Tại Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (TP Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên) hiện đang lưu giữ bản Nhật lệnh số 8 của tướng Navarre (tướng 4 sao Henri Navarre, Tổng chỉ huy quân viễn chinh Pháp ở Đông Dương-tổng công trình sư của Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ).

Theo đó, ngày 4-4-1954, tướng Navarre ra bản Nhật lệnh số 8 gửi các lực lượng dưới quyền. Trong văn bản này, tướng Navarre đặc biệt khen ngợi tinh thần chiến đấu của quân đội Pháp ở Điện Biên Phủ: “Dưới sự chỉ huy của Đại tá De Castries, nhiều tuần qua, những đơn vị quân đội liên hiệp Pháp chiến đấu ở Điện Biên Phủ đã ngày đêm đẩy lùi nhiều cuộc tiến công ác liệt của đối phương...”.

Bản Nhật lệnh số 8 của tướng Navarre hiện được trưng bày tại Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (TP Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên). 

Thay vì thấy phấn chấn, xốc lại tinh thần sau khi quân và dân ta bắt đầu mở màn chiến dịch phản kích thì rất nhiều binh sĩ thuộc cấp của Đại tá De Castries lại cho rằng đó chỉ là lời động viên suông, hoàn toàn rỗng tuếch. Vì trước đó, chỉ trong 5 ngày chiến đấu, từ 13 đến 17-3-1954, hệ thống phòng ngự tiền tiêu kiên cố của thực dân Pháp trên hai hướng Bắc và Đông Bắc Điện Biên Phủ là Him Lam, Độc Lập và Bản Kéo đã bị Việt Minh xóa sổ hoàn toàn.

Nhiều sĩ quan chỉ huy Pháp tử trận, bị bắt làm tù binh, hoặc thậm chí tự sát. Qua đó buộc Bộ chỉ huy quân Pháp phải tăng cường nhân lực cùng khối lượng lớn vũ khí, phương tiện chiến tranh cho Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ và củng cố trận địa phòng ngự ở phân khu trung tâm.

Nhà văn Pháp gốc Bỉ Bernard Fall lúc đó cũng sống trong một căn hầm gần Sở chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Ông dẫn lời một trung sĩ Pháp nói về buổi chiều ngày 13-3-1954, khi Việt Minh mở màn chiến dịch, tấn công cứ điểm Him Lam (thực dân Pháp gọi là đồn Béatrice): “Đúng là giờ tận thế đã tới... Tôi có cảm giác Béatrice bay lên trời, tan thành tro bụi...

Đạn pháo đối phương nã xuống đầu chúng tôi như một cơn mưa đá... Các lô cốt, đường hào trong cụm cứ điểm lần lượt bị bắn sập, chôn vùi cả người lẫn vũ khí”. Vào những ngày cuối tháng 3 khi đó, nhiều phóng viên chiến trường Pháp còn đưa tin về Việt Minh bắn cháy một số máy bay Pháp hoạt động tại Điện Biên Phủ.

Bài và ảnh: VĂN HIẾU - THU NGA

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chiến thắng Điện Biên Phủ  - Mốc son lịch sử xem các tin, bài liên quan.