Dù sở hữu lực lượng hải quân hùng hậu nhưng Australia hiện chỉ có 6 tàu ngầm diesel-điện lớp Collins vốn đã phục vụ hơn 2 thập kỷ. Australia đã lên kế hoạch thay thế các tàu ngầm này với dự định ban đầu là mua 12 tàu ngầm diesel-điện Shortfin Barracuda của Pháp. Tuy nhiên, Australia đã từ bỏ kế hoạch này và hợp tác với Mỹ cùng Anh để phát triển tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong khuôn khổ thỏa thuận AUKUS hồi giữa tháng 9 vừa qua.
Theo thỏa thuận AUKUS, ba nước sẽ có 18 tháng thảo luận để tìm ra phương án hợp lý cho Canberra. Thủ tướng Australia Scott Morrison cho biết, các tàu ngầm sẽ được đóng tại TP Adelaide thuộc bang Nam Australia với sự hợp tác chặt chẽ của Mỹ và Anh, đồng thời khẳng định nước này sẽ duy trì các cam kết của mình theo Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân. Dù chưa có thông tin cụ thể về thiết kế hoặc tiêu chí đặt ra cho hạm đội tàu ngầm hạt nhân của Australia trong tương lai, nhưng các nhà quan sát nhận định, về cơ bản, tàu ngầm sẽ là thiết kế của Anh hoặc Mỹ. Theo hãng tin ABC News, cả tàu ngầm của Anh và Mỹ đều có những ưu điểm và nhược điểm khác nhau. Điều đó khiến Lực lượng Quốc phòng Australia (ADF) phải đối mặt với một quá trình lựa chọn phức tạp khi đưa ra quyết định.
    |
 |
| Tàu ngầm tấn công lớp Virginia của Mỹ. Ảnh: US Navy |
Trong một bài viết mới đây, tờ Naval News đã đưa ra các phương án lựa chọn khả thi cho hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Australia. Lựa chọn thứ nhất là tàu ngầm tấn công lớp Virginia của Hải quân Mỹ. Theo Business Insider, tàu ngầm lớp Virginia có chiều dài 115m và lượng choán nước 7.900 tấn. Tàu ngầm này vận hành bằng năng lượng hạt nhân, được trang bị tên lửa hành trình Tomahawk, ngư lôi Mk-48 và tên lửa chống hạm UGM-84 Harpoon. Các tàu ngầm lớp Virginia có tầm hoạt động không giới hạn. Các lò phản ứng của loại tàu ngầm này cũng không cần tiếp nhiên liệu trong cả vòng đời của con tàu (hơn 3 thập kỷ). Được trang bị các cảm biến cao cấp, tàu ngầm lớp Virginia là một trong những chiếc tàu chạy êm nhất trên thế giới.
Điều này mang lại cho Hải quân Mỹ sự vượt trội về độ yên tĩnh khi di chuyển dưới đáy biển. Phương án hai là tàu ngầm lớp Astute của Hải quân Hoàng gia Anh. Tàu ngầm lớp Astute là tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân, có thể mang tới 38 ngư lôi, bao gồm tên lửa hành trình Tomahawk và ngư lôi hạng nặng Spearfish. Tàu ngầm lớp Astute dài 97m và có lượng choán nước hơn 7.000 tấn. Loại tàu ngầm này có tốc độ nhanh hơn một chút so với các tàu ngầm lớp Virginia và cũng có tầm hoạt động không giới hạn.
Giống như loại tàu ngầm của Mỹ, các lò phản ứng của tàu ngầm lớp Astute được thiết kế để không cần tiếp nhiên liệu trong cả vòng đời của con tàu (khoảng 25 năm). Một ưu thế của tàu ngầm lớp Astute là tàu này có số lượng thành viên thủy thủ đoàn nhỏ hơn tàu ngầm lớp Virginia của Mỹ. Tàu ngầm lớp Astute thường có 98 thành viên thủy thủ đoàn, trong khi tàu ngầm lớp Virginia có khoảng 135 thành viên.
Ngoài ra, còn có những lựa chọn khác. Hiện Mỹ và Anh đã lần lượt khởi động các dự án phát triển tàu ngầm SSN(X) và SSN(R) để tiếp nối hai tàu ngầm lớp Virginia và Astute. Những con tàu mới này được cho là sẽ sở hữu những tính năng tiên tiến hơn từ động cơ đẩy, hệ thống sonar cho đến công nghệ tàng hình. Theo Naval News, sự tham gia vào một trong hai dự án này sẽ giúp nâng tầm năng lực tàu ngầm của Australia. Tuy nhiên, vấn đề gây trở ngại là thời gian bàn giao tàu ngầm.
Dự kiến, các tàu ngầm SSN(X) và SSN(R) chỉ có thể được hạ thủy trong những năm 2030 của thế kỷ 21. Quá trình đóng tàu có thể kéo dài hơn nữa nếu có thêm yêu cầu về tính năng. Trong khi đó, các tàu ngầm diesel-điện lớp Collins sẽ chỉ phục vụ trong lực lượng hải quân Australia đến năm 2048. Australia cũng có khả năng sẽ chế tạo một chiếc tàu ngầm hoàn toàn mới phù hợp với nhu cầu của nước này. Khi chế tạo tàu ngầm hoàn toàn mới, Canberra vẫn có thể tận dụng các công nghệ chủ chốt của Anh hoặc Mỹ.
Các chuyên gia nhận định, để có thể phát triển và triển khai thành công tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân phải mất một thời gian dài. Theo Thủ tướng Australia Scott Morrison, có thể đến năm 2040, Australia mới có thể đưa các tàu ngầm mới vào biên chế hạm đội nước này.
LÂM ANH