Trước Cách mạng Tháng Tám do hoàn cảnh thiếu đói, gia đình Dương Quảng Châu phải bỏ làng lên Thái Nguyên làm ruộng thuê. Từ nhỏ đồng chí đã phải sống cuộc sống khó khăn, vất vả để mưu sinh.
Năm 1948, đồng chí nhập ngũ, tham gia vào bộ đội địa phương, sau chuyển sang bộ đội chủ lực. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, suốt 5 năm chiến đấu, đồng chí đã tham gia các chiến dịch từ Chiến dịch Biên giới đến Chiến dịch Điện Biên Phủ. Với cương vị là một chiến sĩ quân báo, đồng chí luôn nêu cao tinh thần dũng cảm, mưu trí, linh hoạt, điều tra tỉ mỉ, cụ thể, gặp địch là chủ động kiên quyết tấn công và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Năm 1949, một mình đồng chí vào trinh sát bốt Bồng Lai, Hạ Trì (Hà Đông). Trong suốt 3 ngày bị địch bao vây, nhịn đói vẫn không nản, đồng chí đã khéo léo giả làm phu để lọt vào bốt trinh sát rồi tìm cách thoát ra trở về đơn vị báo cáo.
    |
 |
Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Dương Quảng Châu. Ảnh tư liệu
|
Chiến dịch Biên giới năm 1950, trên đường từ Thất Khê về Khâu Lương gặp tàn binh địch trốn trong rừng, đồng chí đã tổ chức anh em bao vây, vừa nổ súng uy hiếp, vừa gọi hàng bắt sống được 4 tên.
Năm 1953, đơn vị giao nhiệm vụ điều tra bốt Thái Đào, Bắc Giang, Dương Quảng Châu chỉ đạo một mũi, luồn lách vượt qua hai con đường thường xuyên có lính tuần tra, một con sông Máng và 11 hàng rào vào sát tận nơi điều tra nắm bắt tình hình.
Cuối năm 1953, trên đường truy kích địch ở Mường Ngòi. Đồng chí chỉ huy một tiểu đội vượt sông truy đuổi địch, tổng cộng trong ngày hôm đó đồng chí đã 9 lần dẫn đầu tiểu đội đánh tan một tiểu đoàn địch. Khi hết đạn đồng chí đã lấy súng địch và tiếp tục truy lùng những tên còn đang lẩn trốn.
Một lần khác ở Nậm Bạc, tiểu đội đồng chí truy kích địch từ sáng đến gần tối, anh em vừa dừng lại ăn cơm thì 4 tên địch đột nhiên xuất hiện. Tên đi đầu giương súng định bắn, nhanh như cắt đồng chí đã gạt được khẩu súng và dùng dao găm đâm chết tại hắn, 3 tên còn lại hốt hoảng xin hàng.
Hôm sau, tổ đồng chí đang chuẩn bị đánh Nậm Ngà thì một đại đội địch ập đến xả súng bắn ngay Đồng chí chỉ huy anh em nấp vào các gốc cây bắn trả quyết liệt và đã tiêu diệt được phần lớn lực lượng của địch. Cùng lúc đơn vị ở phía sau vận động lên bao vây địch, lợi dụng lúc địch nhốn nháo đồng chí nhảy ra bắt sống một tên rồi gọi hàng được 46 tên, thu 43 súng.
Trong trận đánh lấn tiêu diệt cứ điểm 206 vào giai đoạn hai của Chiến dịch Điện Biên Phủ, bắt đầu từ đêm 15-4-1954. Khi chiến hào của Trung đoàn 36 đã vươn dài ước chừng 300 mét thì địch phát hiện được và bắt đầu đối phó. Chúng dùng pháo binh, súng cối bắn chặn. Khi quân ta đã vượt qua được tầm pháo cối của địch, chúng lại dùng những ổ đại liên bắn đan đi đan lại trên đầu hào ngoài cùng. Phải kiên quyết đào bằng được chiến hào để tiêu diệt cứ điểm gác cửa sân bay Mường Thanh, tiến tới cùng đơn vị bạn hoàn toàn cắt đứt cái dạ dày của địch ở Điện Biên Phủ...
Sáng 19-4-1954, trận địa của Trung đoàn 36 hình thành ba mũi đều đã cắm sát gần hàng rào cứ điểm 206.
Đờ Cát vừa mới vui mừng vì được phong lên thiếu tướng thì lại lo méo mặt trước số phận bi thảm trước mắt. Nếu để mất 206 tức là sẽ mất toàn bộ sân bay. Ông ta lập tức điện cho chỉ huy Đại đội lê dương số 4 đóng trong cứ điểm phái một trung đội ra lấp chiến hào. Đồng thời ông ta cũng ra lệnh cho hai xe tăng và hai trung đội bộ binh vượt qua sân bay tiến ra phối hợp, dưới sự yểm hộ của pháo Mường Thanh và Hồng Cúm.
Sau nửa giờ chiến đấu, chúng đã chiếm được chừng 50 mét. Những tên lính lê dương hùng hục dùng xẻng cuốc, thuốc nổ lấp chiến hào của quân ta. Lúc này Dương Quảng Châu và tiểu đội quân báo cùng một trung đội bảo vệ trận địa thuộc Đại đội 395 đã anh dũng bám chặt những đoạn hào phía sau, đánh trả địch rất quyết liệt. Một quả pháo nổ gần làm Dương Quảng Châu bị thương gãy chân, không đi lại được, nhưng anh vẫn nằm tại chỗ bình tĩnh giao nhiệm vụ cho tổ và động viên anh em chiến đấu, giữ vững trận địa...
Chiều hôm ấy, bọn lính lê dương trong cứ điểm 206 ngao ngán tuyệt vọng nhìn những đường hào đã cắt đứt mọi mối liên lạc của chúng. Đêm 22-4, nắm vững ý đồ của cấp trên, không để lỡ thời cơ, các mũi của Trung đoàn 36 lập tức tiến công. Mặc dù mỗi mũi lúc đó chỉ có một phân đội nhỏ, cả ba mũi cùng đánh thốc vào tung thâm. Sau 15 phút chiến đấu, trung đoàn kịp thời đưa vào thêm hai trung đội. Được tiếp sức, các mũi nhanh chóng tiến công, chia cắt quân địch. Chỉ trong vòng một tiếng đồng hồ toàn bộ cứ điểm 206 bị tiêu diệt.
Với những chiến công và thành tích xuất sắc, ngày 7-5-1956, đồng chí Dương Quảng Châu được Đảng, Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Huân chương Quân công hạng Ba.
THÀNH VINH (lược trích)
1, Anh hùng trong Chiến dịch Điện Biên Phủ/Lê Hải Triều, NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2009
2, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ (btctdbp-svhttdl.dienbien.gov.vn)
3, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trong Chiến dịch Điện Biên Phủ/Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ
* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chiến thắng Điện Biên Phủ - Mốc son lịch sử xem các tin, bài liên quan.