Trong cuộc phản kích hòng tái chiếm Quảng Trị, không quân Mỹ sử dụng nhiều loại máy bay, trong đó trực thăng HU-1A bắn phá, gây nhiều thương vong cho quân và dân ta. Không để chúng ngang nhiên làm mưa làm gió trên bầu trời, đầu tháng 10-1972, Đại đội 16 (Trung đoàn 64, Sư đoàn 320B) được giao nhiệm vụ cơ động về thôn Long Quang (Triệu Trạch, Triệu Phong, Quảng Trị) phục kích bắn máy bay trực thăng Mỹ.

Một tuần trôi qua với nhiều lần nổ súng nhưng kết quả không được như ý muốn. Đại đội trưởng Đại đội 16 triệu tập đội ngũ cán bộ đại đội, trung đội, khẩu đội rút kinh nghiệm, tìm nguyên nhân và phương pháp bắn máy bay Mỹ.

Tại hội nghị, Khẩu đội trưởng Trần Đức Mai nêu ý kiến: Ta bố trí trận địa sát bìa làng, tầm quan sát và tầm bắn bị hạn chế, hơn nữa khi nổ súng thì máy bay còn cách xa từ 300 đến 400m, xạ thủ bắn điểm xạ quá dài, có cả đạn vạch đường nên dễ bị địch phát hiện. Để khắc phục vấn đề này, Trần Đức Mai đề nghị: Từ làng Long Quang cách một cánh đồng về hướng đông nam là làng Linh An (có nhà thờ Linh An) đang bị địch chiếm đóng.

Cựu chiến binh Trần Đức Mai (thứ ba, từ phải sang) cùng đồng đội trong dịp gặp mặt Ban liên lạc, bạn chiến đấu Trung đoàn 64, Sư đoàn 320B. 

Qua theo dõi, máy bay trực thăng HU-1A hoạt động chủ yếu vào buổi sáng, chúng thường bay lượn trên khu vực địch kiểm soát, sau đó bay ra hướng biển rồi bay vào bắn phá địa bàn Long Quang.

Oanh tạc xong chúng bay ra hướng đông hoặc đông nam, nếu ta nổ súng khi máy bay bay vào hoặc bay ra thì đều bị ánh mặt trời gây chói mắt, nên khó bắn trúng mục tiêu.

Vì vậy, ta cần bố trí trận địa ở khu vực bắc Long Quang ra phía trước nơi có những gò đất cao, tầm quan sát rộng và tầm bắn tốt, bảo đảm yếu tố bí mật, bất ngờ.

Hội nghị đều nhất trí với phương án của Khẩu đội trưởng Trần Đức Mai. Sáng 12-10-1972, đơn vị đi trinh sát thực địa, xác định vị trí bố trí trận địa, vật chuẩn, nơi quan sát cảnh giới, sẵn sàng chiến đấu. Sáng 13-10, nhiều máy bay xuất hiện phía làng Linh An, nhưng ta không phản ứng gì nên chúng càng chủ quan.

Đúng như dự đoán, hai chiếc trực thăng bay vào bắn hai loạt đạn 20mm rồi bay ra, 4 chiếc khác tiếp tục nhào tới bắn tiếp. Khi chúng bay vòng lại, chọn đúng thời cơ, Trần Đức Mai ra lệnh: “Bắn!”. Lập tức khẩu 12,7mm nhả những loạt đạn chính xác vào tốp máy bay khiến 2 chiếc HU-1A đang bay ra hướng nhà thờ Linh An bốc cháy rồi đổ nhào xuống mặt đất. Thấy hỏa lực phòng không của ta tiêu diệt mục tiêu, mấy chiếc khác vội vàng bay lên cao chuồn thẳng. 

Việc kịp thời rút kinh nghiệm, thay đổi chiến thuật để tiêu diệt máy bay của không quân Mỹ cho thấy hiệu quả rõ rệt trong chiến đấu của Đại đội 16 (Trung đoàn 64, Sư đoàn 320B).

Bài và ảnh: SƠN BÌNH