"Cánh tay nối dài" trong công tác tuyển quân tại Thanh Hóa

Điểm tựa chuyên môn tại cơ sở

Tỉnh Thanh Hóa có số lượng thanh niên nhập ngũ hằng năm luôn nằm trong nhóm dẫn đầu Quân khu 4 và cả nước. Tuy nhiên, đặc thù địa bàn rộng, dân số đông, nhiều xã miền núi đặc biệt khó khăn khiến công tác quản lý nguồn luôn là bài toán hóc búa. Khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, trách nhiệm của cấp xã không còn dừng lại ở mức “phối hợp” mà đã trở thành đơn vị chủ trì thực hiện toàn bộ quy trình, từ sơ tuyển đến hiệp đồng giao quân.

Thực tế tại các xã như Thạch Thành, Yên Định hay Hoằng Hóa cho thấy, sau khi sáp nhập địa giới hành chính, quy mô dân số và diện tích xã tăng lên đáng kể. Có những xã mỗi mùa tuyển quân phải quản lý hàng trăm nguồn, trong khi Ban CHQS xã chỉ có 2-3 cán bộ, phần lớn lại là kiêm nhiệm. Áp lực từ khối lượng hồ sơ và các quy định mới khiến không ít cán bộ cơ sở lúng túng.

Đại tá Nguyễn Trọng Nhị, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa động viên thanh niên phường Hạc Thành (tỉnh Thanh Hóa) trong ngày khám tuyển nghĩa vụ quân sự.

Trong hoàn cảnh đó, các ban chỉ huy PTKV đã phát huy tối đa vai trò điều hành. Đội ngũ cán bộ các ban chỉ huy PTKV đã thực hiện phương châm "3 cùng" với cơ sở. Tại các điểm khám tuyển, hình ảnh cán bộ khu vực trực tiếp hướng dẫn sắp xếp vị trí khám khoa học, hỗ trợ y, bác sĩ phân loại sức khỏe đã giúp khắc phục triệt để tình trạng lộn xộn, bảo đảm tính công bằng, công khai. Sự chi viện này giúp các xã, phường tự tin hoàn thành khâu khó khăn nhất, đưa tỷ lệ sức khỏe loại 1, loại 2 cao hơn hẳn những năm trước.

Trung tá Nguyễn Văn Cường, Phó chủ nhiệm Hậu cần-Kỹ thuật, Ban chỉ huy PTKV 2-Hà Trung chia sẻ về những ngày bám địa bàn xã Thạch Bình, cách đơn vị gần 70km. Với đặc thù năm đầu tiên xã phải thực hiện “tròn khâu”, kinh nghiệm của cán bộ cơ sở còn hạn chế, các anh phải bám nắm, đôn đốc hằng ngày, hằng tuần, thậm chí “cầm tay chỉ việc” để bảo đảm không xảy ra sai sót trong mùa cao điểm giáp Tết. Đó chính là tinh thần trách nhiệm, là sự đồng hành thực chất nhất của ban chỉ huy PTKV đối với chính quyền địa phương.

Đột phá từ “3 gặp, 4 biết”

Ngay sau khi kết thúc khám tuyển, lựa chọn được những công dân có sức khỏe tốt, công tác tuyển quân bước vào giai đoạn “cam go” nhất: Chốt quân số và thực hiện "3 gặp, 4 biết". Đây là giai đoạn các ban chỉ huy PTKV thể hiện rõ nhất vai trò điều phối và giám sát chất lượng. Với phương châm “tuyển người nào chắc người đó”, ban chỉ huy PTKV đã phân công cán bộ bám sát từng xã, cùng với quân sự xã, đoàn thanh niên, hội phụ nữ “đến từng ngõ, gõ từng nhà”.

Việc thâm nhập không chỉ là kiểm tra hồ sơ mà là cuộc tiếp xúc trực tiếp để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng. Đặc biệt với những thanh niên là lao động chính, có hoàn cảnh khó khăn hoặc trình độ đại học đang có công việc ổn định, vai trò tuyên truyền của cán bộ ban chỉ huy PTKV là cực kỳ quan trọng.

Tại vùng sâu, vùng xa như Ban chỉ huy PTKV 4-Hồi Xuân, nơi có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số lớn, hoạt động này càng khó khăn gấp bội. Đồng chí Hà Văn Luật, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Mường Lý cho biết, dù thiếu hụt nhân sự biên chế (chỉ có 2/4 đồng chí) nhưng với sự hỗ trợ từ ban chỉ huy PTKV, xã đang tích cực sàng lọc từ 23 công dân đủ tiêu chuẩn để chọn ra 10 thanh niên ưu tú nhất nhập ngũ.

Cảm động hơn cả là hình ảnh Thiếu tá Lò Văn Toàn, Trợ lý Hậu cần-Kỹ thuật, Ban chỉ huy PTKV 4-Hồi Xuân, cán bộ phụ trách xã Mường Chanh đã không quản ngại đường sá xa xôi, đi xe máy hơn 150km từ đơn vị đến giúp địa phương thâm nhập, chốt quân số. Theo Thượng tá Nguyễn Văn Cao, Chính ủy Ban chỉ huy PTKV 4-Hồi Xuân, việc chốt được những công dân có chất lượng tốt không chỉ là nguồn lực cho Quân đội mà còn là nguồn cán bộ quý cho địa phương sau khi các em hoàn thành nghĩa vụ trở về.

Bên cạnh nghiệp vụ, công tác hậu phương Quân đội cũng là điểm sáng. Ban chỉ huy PTKV đã tham mưu cho địa phương tổ chức gặp mặt, tặng quà, trao sổ tiết kiệm trị giá 5-10 triệu đồng tặng tân binh khó khăn. Những hành động thiết thực này đã giúp xây dựng niềm tin, giữ vững trận địa tư tưởng cho thanh niên trước ngày lên đường...

Vướng mắc cần tháo gỡ

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng thực tế vẫn còn đó những khó khăn về cơ chế phối hợp, kinh phí hoạt động và sự chồng chéo nhiệm vụ trong dịp Tết. Để "cánh tay nối dài" thực sự phát huy hiệu quả bền vững, cần sớm có những văn bản pháp luật thống nhất về cơ chế chỉ huy, hiệp đồng giữa ban chỉ huy PTKV và chính quyền địa phương, nhất là trong các tình huống khẩn cấp.

Trước những thách thức mới khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, công tác tuyển quân năm 2026 đòi hỏi sự chuyển mình quyết liệt trong phương thức lãnh đạo và tổ chức thực hiện. Việc giao nhiệm vụ “tròn khâu” cho cấp xã, phường trong bối cảnh đội ngũ cán bộ quân sự cơ sở còn thiếu và yếu về kinh nghiệm là một bài toán khó, trực tiếp tác động đến chất lượng công dân nhập ngũ...

Lãnh đạo Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa và Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực 1 - Triệu Sơn kiểm tra hoạt động khám tuyển quân sự tại phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa.

Đại tá Nguyễn Trọng Nhị, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa khẳng định: "Năm 2026, khi nhiệm vụ tuyển quân được giao “tròn khâu” cho cấp xã, phường trong bối cảnh đội ngũ cán bộ quân sự cơ sở còn mỏng và thiếu kinh nghiệm, vai trò của ban chỉ huy PTKV phải được đẩy lên mức cao nhất. Không chỉ dừng lại ở việc đôn đốc, các ban chỉ huy PTKV phải thực sự là "điểm tựa" chuyên môn, là "cánh tay nối dài" của Bộ CHQS tỉnh để trực tiếp "cầm tay chỉ việc", chi viện nhân lực và kỹ thuật cho cơ sở.

Trước những bất cập về cơ chế và địa bàn dân cư đông, Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa yêu cầu các đơn vị phải bám sát phương châm “vùng khó giúp trước, việc khó làm cùng”. Ban chỉ huy PTKV có trách nhiệm tháo gỡ từng nút thắt trong khâu hoàn thiện hồ sơ, chốt quân số và quản lý nguồn, quyết tâm không để những sơ suất nghiệp vụ làm ảnh hưởng đến chất lượng tuyển quân của địa phương. Đây là giải pháp then chốt để chúng ta hoàn thành thắng lợi chỉ tiêu trong năm đầu tiên thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp./.