Giờ đây, đất nước đã thống nhất và những cựu tù chính trị này đã 90, 100 tuổi, mái tóc dẫu có bạc trắng, sức khỏe không được như xưa nhưng khí chất, tinh thần của những chiến sĩ cách mạng vẫn vẹn nguyên, kiên trung, bất khuất như thời thanh niên, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc.

Nhớ lại thời khắc Ngày Giải phóng Thủ đô, các cựu tù chính trị đã chia sẻ với phóng viên Báo Quân đội nhân dân Điện tử về hình ảnh một Hà Nội “Khi đoàn quân tiến về là đêm tan dần/Như mùa xuân xuống cạnh đường nghe gió về/Hà Nội bừng tiến quân ca”.

Nhân dân phất cờ, tung hoa, reo mừng, chào đón đoàn quân tiến về giải phóng Thủ đô ngày 10-10-1954. Ảnh tư liệu.

Đạo diễn, Nghệ sĩ ưu tú Hoàng Quân Tạo, nguyên Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội:

“Ký ức về ngày 10-10-1954 mãi in sâu trong trái tim tôi”

Năm nay tôi đã 90 tuổi. Trước thời điểm Ngày Giải phóng Thủ đô, mặc dù chúng tôi bị giam trong Nhà tù Hỏa Lò nhưng vẫn nghe được những thông tin của Hiệp định Giơnevơ về chấm dứt chiến sự và lập lại hòa bình ở Đông Dương đã được ký kết. Đây là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử cách mạng cũng như lịch sử ngoại giao Việt Nam; đồng thời thể hiện khát vọng của Việt Nam về một nền hòa bình gắn với độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Vì thế, tinh thần của anh em trong tù phấn chấn và vui mừng lắm. Chúng tôi mong ngóng từng phút để được nhìn thấy bầu trời hòa bình.

 Đạo diễn, Nghệ sĩ Ưu tú Hoàng Quân Tạo.

Và rồi Ngày Giải phóng Thủ đô đã đến, sáng 10-10-1954, Hà Nội tưng bừng cờ hoa, mọi người không ai ở trong nhà mà chạy hết ra mọi ngả đường để hò reo, vui mừng, hát múa.

Người dân hô vang khẩu hiệu “Việt Nam độc lập, Việt Nam thắng lợi”, khắp đường phố nhộn nhịp vô cùng. Xung quanh khu vực hồ Hoàn Kiếm rất đông người đứng chờ đón đoàn quân chiến thắng trở về.  

Thời điểm đó, tôi thấy các gia đình không còn ai ở trong nhà, kể cả những người bị mù nhưng vẫn ra cửa đứng để nghe âm thanh của ngày chiến thắng, nghe đồng bào hát mừng Ngày Giải phóng Thủ đô.

68 năm đã qua, nhưng trong tâm trí tôi, ký ức về ngày giải phóng mãi in sâu trong trái tim và những ngày này, ký ức hào hùng ấy lại hiện về.

--------------------

Thiếu tướng Huỳnh Ðắc Hương, nguyên Chính ủy Quân tình nguyện Việt Nam tại Lào, Trưởng Ban liên lạc Quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam:

“Hà Nội được giải phóng, chúng tôi mừng vui vô cùng”

Năm nay tôi bước sang tuổi 102. Tôi bị giam cầm ở 5 nhà tù. Vì tôi biết tiếng Pháp nên khi bị giam ở nhà tù nào thì các đồng đội lại cử tôi làm người đại diện để tranh đấu với thực dân Pháp, đòi quyền tự do cho các chiến sĩ.

Thiếu tướng Huỳnh Ðắc Hương. 

Chúng tôi tham gia cách mạng, mục đích là để giải phóng dân tộc, thoát cảnh nô lệ. Vì thế, khi đang ở Quảng Nam, nghe tin Hà Nội được giải phóng, chúng tôi mừng vui vô cùng.

Khung cảnh khi đó là cả nước đều vui mừng với Ngày Giải phóng Thủ đô chứ không riêng gì Hà Nội. Bây giờ nhớ lại thời khắc lịch sử ấy, tôi xúc động vô cùng.

-------------------

Cựu tù chính trị Đỗ Đăng Long:

“Tình người Hà Nội thể hiện đậm nét trong ngày giải phóng”

Tôi sinh ngày 10-10-1928. Năm nay tôi đã 94 năm tuổi đời và hơn 70 năm tuổi Đảng. Cả cuộc đời tôi dành cho Đảng. Mặc dù bị giam cầm ở Nhà tù Hỏa Lò nhưng chúng tôi vẫn làm cách mạng ở trong đó. Tôi được đồng đội tín nhiệm giao làm công tác chính trị, tức là động viên anh em trong tù vững niềm tin để chiến đấu; gia đình nào có người tiếp tế đều chia đều thực phẩm cho các chiến sĩ trong tù để đảm bảo sức khỏe, tinh thần đoàn kết để chiến đấu với quân thù.

Cựu tù chính trị Đỗ Đăng Long. 

Với tôi, Ngày Giải phóng Thủ đô mãi là những hình ảnh vô cùng ý nghĩa, khắc sâu trong trái tim suốt nhiều năm qua. Được chứng kiến không khí người dân lúc ấy vui mừng chuẩn bị mọi thứ, cờ hoa để đón đoàn quân giải phóng trở về Thủ đô mới cảm nhận được tình người Hà Nội, nét văn hóa đặc sắc của mảnh đất Kinh kỳ nghìn năm văn hiến...

KHÁNH HUYỀN (ghi)