Tuy chỉ hoạt động trong 6 tháng, song những chiến công của đội đã góp phần quan trọng xây đắp nên truyền thống của xã Hòa Hải hai lần được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Những ngày đầu năm 2016, về phường Hòa Hải, chúng tôi được ông Mai Thanh Đông, nguyên Đội trưởng “Đội quyết tử trụ bám” kể về những kỷ niệm một thời gian khổ, ác liệt nhưng rất đỗi tự hào của thế hệ thanh thiếu niên địa phương cách đây 47 năm.
Ông Mai Thanh Đông kể lại những kỷ niệm của ông với “Đội quyết tử trụ bám”.
Quá trình vận động thành lập “Đội quyết tử trụ bám”, ông Mai Thanh Đông và người dân nơi đây không thể nào quên tấm gương hy sinh anh dũng của em Huỳnh Thị Một-người con gái giao liên tuổi trăng rằm trong dịp giáp Tết Mậu Thân 1968. Huỳnh Thị Một ra tín hiệu giải vây cho các đồng chí lãnh đạo tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng. Em đã nhai toàn bộ công văn tài liệu nuốt vào bụng, bị địch bắt và giết hại dã man.
Sau nhiều tháng chuẩn bị, chiều 31-3-1969, “Đội quyết tử trụ bám” tổ chức lễ tuyên thệ tại nhà mẹ Chàng (Vùng 5). Tấm gương hy sinh của em Huỳnh Thị Một, thà chết không để tài liệu của cách mạng lọt vào tay giặc được đội đưa ra để phát động căm thù và học tập. Trong lễ tuyên thệ, 53 thành viên (30 em thiếu nhi và 23 nữ thanh niên) của đội cắt máu ăn thề và dùng máu viết lên tấm dù trắng lời thề đanh thép: “Sống thì sống trên đất Hòa Hải, chết cũng chết trên đất Hòa Hải. Khắc sâu mối thù giặc Mỹ và bọn tay sai, quyết đánh đến cùng, mỗi ngày ít nhất phải tấn công chúng một trận. Không sợ hy sinh, không sợ ác liệt, dù gian khổ tra tấn, tù đày cũng giữ trọn lòng trung với Đảng, hiếu với dân. Đoàn kết một lòng, sống chết có nhau, tình sâu nghĩa nặng”.
Trong thời gian trụ bám, các thành viên của đội tự tổ chức sản xuất, trồng rau, bắt ốc, đánh lưới nuôi nhau; hình thành các tổ canh gác cảnh giới địch, các tổ đánh địch, diệt ác trong lòng địch. Đội đã vận động được nhân dân từ khu dồn trở về làng cũ, bảo vệ được các làng, các khu rừng-nơi che giấu cán bộ, chiến sĩ, lực lượng cách mạng, nối lại hành lang từ vùng giải phóng vào vùng địch hậu trong lòng địch. Đặc biệt, thực hiện lời thề “Mỗi ngày ít nhất phải tấn công chúng một trận”, trong năm 1969, toàn đội đã tiêu diệt gần 100 tên Mỹ-ngụy, thu nhiều vũ khí và chiến lợi phẩm trang bị cho lực lượng du kích địa phương.
47 năm đã trôi qua, những kỷ niệm, những lời thề của “Đội quyết tử trụ bám” vẫn vẹn nguyên trong ký ức và theo Mai Thanh Đông trong suốt quá trình công tác. Dù ở các cương vị công tác khác nhau, từ Chánh văn phòng Khu 3, Trưởng ban Dân vận Quận ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam quận Ngũ Hành Sơn, đến khi nghỉ hưu (năm 2008) được bầu là Phó bí thư chi bộ ở khu dân cư đến nay, ông luôn tâm niệm và nhắc nhở bản thân phải làm nhiều việc tốt, không có tư tưởng vụ lợi, hoàn thành tốt nhiệm vụ Đảng giao để không hổ thẹn với quá khứ vinh quang và rất đỗi tự hào năm xưa.
Sau ngày đất nước thống nhất, phát huy truyền thống hai lần anh hùng trong kháng chiến, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hòa Hải đã đoàn kết một lòng, ra sức thi đua xây dựng quê hương giàu đẹp, trở thành địa phương mạnh về kinh tế-xã hội, vững về quốc phòng-an ninh. Đặc biệt, năm 2015, các chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh, xây dựng hệ thống chính trị của Hòa Hải đều đạt và vượt kế hoạch đề ra; toàn phường đã vận động các doanh nghiệp xây dựng 7 công trình mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới…
Bài và ảnh: NGUYỄN VĂN CHUNG