Đó là nhận xét khái quát của người đồng nghiệp, có bề dày kinh nghiệm làm báo, khá am tường về sự phát triển của Trung Quốc đã nói với tôi như thế. Sau khi được “mắt thấy tai nghe” trong những ngày ở đất nước Trung Quốc tươi đẹp này, tôi thấy nhận xét đó không phải là quá.

Tại phòng khách của tập đoàn, lãnh đạo thành phố Bắc Kinh, báo cáo với Tổng bí thư Nông Đức Mạnh: Liên Tưởng là “đứa con” công nghiệp trong diện “sinh sau, đẻ muộn” của ngành kinh tế Trung Quốc, nhưng lại có bước trỗi dậy kỳ diệu, đến mức chính người thành lập ra công ty - ông Liễu Truyền Chi, cũng không tính trước được nó lại phát triển nhanh và mạnh đến thế. Công ty thành lập năm 1984 với số vốn ban đầu chỉ có 200 nghìn nhân dân tệ (tương đương 400 nghìn tiền Việt Nam) mà đến nay phát triển lên tập đoàn, có tổng kim ngạch tiêu thụ đạt gần 13 tỷ USD, mỗi năm xuất khẩu tới 14 triệu chiếc máy tính, chiếm 7% thị phần trên thị trường toàn cầu. Tập đoàn hiện có tới 16 nghìn doanh nghiệp, thu hút hơn 6.000 người làm việc trên khắp thế giới. Ngày 8-12-2004 Liên Tưởng tuyên bố thu mua nghiệp vụ máy tính để bàn và máy tính xách tay toàn cầu của IBM, với 1,25 tỷ USD và nghiễm nhiên trở thành hãng cung cấp máy tính cá nhân lớn thứ 3 trên thế giới.

- Cách đây 6 năm tôi đã sang thăm Bắc Kinh - Tổng bí thư Đảng ta nói - Hôm nay trở lại tôi thấy thành phố của chúng ta đổi thay vượt bậc. Nhất là tập đoàn máy tính Liên Tưởng, tôi hoàn toàn tin tưởng rằng sẽ không còn lâu nữa với sự học tập, trao đổi lẫn nhau Việt Nam cũng có những tập đoàn máy tính lớn mạnh như của Liên Tưởng.

Trao đổi với các thành viên cùng đi, Tổng bí thư lưu ý các ngành cần rút kinh nghiệm những cách làm của bạn, nhất là bài học nhìn xa trông rộng trong hợp tác đầu tư. Lãnh đạo tập đoàn Liên Tưởng báo cáo với Tổng bí thư, tập đoàn sẽ sẵn sàng hợp tác đầu tư vào Việt Nam, nhất là trao đổi kinh nghiệm giữa các nhà quản lý trong công nghệ điện tử tin học. Người Việt Nam rất thông minh nhanh nhẹn, lại cần cù, chịu khó. Đó là những tố chất cần có của người sản xuất, chế tạo điện tử, tin học… Cùng đi trong đoàn với Tổng bí thư lần này còn có lãnh đạo các Bộ Công nghiệp; Thương mại; Kế hoạch và Đầu tư… Chắc chắn những kinh nghiệm của Liên Tưởng mà đồng chí Bí thư Thành ủy Bắc Kinh vừa báo cáo với Tổng bí thư sẽ là những kinh nghiệm quý cho các ngành của Việt Nam. Bao giờ thì Việt Nam có được tập đoàn máy tính lớn như Liên Tưởng? Bắt đầu xây dựng từ đâu? Dường như là câu hỏi mà Tổng bí thư Đảng ta trăn trở suy nghĩ rất nhiều. Một trong những bí quyết của tập đoàn Liên Tưởng là mở ra cơ chế, chính sách thông thoáng, phù hợp với từng giai đoạn để thu hút nhân tài, xây dựng một môi trường khoa học, tác phong khoa học, tinh thần khoa học và phải làm chủ khoa học công nghệ riêng của tập đoàn...

Con tàu trọng tải lớn nhất thế giới

Đó là loại tàu chở dầu 300 nghìn tấn (một chiếc sắp xuất xưởng, sơn màu xanh ô lưu đang neo ngoài biển, một chiếc còn đang đóng dở trong âu tàu) mà ông Tôn Ba, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty công nghiệp đóng tàu Đại Liên, thuộc tỉnh Liêu Ninh, giới thiệu với Tổng bí thư Nông Đức Mạnh. Khác với tập đoàn máy tính Liên Tưởng, công ty đóng tàu Đại Liên, có bề dày lịch sử tới 108 năm. Và theo như đồng chí Lý Khắc Cường, Bí thư Tỉnh ủy Liêu Ninh báo cáo, thì đây từng là công ty bao cấp nặng nề nhất và cũng thoát khỏi bao cấp lâu nhất. Nhưng chỉ sau vài năm áp dụng cơ chế thị trường, thực hiện liên doanh, liên kết, hiện nay công ty đã đứng trong tốp những nước sản xuất tàu tiên tiến hàng đầu thế giới.

- Đầu ra hàng hóa của tập đoàn các đồng chí thế nào? Tổng bí thư hỏi. - Báo cáo đồng chí - Ông Tôn Ba nói - Hiện chúng tôi đã ký kết hợp đồng sản xuất 23 tàu chở dầu, loại trọng tải 300 nghìn tấn; 35 chiếc loại 110 nghìn tấn; 41 chiếc tàu, mỗi tàu chở được tới 4.250 công-te-nơ. Ngoài ra còn nhận sản xuất 5 giàn khoan trên biển... Đóng tàu ngầm, tàu chiến cũng là thế mạnh của công ty. Chúng tôi cũng vừa sản xuất, cung cấp cho ngành đóng tàu Việt Nam 5 động cơ loại tàu lớn và lại đang sản xuất một động cơ nữa. Hiện nay hầu hết các nước lớn trên thế giới như Anh, Mỹ, Ca-na-đa, Thụy Điển, Đan Mạch... đều đặt hàng mua tàu của chúng tôi. Như hiểu được ý của Tổng bí thư Đảng ta, ông Tôn Ba nói tiếp: - Việt Nam có rất nhiều lợi thế trong sản xuất tàu biển. Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với ngành đóng tàu Việt Nam để cùng phát triển. Những lợi thế về nhân công trong sản xuất tàu, chúng tôi dự kiến chỉ còn khoảng 5 đến 7 năm nữa.

- Nghĩa là 5 năm nữa tập đoàn lại phải có một chiến lược phát triển mới? - Tổng bí thư hỏi.

- Vâng, đúng thế. Và tất cả đã được lập trình, đã được Chính phủ thông qua, cất trong “két sắt” và cứ đến tháng, đến năm là thực hiện. Cũng có thể thay đổi, bổ sung chút ít, nhưng cơ bản thì theo quy hoạch. Hiện nay tập đoàn chúng tôi có hẳn một công ty thiết kế, chế tạo với một nghìn cán bộ nghiên cứu rất giỏi về đóng tàu. Họ vừa có trách nhiệm dự báo, vừa nghiên cứu đề tài và ứng dụng với mục tiêu hàng hoá sản xuất chủ yếu để bán ra thị trường thế giới...

Chúng tôi thấy Tổng bí thư rất chăm chú quan sát các sản phẩm của tập đoàn và hỏi cặn kẽ những kinh nghiệm quản lý của bạn. Trao đổi với đoàn cán bộ cùng đi Tổng bí thư cho rằng nếu như tập đoàn máy tính Liên Tưởng là mô hình về doanh nghiệp mới thành lập, thì tập đoàn đóng tàu Đại Liên là mô hình đi ra từ bao cấp, đều rất giống với hoàn cảnh của Việt Nam. Vấn đề là rút kinh nghiệm như thế nào để vận dụng cho có hiệu quả.

Sản xuất máy công cụ trong công viên

Đó là điều mà ai cũng cảm nhận thế, khi theo Tổng bí thư đến thăm công ty tập đoàn sản xuất máy công cụ Đại Liên. Trong khuôn viên vuông vức, rộng chừng hơn 30 ha, với hàng loạt nhà xưởng bố trí theo ô bàn cờ, có tới nửa diện tích xen lẫn để làm đường, trồng cây và vườn hoa, cây cảnh. Cả công ty rợp trong bóng cây xanh. Điều ngạc nhiên là nơi sản xuất mà từ đường đi, đến trong phân xưởng sản xuất không hề có khói, bụi. Toàn bộ công ty làm việc tự động hoá, công nhân điều khiển trên máy vi tính. Máy “phơi” ra ở khắp các bộ phận sản xuất, có tới hàng nghìn chiếc, mà không hề nhìn thấy chiếc máy nào bám bụi, tất cả sạch như lau, như li, khiến chúng tôi không khỏi ngạc nhiên. Cứ tưởng do đón khách mà Công ty làm vệ sinh trước. Nhưng chúng tôi đã nhầm, ở công ty này mỗi ngày tiếp từ 20 đến 25 đoàn khách nước ngoài, hầu hết đến từ những nước tiên tiến trên thế giới, như Anh, Mỹ, Nga, Pháp..., chủ yếu đến ký kết mua hàng.

Tập đoàn hiện đang đứng đầu Trung Quốc về môi trường “xanh, sạch, đẹp”. Nhưng đó mới chỉ là cảnh quan môi trường, quan trọng hơn, tự hào hơn nữa là hiện tập đoàn đang đứng hàng thứ 7 trên thế giới về sản xuất máy công cụ, 40% hàng hoá xuất khẩu sang các nước châu Âu và Mỹ. Để thuận tiện cho buôn bán, tập đoàn phải thành lập hai công ty con tại Mỹ, chủ yếu sản xuất linh kiện ô tô và Công ty ở Đức sản xuất cửa rộng cỡ lớn; một Công ty tại Anh chủ yếu tiêu thụ sản phẩm; 72 Công ty tiêu thụ ở các nước Tây Âu, Đông Âu và Bắc Âu. Doanh thu năm 2005 của Tập đoàn đạt tới 7,73 tỷ nhân dân tệ.

Báo cáo với Tổng bí thư Đảng ta, ông Trần Vĩnh Khai, Chủ tịch Hội đồng Quản trị cho biết, hiện nay tập đoàn đang đầu tư sản xuất máy bay, hàng không vũ trụ... Đi đôi với sản xuất những mặt hàng máy công cụ hiện đại nhất thế giới, tập đoàn cũng đặc biệt quan tâm đến đời sống công nhân. Hiện nay thu nhập bình quân của tập đoàn đã đạt mức cao của các doanh nghiệp Trung Quốc.

Ông Khai vừa mời Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đến thăm cỗ máy tiên tiến nhất của tập đoàn vừa chế tạo xong sau 5 năm nghiên cứu. Ông báo cáo kinh nghiệm của tập đoàn, là do đã mạnh dạn tiến công vào khoa học công nghệ và làm chủ được khoa học công nghệ, nên đã làm chủ được sản phẩm từ nghiên cứu đến chế tạo. Để có một đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật tài năng và đội ngũ công nhân lành nghề, tập đoàn đã đặc biệt quan tâm đến đào tạo con người và bảo vệ môi trường tốt cho con người làm việc. Còn đồng chí Lý Khắc Cường, Bí thư tỉnh ủy Liêu Ninh thì báo cáo với Tổng bí thư: Do sáng tạo về thể chế và cơ chế, đồng thời tiến hành cải cách doanh nghiệp quốc doanh theo hướng cổ phần hoá mà hiện nay hai cơ sở sản xuất điển hình của tỉnh mà Tổng bí thư đến thăm đã không ngừng phát triển, góp phần đưa Trung Quốc trở thành nước phát triển nhất và có nền kinh tế lớn mạnh trên thế giới.

Những cơ sở sản xuất mà Tổng bí thư đến thăm chỉ là một trong hàng nghìn những cơ sở sản xuất khác, nhưng đã đủ cho chúng ta thấy bước phát triển kỳ diệu của đất nước Trung Quốc - đất nước đứng đầu thế giới về tăng trưởng kinh tế. Cả đất nước như một công xưởng khổng lồ của nền kinh tế thế giới. Hy vọng Việt Nam và Trung Quốc, núi liền núi, sông liền sông sẽ học hỏi, bổ sung được nhiều kinh nghiệm hỗ trợ lẫn nhau để cùng phát triển.

Huy Thiêm