QĐND - Hiện nay, nguyên lý hoạt động của mìn chống tăng đã có sự thay đổi đáng kể. Ngoài ngòi nổ tiếp xúc đã xuất hiện nhiều kiểu ngòi nổ mới như ngòi nổ có chân cắm đặt nghiêng, ngòi nổ từ trường, ngòi nổ điều khiển từ xa… Như vậy, mìn không chỉ bị đè nổ ở dưới dải xích hoặc dưới bánh xe tăng-thiết giáp mà có thể nổ ngay dưới sàn xe, do đó kíp xe rất dễ bị thương vong.

Xe tăng T55 của Quân đội nhân dân Việt Nam. Ảnh: minh họa/qdnd.

Khi mìn nổ sẽ tạo ra sóng xung kích. Tác động của sóng xung kích làm biến dạng vỏ thân xe và khi đạt giá trị tới hạn nó có thể làm văng tấm thép sàn xe ở gần vị trí mìn nổ. Tuy nhiên, tác động của sóng xung kích bị giảm đi bởi sự biến dạng của nó khi va vào phần sườn thân xe và hướng nóc thân xe. Vận dụng hiệu ứng biến dạng của sóng xung kích, nhằm bảo vệ kíp xe, ghế ngồi thường được thiết kế theo hướng nâng tách xa sàn xe và cố định vào sườn thân xe… Các nhà thiết kế của Nga đã thiết kế ghế lái xe kiểu treo cố định vào nóc thân xe không tiếp xúc với sàn xe, tạo khoảng cách đủ lớn giữa đáy ghế và sàn xe, giảm đáng kể lực tác động của vụ nổ gây thương vong cho con người. Kiểu ghế này đã được trang bị cho các loại xe tăng T-72M1, T-80 và T-90. Công ty Autoplug của Đức cũng đã thiết kế một kiểu ghế không có điểm nối cứng giữa ghế và vỏ thân xe. Ghế được cố định vào vỏ thân xe nhờ các dây đai làm bằng vải có độ bền cao (dây dù). Riêng ghế lái xe có 4 dây cố định vào nóc xe, 3 dây cố định vào sàn xe. Kiểu ghế này đã được sử dụng trên xe chiến đấu bộ binh kiểu mới Puma của Đức cũng như trên một số xe tăng Leopard.

Hãng Global Seating Solutions của Mỹ đã chế thử loại ghế có kết cấu bảo vệ thân người theo 3 tọa độ, giảm tải trọng dao động và chống lật, cố định người vào 5 điểm nhờ các dây đai an toàn. Ngoài ra, một số công ty như Blastech, Techno Sciences Inc, Stratos Seating… đã thử nghiệm nhiều loại ghế cho kíp xe tăng-thiết giáp như ghế có bộ giảm chấn ở dưới; ghế trượt theo phương đứng và ngang; ghế tự động điều chỉnh theo trọng lượng của người ngồi; ghế sử dụng công nghệ lưu biến từ tính bảo đảm độ êm rất cao cho người khi xe chạy trên địa hình phức tạp…

Thiều Chí Đáng