Họ tham gia tích cực vào lực lượng phòng không, cũng như công tác ở hậu tuyến. Thậm chí, phụ nữ Liên Xô còn tham gia các đội du kích hoạt động sau hậu tuyến quân thù. Họ đã góp phần quan trọng vào chiến thắng chung của quân và dân Xô viết trong chiến tranh.

Phụ nữ làm công việc của đàn ông

Theo con số lưu trữ của Bộ Quốc phòng Nga, có 490.235 phụ nữ được gọi nhập ngũ từ năm 1941 đến năm 1945. Trong lực lượng phòng không, phụ nữ tham gia các đơn vị pháo cao xạ bảo vệ bầu trời khỏi máy bay phát xít trong suốt chiến tranh. Các y tá chiến trường đã cứu những người lính bị thương dưới làn bom đạn.

Cùng với đó, các nữ xạ thủ bắn tỉa luôn là nỗi ác mộng đối với binh lính và sĩ quan phát xít Đức. Có thể lấy ví dụ như nữ chiến sĩ Anh hùng Liên Xô Lyudmila Mikhailovna Pavlichenko với thành tích tiêu diệt 309 tên phát xít.

Các nữ công dân Liên Xô tình nguyện tham gia quân ngũ bảo vệ Thủ đô Moscow. Ảnh: Sputnik 

Công việc phục vụ trong các đơn vị thông tin liên lạc cũng rất vất vả. Tổng cộng, hơn 130.000 nữ chiến sĩ thông tin liên lạc đã phục vụ trên các mặt trận của Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. 14 người được trao tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô, trong đó có 12 người được truy tặng danh hiệu này sau khi hy sinh.

Có những người phụ nữ đã trở thành những người chỉ huy thực sự. Anh hùng Liên Xô Valentina Grizodubova đã trở thành Trung đoàn trưởng Trung đoàn Không quân Tầm xa số 101. Bà Valentina Grizodubova đã tham gia khoảng hơn 200 nhiệm vụ chiến đấu, tiếp tế vũ khí, thuốc nổ và thực phẩm cho quân du kích và sơ tán những người bị thương.

Sự kiên cường và lòng dũng cảm, anh hùng của phụ nữ khiến ngay cả phát xít Đức cũng phải kinh ngạc. Chiến đấu cùng nam giới, các nữ phi công Liên Xô nhiều lần giành chiến thắng trong các trận không chiến, bắn hạ các phi công át chủ bài của phe phát xít.

Phụ nữ cũng tham gia nhiều công tác khác ở tiền tuyến. Chiến công thầm lặng của họ luôn được ghi nhận và đánh giá cao.

Luồn sâu trong hậu tuyến quân thù

Phụ nữ trong các tổ chức du kích cũng có đóng góp to lớn vào chiến thắng. Theo hồ sơ của Bộ tư lệnh Phong trào Du kích, tính đến ngày 1-1-1944, trong số 287.000 du kích quân có gần 27.000 chiến sĩ nữ. Ở một số đơn vị, họ chiếm tới 1/4 quân số.

Tại các vùng phát xít chiếm đóng, phụ nữ Liên Xô vẫn thể hiện sự kiên cường không gì lay chuyển được. Nữ chiến sĩ Zoya Kosmodemyanskaya, người bị quân phát xít bắt và tra tấn dã man, chính là người nữ du kích đầu tiên được vinh danh là Anh hùng Liên Xô trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại.

Ở hậu tuyến quân thù, các nữ chiến sĩ tham gia chiến đấu chống lại quân xâm lược. Vào tháng 8-1943, tại Belarus, Cơ quan Gestapo của phát xít Đức đã hành quyết nữ chiến sĩ du kích trẻ Lidiya Demesh khi không thể khai thác được thông tin về tổ chức du kích của người chiến sĩ này.

Cũng giống như các đội du kích nam, các đơn vị nữ du kích Liên Xô đã tổ chức các hoạt động phá hoại nhằm vào những chuyến tàu chở vũ khí và tiêu diệt quân phát xít bằng mọi vũ khí có thể tận dụng ở hậu tuyến quân thù.

Đoàn viên Cộng sản Liên Xô Galya Bolosova tham gia công tác cảnh báo phòng không tại Nhà thờ St. IsaacKievsky ở thành phố Leningrad (nay là Saint Peterburg). Ảnh: TASS

Đảm nhận công việc quân giới

Chiến thắng không chỉ được tạo ra ở tiền tuyến mà còn ở hậu phương - tại các nhà máy, xí nghiệp liên tục cung cấp đạn dược và trang thiết bị quân sự cho quân đội và tại các cánh đồng, trang trại của các nông trường tập thể và nhà nước cung cấp lương thực cho tiền tuyến.

Khẩu hiệu "Tất cả cho tiền tuyến, tất cả cho chiến thắng!" không phải là lời nói suông. Do đàn ông đều ra tiền tuyến, phụ nữ phải đảm nhiệm nhiều nghề khó khăn. Khi không có đàn ông, phụ nữ phải đứng bên máy móc, trực tiếp điều khiển xe tải hoặc máy kéo.

Khoảng 5 triệu phụ nữ Liên Xô đã làm việc trong ngành công nghiệp, nhiều người được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo - như quản đốc, quản lý cửa hàng và giám đốc xí nghiệp trong chiến tranh. Trong thời chiến, mọi công việc đều có thể được phụ nữ đảm nhận, kể cả những việc trước đây vốn được coi là chỉ dành cho đàn ông.

Phụ nữ làm việc trong một nhà máy vòng bi ở gần Moscow trong chiến tranh. Ảnh: TASS
Bảo tàng Zoya Kosmodemyanskaya ở làng Petrishchevo thuộc vùng Moscow. Ảnh: Sputnik

Ngoài ra, hơn 450.000 phụ nữ Liên Xô đã tham gia xây dựng các rào chắn và công sự trên các tuyến đường dẫn đến Moscow từ tháng 8-1941 đến tháng 6-1943. Công việc này vô cùng khó khăn, vất vả trong những điều kiện khắc nghiệt nhất.

Chính nhờ đôi bàn tay của những người phụ nữ, trong cái lạnh buốt giá, dưới tiếng bom đạn nổ, những con hào chống tăng và chướng ngại vật đã được xây dựng, nếu chúng được kéo dài thành một đường thẳng thì sẽ trải dài từ Vịnh Phần Lan đến tận dãy núi Ural.

Có thể nói, khó ở nơi nào trên thế giới có thể chứng kiến tinh thần anh hùng to lớn của phụ nữ Liên Xô trong cuộc chiến chống kẻ thù phát xít như trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại.

TUẤN SƠN (tổng hợp)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quân sự thế giới xem các tin, bài liên quan.