Quân sự thế giới hôm nay (10-10): Tên lửa Aster 30 đánh chặn mục tiêu siêu vượt âm bay sát mặt biển

* Tên lửa Aster 30 đánh chặn mục tiêu siêu vượt âm bay sát mặt biển

Hải quân Pháp cho biết, trong cuộc diễn tập gần đây, tàu khu trục phòng không FREMM Alsace (số hiệu D656), sử dụng radar đa năng Héraklès kết hợp tên lửa Aster 30, đã vô hiệu hóa một mục tiêu siêu vượt âm được phóng từ tiêm kích Rafale Marine.

Trong cuộc diễn tập, mục tiêu siêu vượt âm do Rafale Marine phóng ra mô phỏng tên lửa chống hạm hiện đại. Radar Héraklès phát hiện, bám bắt mục tiêu, truyền dữ liệu đến hệ thống chiến đấu SETIS; khi đủ điều kiện, lệnh phóng được thực hiện, tên lửa Aster 30 rời ống phóng, nhận cập nhật giữa hành trình và tiêu diệt mục tiêu trong vài giây.

Tên lửa Aster 30 được phóng từ tàu khu trục FREMM Alsace trong cuộc diễn tập cường độ cao ngoài khơi nước Pháp. Ảnh: Bộ Quốc phòng Pháp

Alsace là biến thể phòng không thuộc chương trình tàu khu trục đa năng FREMM. Là thành viên lớp Aquitaine, tàu có lượng giãn nước hơn 6.000 tấn, dài 142m, rộng 20m và mớn nước 7,6m, giúp duy trì độ ổn định cao cho hệ thống radar và vũ khí, đồng thời giảm đáng kể tín hiệu phản xạ radar.

Tàu có thể di chuyển với tốc độ khoảng 50km/giờ, tốc độ hành trình tiết kiệm ở khoảng 29km/giờ, với tầm hoạt động hơn 11.000km. Biên chế tiêu chuẩn của tàu là 145 thủy thủ.

Trung tâm của hệ thống cảm biến là radar mảng pha chủ động đa chức năng Héraklès, cung cấp khả năng giám sát 3D và tầm phát hiện hơn 300km đối với mục tiêu trên không và khoảng 80km đối với mục tiêu mặt biển, đặc biệt hiệu quả trước các vật thể bay thấp. Alsace còn trang bị radar điều khiển hỏa lực quang – điện tử Thales STIR EO Mk 2, sonar kéo CAPTAS-4 và sonar thân UMS 4110 CL, giúp duy trì năng lực chống ngầm.

Về vũ khí, tàu được trang bị pháo Super Rapid 76mm, 3 pháo điều khiển từ xa Narwhal 20mm, 32 ống phóng SYLVER A50 cho tên lửa Aster 15/30, 8 tên lửa chống hạm Exocet MM40 Block 3 và 2 bệ phóng ngư lôi B-515 cho ngư lôi MU90. Tên lửa Aster 30 sử dụng hệ dẫn đường quán tính, cập nhật giữa hành trình và đầu dò radar chủ động ở giai đoạn cuối.

Tên lửa Aster 30 dài 4,9m, nặng khoảng 450kg, đạt tốc độ gần 4.900km/giờ, có tầm đánh chặn trên 100km. Trong cuộc diễn tập, tên lửa được phóng từ ống phóng thẳng đứng SYLVER A50, cho phép phóng nhanh, xử lý đồng thời nhiều mục tiêu nhờ dẫn đường chủ động. Aster 30 đã chứng minh hiệu quả trước máy bay, UAV và tên lửa hành trình, với góc đánh chặn 360 độ và khả năng kháng nhiễu điện tử cao. Phiên bản nâng cấp Aster 30 B1NT trang bị đầu dò thế hệ mới, mở rộng khả năng chống tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tăng tầm bắn.

* Mỹ phát triển hệ thống phòng không tầm ngắn thay thế Stinger

Raytheon dự kiến sẽ thử nghiệm bay tích hợp đầu tiên cho tên lửa phòng không tầm ngắn thế hệ mới NGSRI trong năm nay, đánh dấu bước quan trọng trong kế hoạch thay thế tên lửa phòng không FIM-92 Stinger của Lục quân Mỹ. NGSRI được thiết kế để có tầm bắn xa hơn, độ chính xác cao hơn và khả năng vô hiệu hóa máy bay không người lái và mục tiêu bay thấp tốt hơn, đồng thời vẫn tương thích với các hệ thống phóng hiện có.

Hệ thống này dự kiến sẽ bước vào giai đoạn sản xuất trong năm 2028, với ngân sách phát triển năm 2025 khoảng 373,7 triệu USD. Trước đó, nguyên mẫu NGSRI đã trải qua 10 lần thử nghiệm phân hệ đánh giá đầu dò, động cơ, cụm phóng, đầu nổ và các chức năng dẫn đường, điều khiển, an toàn. Raytheon sử dụng công nghệ thực tế ảo và đánh giá trực tiếp từ binh sĩ để cải tiến thiết kế, nhằm tạo ra phiên bản hệ thống phóng nhẹ và gọn hơn, đồng thời phát triển mô hình huấn luyện ảo phục vụ đào tạo quy mô rộng.

Raytheon sẽ tiến hành thử nghiệm bay tích hợp đầu tiên cho hệ thống phòng không tầm ngắn NGSRI vào cuối năm nay, đánh dấu bước then chốt trong kế hoạch thay thế FIM-92 Stinger của Quân đội Mỹ. Ảnh: Raytheon

Động cơ của NGSRI do Raytheon hợp tác với Northrop Grumman phát triển, sử dụng nhiên liệu rắn công suất cao, tăng thời gian cháy và năng lượng đầu ra mà không làm thay đổi kích thước. Các thử nghiệm năm 2025 cho thấy động cơ giúp tên lửa phòng không đạt tốc độ 3.675km/giờ và tầm đánh chặn gần 9km, gấp đôi Stinger đời cũ.

Trong khi phát triển NGSRI, Lục quân Mỹ vẫn duy trì hoạt động của Stinger, vốn được sử dụng rộng rãi từ đầu thập niên 1980. Sau nhiều năm thiếu đầu tư vào các hệ thống phòng không tầm ngắn, việc xuất hiện các mối đe dọa mới như UAV, đạn tuần kích và tên lửa hành trình bay thấp khiến nhu cầu đối với loại tên lửa chặn cơ động, tương thích và hiệu quả hơn trở nên cấp bách. NGSRI vì vậy được kỳ vọng sẽ lấp đầy khoảng trống năng lực phòng không tầm ngắn và mở rộng khả năng tác chiến của Mỹ trong tương lai.

* Iran thay đổi học thuyết hải quân với tàu ngầm cỡ nhỏ và tàu tấn công nhanh

Iran đang tái cơ cấu năng lực tác chiến trên biển bằng cách tập trung phát triển tàu ngầm cỡ nhỏ, hỏa lực mạnh và tàu mặt nước tốc độ cao có trang bị tên lửa, thay vì theo đuổi các tàu ngầm lớn tầm xa.

Theo đó, Iran tập trung vào các mẫu tàu nhỏ như lớp Ghadir và Fateh, được tối ưu cho vùng biển nông ven bờ. Những tàu này có thể phóng ngư lôi, rải thủy lôi và bắn tên lửa hành trình chống hạm, đồng thời rất khó bị phát hiện.

Trên mặt nước, Iran đẩy mạnh sản xuất tàu tấn công nhanh và tàu chiến hai thân. Các lớp tàu như Shahid Soleimani và đội tàu tấn công nhanh truyền thống được trang bị tên lửa chống hạm Noor và Ghadir, với tầm bắn 120–300km. Hệ thống này tạo nên mạng lưới phòng thủ ven biển và khả năng khống chế các tuyến hàng hải trọng yếu.

Một tàu tấn công nhanh của Iran trang bị tên lửa chống hạm tuần tra vùng ven biển trong cuộc diễn tập hải quân ở Vịnh Ba Tư. Ảnh: Truyền thông Iran

Sự kết hợp giữa tàu tấn công tốc độ cao, tàu ngầm cỡ nhỏ và UAV tạo thành nền tảng của học thuyết hải quân phi đối xứng của Iran. Chiến lược của Tehran dựa trên tốc độ, khả năng ẩn mình và chiến thuật “bầy đàn” thay vì đối đầu trực diện. Khi phối hợp, các lực lượng này có thể tiến hành tấn công nhiều tầng, từ dưới mặt nước bằng tàu ngầm và phương tiện không người lái đến trên không bằng tên lửa và UAV.

Ngoài ra, các nguồn tin cho biết, Iran đang phát triển phương tiện lặn không người lái (UUV). Hai nguyên mẫu được thử nghiệm trong vài năm gần đây được cho là đang tiến tới giai đoạn vận hành, cho phép thực hiện giám sát tự động và thậm chí là tấn công từ xa mà không cần sự điều khiển trực tiếp của con người.

TRẦN HOÀI (tổng hợp)

* Chuyên mục Quân sự thế giới hôm nay trên Báo Quân đội nhân dân Điện tử gửi tới bạn đọc thông tin mới nhất về các hoạt động an ninh, quốc phòng quân sự thế giới trong 24 giờ qua.