Bài 4: Khoảng lặng phía sau sự hy sinh, cống hiến

Phụ cấp, trợ cấp chưa tương xứng

Theo quy định của Luật DQTV, nguồn kinh phí bảo đảm cho công tác DQTV bao gồm: Ngân sách nhà nước; kinh phí bảo đảm cho tự vệ của tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp ngoài công lập; các nguồn thu hợp pháp khác (đối với địa phương khó khăn về ngân sách được ngân sách Trung ương hỗ trợ để thực hiện theo khả năng cân đối ngân sách Trung ương).

Thực hiện Luật DQTV, Chính phủ ban hành Nghị định số 72/2020/NĐ-CP ngày 30-6-2020 quy định chi tiết một số điều của luật về tổ chức xây dựng lực lượng và chế độ, chính sách đối với DQTV. Theo đó, mức trợ cấp ngày công lao động của dân quân do UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp quyết định, nhưng không thấp hơn 119.200 đồng, trường hợp được kéo dài thời hạn thực hiện nghĩa vụ tham gia DQTV theo quyết định của cấp có thẩm quyền, mức trợ cấp tăng thêm do UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp quyết định, nhưng không thấp hơn 59.600 đồng...; được bảo đảm tiền ăn như hạ sĩ quan, binh sĩ bộ binh đang tại ngũ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.

Với phụ cấp chức vụ chỉ huy DQTV được chi trả theo tháng cũng không khá hơn. Đối với chỉ huy trưởng, chính trị viên ban CHQS cấp xã; Ban CHQS cơ quan, tổ chức: 357.600 đồng. Đối với phó chỉ huy trưởng, chính trị viên phó ban CHQS cấp xã; ban CHQS cơ quan, tổ chức... đến đại đội trưởng, chính trị viên đại đội DQTV cơ động là 327.800 đồng. Trong khi đó, đối với thôn đội trưởng là 178.800 đồng và hưởng thêm 29.800 đồng khi kiêm nhiệm chức vụ tiểu đội trưởng hoặc 35.760 đồng khi kiêm nhiệm chức vụ trung đội trưởng dân quân tại chỗ. Trường hợp thôn chỉ tổ chức tổ dân quân tại chỗ thì được hưởng thêm 29.800 đồng; tiểu đội trưởng, thuyền trưởng, khẩu đội trưởng là 149.000 đồng.

Chúng tôi khảo sát ở 4 địa phương gồm: Hà Nội, Bình Dương, Khánh Hòa, Bắc Giang và nhận thấy, TP Hà Nội có định mức chi trả trợ cấp ngày công lao động cao nhất là 250.000 đồng/ngày, Bình Dương 223.000 đồng/ngày, Khánh Hòa 120.000 đồng/ngày, Bắc Giang 164.000 đồng/ngày. Như vậy, mức trợ cấp ngày công lao động cho dân quân khi huy động thực hiện nhiệm vụ có sự chênh lệnh giữa các địa phương.

Nhiều chiến sĩ DQTV chia sẻ, mức phụ cấp, trợ cấp như trên đã được cải thiện nhưng là quá ít ỏi so với chi phí sinh hoạt hằng ngày và cũng thấp hơn rất nhiều mức thu nhập trung bình của người lao động. Nhưng vì trách nhiệm, vì nghĩa vụ với Tổ quốc, phục vụ nhân dân, vì lòng tự hào được đứng trong hàng ngũ chiến sĩ “sao vuông” nên họ vẫn vui vẻ nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ, sẵn sàng xông pha vào nơi gian khó, luôn luôn có mặt nhanh nhất, sớm nhất những lúc nguy nan. Có đồng chí chia sẻ, nhận tiền trợ cấp về chỉ đủ cho gia đình sinh hoạt trong thời gian ngắn rồi lại phải nhanh chóng bắt tay vào công việc thường nhật để duy trì cuộc sống.

Chiến sĩ Hải đội dân quân thường trực, Bộ CHQS tỉnh Khánh Hòa thực hành bắn đạn thật trên biển. Ảnh: VĂN CỐC.

Không thể “trăm dâu đổ đầu tằm”

Cuối tháng 11-2021, xã Hà Bầu (Đak Đoa, Gia Lai) đã trở thành ổ dịch Covid-19 phức tạp trên địa bàn tỉnh. Trong khi xã đang bước vào cao điểm thu hoạch lúa, cà phê cũng như việc chăn nuôi gia súc, gia cầm. Thấy được khó khăn đó, UBND huyện chỉ đạo các lực lượng giúp đỡ thu hoạch cây trồng vụ mùa và chăm sóc đàn vật nuôi cho những hộ dân bị nhiễm Covid-19, phải cách ly tập trung. Lực lượng dân quân xã lại được huy động cùng với hệ thống chính trị để giúp đỡ nhân dân.

Anh Lê Văn Nguyên, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Hà Bầu chia sẻ: “Dù lực lượng dân quân mỏng, chúng tôi vẫn phải cân đối để vừa giúp dân gặt lúa, vừa tham gia khu vực phong tỏa và thực hiện các công việc khác”. Ông Hliu (làng Bông, xã Hà Bầu) tâm sự: “Gia đình tôi có 1,5 sào lúa chưa kịp gặt thì cả nhà phải đi cách ly tập trung. Nếu lúa không gặt kịp mà để mưa xuống là hỏng hết, sắp tới lại đói ăn. Rất may, các đoàn thể của xã và anh em dân quân hỗ trợ gặt, chở về, phơi phóng cẩn thận nên tôi rất an tâm”. Thế nhưng, theo ông Hliu, ở địa phương việc gì khó đều có DQTV nhưng thực tế đó chưa hẳn đã hay, vì không thể “trăm dâu đổ đầu tằm” lên lực lượng DQTV.

Đợt dịch Covid-19 bùng phát lần thứ tư, thị trấn Hậu Nghĩa (Đức Hòa, Long An) là một trong những khu vực dịch bệnh diễn biến phức tạp. Hầu hết lực lượng DQTV địa phương đều được huy động tối đa để tăng cường phục vụ công tác phòng, chống dịch trên địa bàn. Trong số đó có chiến sĩ Trần Tấn Đạt, dân quân cơ động thuộc Ban CHQS thị trấn Hậu Nghĩa. Sau thời gian dài thực hiện nhiệm vụ, đến cuối tháng 7-2021, trong lúc Đạt đang thực hiện nhiệm vụ thì nhận được tin vợ và con nhiễm Covid-19.

Do tính chất công việc nên anh không về được mà chỉ điện thoại động viên vợ, nhờ hàng xóm, cùng các y, bác sĩ bệnh viện dã chiến hỗ trợ, giúp đỡ. Không may, vợ của Đạt chuyển biến nặng, đến ngày 10-8-2021 thì qua đời. Mất mát quá lớn khiến Đạt hụt hẫng, đau khổ tột cùng. Thế nhưng, với trách nhiệm bản thân và được trực tiếp chứng kiến nhiều hoàn cảnh thương tâm do dịch bệnh gây ra, Đạt tự nhủ phải kiên cường vượt qua nỗi đau, tiếp tục đứng lên cùng đồng đội đẩy lùi dịch bệnh.

Không chỉ riêng chiến sĩ Trần Tấn Đạt, tại Long An còn có khá nhiều trường hợp người thân của DQTV bị nhiễm Covid-19, bố mẹ mất nhưng không về được, nén nỗi đau để làm tốt nhiệm vụ. Thế nhưng, một số nội dung về chế độ, chính sách và sự quan tâm của cơ quan chức năng vẫn còn thiếu tính đồng bộ, kịp thời và ít nhiều gây nên sự băn khoăn cho một số chiến sĩ DQTV.

Cũng bởi sự hy sinh, cống hiến thầm lặng nên nhiều đồng chí DQTV ít đề đạt nguyện vọng, không thể hiện chính kiến. Thậm chí, một số người dân còn cho rằng chỉ những người vô công rồi nghề thì mới tham gia DQTV; số khác lại nhận thức chưa đầy đủ vai trò, vị trí của chiến sĩ DQTV nên có ý kiến trái chiều, xem nhẹ. Đây chính là “cái cớ” khiến cho các thế lực thù địch, phản động lợi dụng để chống phá quân đội, phá hoại sự nghiệp cách mạng, phá hoại nền quốc phòng toàn dân. Chúng xuyên tạc rằng đây là lực lượng “chỉ đâu đánh đấy”, “quân đông nhưng không tinh”... Thậm chí, ở một số nơi, những người có thẩm quyền sử dụng lực lượng này một cách tùy hứng, như thể “nước sông công lính”, việc gì cũng giao cho DQTV theo kiểu phó thác, khoán trắng... mà thiếu tính kế hoạch, thiếu sự quan tâm, tổ chức, dẫn dắt, động viên; thậm chí thiếu sự tôn trọng với những người thực hiện nhiệm vụ.

Những vấn đề trên đặt ra cho các cấp, ngành trong toàn hệ thống chính trị cần có cái nhìn thấu tỏ về vị trí, vai trò của lực lượng DQTV trong sự nghiệp cách mạng, từ đó quan tâm đầu tư tương xứng về nguồn lực và trợ lực. Đồng thời, có sự đánh giá, ghi nhận xứng đáng công lao, cống hiến, hy sinh của những chiến sĩ “sao vuông” trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; qua đó góp phần quan trọng để lực lượng DQTV luôn là “bức tường thành vô địch” trong thế trận chiến tranh nhân dân.

(còn nữa)

Nhóm phóng viên Báo QĐND