, chương trình; số lượng giáo viên tham gia giảng dạy; điều kiện vật chất bảo đảm.... Quá trình giảng dạy, mỗi lớp học đối với các phần lý thuyết không quá 150 học sinh; huấn luyện thực hành không quá 50 học sinh. Mỗi lớp học, các nhà trường phải bố trí một giáo viên. Thời gian tổ chức học môn GDQP phải thực hiện trong thời gian chính thức của năm học.
Qua khảo sát ở Thanh Hóa, chúng tôi nhận thấy, các quy định đều được các cơ quan chức năng phối hợp tổ chức và duy trì thực hiện khá nghiêm túc. Những trường xây dựng kế hoạch nội dung và tổ chức triển khai không bảo đảm yêu cầu đều được các cơ quan kiên quyết xử lý. Nói về điều này, thượng tá Đào Mạnh Hùng, Chỉ huy trưởng Ban CHQS thành phố Thanh Hóa cho biết:
- Theo kế hoạch, năm học 2006-2007 trên địa bàn thành phố Thanh Hóa có một số trường cao đẳng trung học phối hợp với Ban CHQS thành phố tổ chức giảng dạy môn GDQP cho sinh viên theo hình thức tập trung do nhà trường chưa bảo đảm đủ số lượng giáo viên theo quy định của Sở Giáo dục và Đào tạo. Sau khi nghiên cứu kế hoạch tổ chức giảng dạy do các nhà trường xây dựng, Hội đồng GDQP thành phố đã yêu cầu Ban giám hiệu xây dựng lại kế hoạch, bảo đảm đúng quy định. Hội đồng GDQP thành phố đã tổ chức hai đoàn kiểm tra tiến hành kiểm tra toàn diện trước khi tăng cường giáo viên phối hợp với nhà trường tổ chức giảng dạy môn học cho sinh viên.
Như vậy, việc lựa chọn hình thức giảng dạy môn GDQP ở Thanh Hóa không còn là "ý thích" của Ban giám hiệu từng trường mà bản thân nó đã mang tính pháp lý. Mặc dù vẫn tồn tại ba hình thức tổ chức giảng dạy nhưng do có sự quản lý chặt chẽ, theo dõi và kiểm tra thường xuyên nên môn GDQP cho học sinh, sinh viên ở Thanh Hóa có chất lượng. Chất lượng đó không chỉ dừng lại ở việc tổ chức giảng dạy bảo đảm chặt chẽ, đánh giá được kết quả học tập đến từng học sinh, sinh viên, mà còn tạo sự chuyển biến nhận thức trong toàn xã hội.
LÊ NGỌC LONG và TRẦN ANH TUẤN