QĐND - Phần lớn các bếp ăn tập thể trong toàn quân đã được bảo đảm trang bị, dụng cụ cấp dưỡng theo hướng thống nhất, chính quy, nhưng hệ thống bếp nấu ăn và chất đốt đang được sử dụng còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng công tác nuôi dưỡng bộ đội. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Cục Quân nhu (Tổng cục Hậu cần) đã tích cực nghiên cứu và thử nghiệm thành công bếp lò hơi cơ khí với nhiều ưu điểm vượt trội so với các loại bếp cũ sử dụng than, củi... Theo "lộ trình", đến năm 2015, các bếp ăn tập thể trong toàn quân sẽ cơ bản được đầu tư hệ thống bếp lò hơi....

Thủ trưởng Bộ Quốc phòng và đại biểu các đơn vị tham quan bếp lò hơi cơ khí (sử dụng chất đốt bằng trấu) tại Sư đoàn 308, Quân đoàn 1.

 

Thực trạng các loại bếp

Hiện toàn quân có hơn 7000 bếp ăn tập thể các cấp. Những năm gần đây, công tác nuôi dưỡng bộ đội và xây dựng chính quy nhà ăn, nhà bếp ngày càng được các cấp, các đơn vị quan tâm; trang thiết bị, dụng cụ cấp dưỡng được cải tiến về mẫu mã, nâng cao chất lượng, góp phần cải thiện bữa ăn của bộ đội. Tuy nhiên, việc sử dụng bếp và chất đốt của các đơn vị hiện nay khá đa dạng và có phần “tự phát” tùy đặc thù nhiệm vụ, khả năng kinh tế và nguồn nhiên liệu sẵn có ở từng vùng, từng đơn vị.

 Phần lớn các đơn vị hiện đang sử dụng bếp đun than cải tiến CT02, có cấu tạo đơn giản, vốn đầu tư ban đầu thấp, đơn vị có thể tự thi công, dễ vận hành... nhưng tiêu thụ nhiều nhiên liệu, tốn nhân công, thời gian nấu lâu và gây ô nhiễm môi trường vì phát sinh nhiều khói, bụi than, ảnh hưởng đến sức khỏe bộ đội. Một số đơn vị còn chủ động khai thác sử dụng các loại chất đốt như vỏ trấu, xơ dừa, bã mía, mùn cưa... giá rẻ, dễ khai thác, nhưng sử dụng lại gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến cảnh quan đơn vị. Bếp nhiên liệu dầu cũng được một số đơn vị khai thác sử dụng, nhưng do công nghệ chế tạo còn hạn chế, nên việc sử dụng chưa thực sự phù hợp và hiệu quả...

Theo Thiếu tướng Phạm Tiến Luật, Cục trưởng Cục Quân nhu: Việc nghiên cứu, cải tiến bếp nấu ăn theo hướng “hiện đại, văn minh, tiện lợi” nhằm nâng cao chất lượng bữa ăn, bảo vệ môi trường, cải thiện điều kiện lao động cho đội ngũ nhân viên phục vụ góp phần xây dựng nhà ăn, nhà bếp chính quy, thống nhất là nhu cầu bức thiết. Thủ trưởng Bộ Quốc phòng rất quan tâm đến công tác này, đã chỉ đạo Tổng cục Hậu cần, trực tiếp là Cục Quân nhu nghiên cứu, thử nghiệm, tìm ra loại bếp phù hợp. Từ năm 2008, Cục Quân nhu đã tích cực nghiên cứu, thử nghiệm, cho thấy sử dụng bếp lò hơi cơ khí ở các bếp nuôi quân là phù hợp, mang lại hiệu quả cao.

Hoàn thiện mô hình, đầu tư đồng bộ, hiệu quả

Bếp lò hơi cơ khí là loại bếp nấu bằng nhiệt của hơi nước bão hòa, sử dụng nồi nấu hai vỏ. Lò hơi của bếp có thể thiết kế để sử dụng nhiều loại nhiên liệu khác nhau như than, dầu, trấu, mùn cưa... Hiện Cục Quân nhu đã và đang lắp đặt thử nghiệm gần 200 bếp lò hơi cơ khí tại các bếp ăn của các đơn vị: Sư đoàn 2 (Quân khu 5); Cục Hậu cần Quân khu 9; Sư đoàn 5 (Quân khu 7); Binh chủng Tăng-Thiết giáp... Tham quan bếp ăn Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn 201 (Binh chủng Tăng-Thiết giáp) - đơn vị được lắp thử nghiệm bếp lò hơi đun than từ năm 2010 - chúng tôi thấy bếp ăn khá sạch sẽ, hầu như không có bụi... Trung úy quân nhân chuyên nghiệp Cao Mạnh Hùng, nhân viên bếp ăn cho biết: “Qua hơn một năm sử dụng, cho thấy ưu điểm nổi bật của bếp lò hơi cơ khí là sử dụng tiện lợi, “giải phóng” được sức lao động cho đội ngũ nhân viên phục vụ, tình trạng khói bụi hầu như không có, chất lượng bữa ăn được nâng lên”.

Bếp lò hơi cơ khí được thử nghiệm tại Lữ đoàn 201 (Binh chủng Tăng -Thiết giáp)

 

Các đơn vị thuộc Quân đoàn 1 được lắp đặt thử nghiệm 61 bếp lò hơi cơ khí. Đại tá Hồ Xuân Tiến, Phó tư lệnh quân đoàn cho biết: “Sử dụng bếp lò hơi cơ khí tiết kiệm từ 20% đến 25% chất đốt so với bếp cũ, thời gian nấu giảm 1/3, điều kiện vệ sinh môi trường được cải thiện rõ rệt. Sử dụng bếp lò hơi cơ khí còn mang lại hiệu quả kép, nhờ việc có thể trích hơi nóng để sấy quần áo cho bộ đội vào mùa đông, xây dựng hệ thống tắm nước nóng cho bộ đội”. Những ưu điểm của bếp lò hơi cơ khí được cán bộ nhiều đơn vị sử dụng thử nghiệm bếp lò hơi cơ khí khẳng định.

Theo khảo sát của Cục Quân nhu, cùng với an toàn, tiện lợi, văn minh, sử dụng bếp lò hơi cơ khí giúp tiết kiệm đáng kể chi phí. Với bếp ăn cấp tiểu đoàn, sử dụng bếp lò hơi cơ khí tiết kiệm được 50% thời gian nấu ăn; giảm 3 đến 4 nhân viên nuôi quân; tiết kiệm từ 4000 đến 5000 kWh điện mỗi năm do không phải sử dụng quạt gió, bơm nước... Bếp lò hơi cơ khí có thể được  thiết kế với công suất phù hợp cho dưới 100 người ăn đến 1.200 người ăn; đặc biệt là sử dụng bình thường khi mất điện... Tuy nhiên, sử dụng hệ thống bếp lò hơi cơ khí cũng có những "cái khó" như vốn đầu tư ban đầu khá lớn, hơn nữa do nhiệt độ nấu không cao, nên bếp không chế biến được các món rán, chiên, mà phải thiết kế bếp chuyên dụng kèm theo...

Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng: "Đến năm 2015 phải cơ bản đầu tư xong hệ thống bếp lò hơi trong toàn quân", Cục Quân nhu đã xây dựng và đề xuất lộ trình thực hiện. Theo đó, Bộ Quốc phòng sẽ đầu tư tổng cộng khoảng 750 tỷ đồng để triển khai hơn 2.700 bếp đã quy hoạch xây dựng cơ bản doanh trại. Các đơn vị có kế hoạch xây dựng cơ bản doanh trại giai đoạn 2012-2015 phải đưa nội dung bếp lò hơi vào dự án xây dựng; các đơn vị cũng tự đầu tư hơn 3.800 bếp cơ quan quân sự cấp tỉnh, huyện, đại đội trực thuộc... với tổng vốn hơn 250 tỷ đồng.

Tại hội nghị sơ kết công tác nghiên cứu, thử nghiệm bếp lò hơi cơ khí do Tổng cục Hậu cần tổ chức mới đây, Trung tướng Lê Hữu Đức, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định: Việc đầu tư hệ thống bếp lò hơi cơ khí trong toàn quân là chủ trương đúng; kết quả đạt được rất khả quan. Thời gian tới các cơ quan chức năng cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện mô hình bếp lò hơi; nghiên cứu kết hợp bếp lò hơi với mô hình tắm nước nóng, sấy quần áo... để phục vụ bộ đội tốt hơn. Các cơ quan chức năng có kế hoạch bảo đảm kinh phí, phấn đấu đến năm 2015 sẽ cơ bản đầu tư xong hệ thống bếp lò hơi cơ khí tại các bếp ăn tập thể trong toàn quân.

Bài và ảnh: Nguyễn Trung Kiên