Sức mạnh đó kết tụ từ văn hóa giữ nước ngàn đời của cha ông ta; trải qua các giai đoạn cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà thường xuyên, trực tiếp là sự chăm lo, giáo dục của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và các cơ quan, tổ chức, DQTV Việt Nam không ngừng lớn mạnh, phát triển rộng khắp, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững chắc.

Vạn người như một

Với một lực lượng hùng hậu, được tổ chức rộng khắp cả nước nên khi chứng kiến sự vào cuộc của hơn 90 vạn DQTV tham gia “cuộc chiến” chống đại dịch Covid-19, nhiều người dân đã bày tỏ sự thán phục, lòng biết ơn trước những hy sinh, cống hiến của lực lượng DQTV nói riêng và quân đội ta nói chung. Không ít nhà bình luận đặt câu hỏi: “Tại sao quân đội và các cấp có thể huy động một lực lượng DQTV lớn đến vậy và đón nhận ở họ sự chung sức, đồng lòng, tạo nên sức mạnh lớn lao giúp Việt Nam từng bước khắc chế, đẩy lùi dịch bệnh, đưa đất nước trở lại trạng thái bình thường mới?”.

Có nhiều đáp án cho câu hỏi ấy. Trước hết, đó là bước phát triển trong văn hóa dựng nước và giữ nước, sự kế tục nghệ thuật quân sự “ngụ binh ư nông” của cha ông ta. Đó là sức mạnh nội sinh trong huyết quản và dòng máu con Lạc, cháu Hồng mà mỗi chiến sĩ DQTV tự ý thức, tự phát huy trách nhiệm trước Tổ quốc, trước nhân dân.

Nhưng nguyên nhân cốt lõi, quyết định hơn cả chính là sự giáo dục, huấn luyện, rèn luyện của quân đội trong thực hiện chủ trương xây dựng lực lượng vũ trang 3 thứ quân, trong đó có đội quân “ở trong dân”. Ngày thường, mỗi chiến sĩ DQTV vẫn thực hiện trách nhiệm công dân, tích cực lao động sản xuất; tham gia giữ gìn an ninh trật tự, xây dựng địa phương vững mạnh, nhưng khi có biến cố, khi được huy động làm nhiệm vụ thì họ cáng đáng trọng trách của người chiến sĩ cách mạng.

Dân quân tự vệ Việt Nam ngày càng lớn mạnh - “Bức tường sắt” trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ảnh: qdnd.vn 

Ngoài ra, cũng cần phải nhắc đến một trong những yếu tố quan trọng để mỗi chiến sĩ DQTV mặc dù được “ở trong dân” nhưng mỗi khi thực hiện nhiệm vụ thì vạn người như một, “nhất hô bá ứng”, đó là vai trò của cấp ủy các cấp đã làm tốt công tác tư tưởng cả trước, trong và sau khi thực hiện nhiệm vụ.

Chia sẻ với chúng tôi về kinh nghiệm tiến hành công tác tư tưởng đối với lực lượng DQTV, đồng chí Huỳnh Văn Dự, Bí thư Đảng ủy phường Tân Tạo, quận Bình Tân (TP Hồ Chí Minh) cho biết: “Toàn phường có gần 100 chiến sĩ dân quân, trong đó có lực lượng dân quân thường trực, dân quân cơ động, dân quân tại chỗ được bố trí ở tất cả các tổ dân phố. Khi địa phương có các nhiệm vụ, như: Diễn tập ở cấp xã, tham gia phòng, chống dịch Covid-19, bảo vệ an ninh trật tự hay khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa... thì đây là lực lượng nòng cốt, tại chỗ ở cơ sở.

Trước mỗi nhiệm vụ, cấp ủy, chính quyền phường luôn chú trọng tiến hành công tác tư tưởng, nắm bắt tâm tư, động viên từng người tham gia và thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Bên cạnh đó, địa phương cũng thường xuyên biểu dương, khen thưởng kịp thời cán bộ, chiến sĩ dân quân có nhiều thành tích trong công tác; bảo đảm đầy đủ chế độ, chính sách đãi ngộ với thân nhân của các chiến sĩ dân quân; qua đó giúp anh em an tâm tư tưởng, nỗ lực hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ”.

Để xây dựng được lực lượng DQTV theo phương châm “vững mạnh và rộng khắp”, không thể không nhắc đến vai trò tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức xây dựng lực lượng và huấn luyện của Cục DQTV. Theo đó, hằng năm, Cục DQTV duy trì nền nếp kiểm tra công tác DQTV, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh tại các địa phương.

Chỉ tính riêng trong năm 2021, Cục DQTV tổ chức nắm tình hình, kiểm tra công tác DQTV, giáo dục quốc phòng, an ninh, công tác quốc phòng ở địa phương đối với các quân khu: 2, 3, 5, 7, 9 và nhiều tỉnh, thành phố trên địa bàn các quân khu; tham mưu, chỉ đạo nhiều địa phương, ban CHQS, bộ, ngành tự kiểm tra công tác quốc phòng hằng năm...

Để công tác DQTV đi vào nền nếp, thực chất, Cục DQTV kịp thời tham mưu ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, cơ quan, tổ chức triển khai thực hiện toàn diện công tác DQTV; huấn luyện cho DQTV phù hợp với công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Trong đó, năm 2021, Cục DQTV tham mưu cho các cấp ban hành 113 văn bản quy phạm pháp luật, chỉ đạo, hướng dẫn về DQTV, giáo dục quốc phòng, an ninh; triển khai đồng bộ, toàn diện Luật DQTV và các văn bản thi hành luật; tổ chức, biên chế Ban CHQS cấp xã, đơn vị DQTV được kiện toàn kịp thời, đúng pháp luật, phù hợp với điều kiện của địa phương, cơ quan, tổ chức, nhất là chỉ đạo xây dựng lực lượng tự vệ y tế tham gia phòng, chống dịch Covid-19...

Ngoài ra, cũng trong năm 2021, Cục DQTV tiến hành rà soát, đề nghị Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quyết định công nhận xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng theo quy định của Luật DQTV; chỉ đạo xây dựng 11 loại mô hình điểm đơn vị DQTV; xây dựng mới 9 chốt, củng cố, nâng cấp 112 chốt chiến đấu dân quân thường trực trên tuyến biên giới đất liền gắn với các điểm dân cư và đồn, trạm biên phòng... Những kết quả đạt được đã góp phần quan trọng xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân ngày càng vững chắc.

Nơi nào cần, ở đâu khó, có dân quân

Khi dịch Covid-19 xuất hiện, nhất là trong đợt bùng phát dịch lần thứ tư, những khu vực phong tỏa, khu cách ly, bệnh viện dã chiến... đâu đâu cũng thấy lực lượng DQTV tham gia, có mặt ngày đêm để thực hiện mọi nhiệm vụ. Người dân xã Vĩnh Phương, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa vẫn còn nhớ hình ảnh nữ dân quân Nguyễn Thị Kim Uyên, Trung đội dân quân cơ động, Ban CHQS xã Vĩnh Phương luôn xông xáo, không ngại khó khăn, bất kể ngày, đêm, nắng, mưa, tích cực giúp đỡ người dân khi họ cần đến.

Với tâm niệm “Ở đâu cần sự giúp đỡ, ở đó có chúng tôi”, chị Uyên cùng đồng đội tham gia 13 đợt phục vụ cách ly công dân từ nước ngoài về, công dân nhiễm Covid-19 (mỗi đợt từ 14 đến 21 ngày) và đều hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Phần thưởng xứng đáng dành cho nữ dân quân Nguyễn Thị Kim Uyên là được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19. Nhưng hơn hết, với sự tâm huyết và tinh thần làm việc quên mình, chị cùng đồng đội đã để lại tình cảm, sự yêu mến trong lòng nhân dân.

Dân quân huyện Trần Văn Thời (Cà Mau) giúp nhân dân thu hoạch lúa bị ngập lụt do thiên tai. Ảnh: QUANG ĐỨC 

Không chỉ tham gia phòng, chống dịch, những năm qua, lực lượng DQTV đã đóng góp không nhỏ vào công cuộc phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn; tham gia phát triển kinh tế-xã hội... Đại tá Trần Văn Mạnh, Trưởng phòng DQTV, Bộ Tham mưu Quân khu 7 cho biết: “Khi chúng tôi tham mưu cho Bộ tư lệnh quân khu đề nghị các địa phương huy động lực lượng DQTV tham gia phòng, chống dịch, tưởng chừng sẽ gặp khó khăn do nhiệm vụ phức tạp, thế nhưng, kết quả lại vượt ngoài dự kiến, tỷ lệ huy động đều đạt và vượt hơn 90%, có địa phương đạt 100%.

Song, do tính chất nhiệm vụ, chúng tôi vẫn chưa sử dụng hết lực lượng được huy động”. Điều đó cho thấy tính đúng đắn trong thực hiện xây dựng DQTV vững mạnh và rộng khắp, bởi lẽ quan điểm "chống dịch như chống giặc" nên được địa phương ủng hộ, nhân dân đồng thuận, lực lượng DQTV được triệu tập đều tự giác tham gia. Đây là bước thử lửa quan trọng, là minh chứng cho khả năng huy động lực lượng, tổ chức chuẩn bị chiến đấu và chiến đấu trong thời bình.

Thực tiễn “cuộc chiến” chống đại dịch vừa qua giúp toàn Đảng, toàn dân ta có cái nhìn sâu sắc hơn, có chiến lược hoạch định lâu dài và đặt niềm tin vào một lực lượng chính quy, tinh nhuệ, luôn sẵn sàng “ở trong dân”. Đây là cơ sở thực tiễn góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới và bảo vệ Tổ quốc trước mọi tình huống phức tạp có thể xảy ra.

(còn nữa)

“Dân quân, tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận địch nhân hung bạo thế nào, hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó, thì địch nào cũng phải tan rã” - Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Nhóm phóng viên Báo QĐND