Giáp Tết, trong khu lán trại dã chiến của cán bộ, chiến sĩ Đội K51, cây chăm pa cổ thụ, sần sùi, tán rộng, hoa bắt đầu nở rộ, tỏa hương thoang thoảng khắp cả sườn đồi. Vừa trở về từ những cánh rừng, cánh lính trẻ lại tất bật chung tay tổng dọn vệ sinh, trang hoàng nhà cửa, treo băng rôn, khẩu hiệu mừng đón xuân sang. Tuy quân số thường xuyên phân tán, thực hiện nhiệm vụ ở vùng sâu, vùng xa, nhưng tại “đại bản doanh”, bộ đội ta vẫn tích cực tổ chức tăng gia sản xuất, trồng rau, nuôi gà, nuôi lợn để mỗi khi quân số quây quần đông đủ lại có dịp ăn tươi, cải thiện. Được cùng bộ đội Việt Nam gói bánh chưng, bánh tét, Thượng úy Kha Cân và Thượng úy Chăm Ruôn, cán bộ bảo vệ, dẫn đường của Tiểu khu quân sự Mondulkiri đều cảm thấy rất vui.
    |
 |
| Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng trò chuyện, động viên cán bộ, đội viên Đội K51. |
Trò chuyện với chúng tôi, Thượng tá Đỗ Văn Thiệu, Chính trị viên Đội K51 cho biết: “Hài cốt liệt sĩ sau khi quy tập sẽ được chúng tôi lấy mẫu gửi các cơ quan chức năng phân tích ADN và đưa về nhà niệm, hương khói, thờ phụng chu đáo theo phong tục, tập quán người Việt Nam. Tối giao thừa, đơn vị sẽ sắp lễ, thắp hương mời anh linh các anh hùng liệt sĩ về đón Tết cùng bộ đội. Mong cho năm nay mưa thuận gió hòa; anh em dồi dào sức khỏe, thu được nhiều thông tin chính xác, hoàn thành tốt nhiệm vụ thiêng liêng, cao đẹp được giao". Dẫu xa quê, nhưng mâm cơm ngày Tết của bộ đội vẫn có đầy đủ các món ăn, hương vị truyền thống, giúp anh em phần nào vơi đi nỗi nhớ gia đình, người thân. Sáng mồng Một Tết, sau lễ chào cờ đầu xuân, bộ đội hòa mình vào các trò chơi kéo co, đẩy gậy, bịt mắt đập niêu, hái hoa dân chủ, thi hát karaoke, bình báo tường, báo ảnh. Cấp ủy, chính quyền, LLVT, người dân Campuchia và bà con Việt Nam sinh sống, học tập, làm việc trên đất bạn cũng thường xuyên đến chung vui, đón Tết với bộ đội Việt Nam.
Đã nhiều năm đón xuân trên đất bạn, nhưng có lẽ Tết Nhâm Dần 2022 sẽ là kỷ niệm chẳng thể nào quên của Thiếu tá QNCN Trần Công Tuấn, Thượng úy QNCN Lê Đình Dương và các cán bộ, đội viên Đội K51. Trước đây, trong hành trình đi tìm đồng đội, đơn vị đều được Tiểu khu quân sự Mondulkiri quan tâm, bố trí chu đáo nơi ăn, chốn nghỉ ngay trong doanh trại. Song, cuối năm 2021, do ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 và tính chất công việc, Đội phải chuyển ra ngoài, thuê một khu đất trống, dựng nhà tôn, nhà bạt để đứng chân. Những ngày giáp Tết, dịch Covid-19 bất ngờ bùng phát mạnh, khiến nhiều khu vực bị phong tỏa, cách ly. Các hàng quán, chợ truyền thống cũng đồng loạt đóng cửa. Nhờ có những sản phẩm tăng gia sản xuất, chăn nuôi, trong buổi tiệc tất niên và bữa sáng đầu xuân, bộ đội ta vẫn được ăn tươi. Còn sau đó, cơ cấu bữa ăn phải chuyển dần sang mì ăn liền, thịt hộp, cá khô. Khó khăn dần khắc phục, niềm vui của các anh là ngày ngày vẫn được trò chuyện, tâm sự cùng người thân, gia đình qua màn hình điện thoại.
Mở tấm bản đồ địa hình tỉnh Mondulkiri, Thượng tá Trịnh Ngọc Kiệm, Đội trưởng Đội K51 cho biết: “Theo thống kê của các lực lượng chức năng, hiện nay trên địa bàn tỉnh Mondulkiri còn khoảng 200 mộ liệt sĩ, chuyên gia, quân tình nguyện Việt Nam chưa được quy tập, hồi hương. Những ngôi mộ này chủ yếu là mộ lẻ, không có sơ đồ mộ chí và nhân chứng làm căn cứ để xác định vị trí chôn cất ban đầu... Trước thực tế đó, toàn Đội xác định rõ sẽ còn thực hiện nhiệm vụ lâu dài trên đất bạn và còn nữa những lần đón Tết cùng chính quyền và nhân dân Campuchia.
Sau chiến tranh, do tốc độ đô thị hóa nhanh nên địa hình, địa vật các khu vực đều có sự thay đổi rất lớn. Các nhân chứng lịch sử từng tham gia các trận đánh hoặc trực tiếp chôn cất, vẽ sơ đồ mộ chí khu vực an táng bộ đội ta, trí nhớ cũng đã giảm sút. Khí hậu, thời tiết khắc nghiệt, địa hình rừng núi phức tạp, các dấu vết để xác định vị trí mai táng mộ liệt sĩ khó nhận biết, nguồn thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng ít, độ chính xác thấp... khiến công tác tìm kiếm, quy tập gặp rất nhiều khó khăn. Gần dân, gắn bó với dân, cán bộ, đội viên trong Đội đều có thể đọc thông, viết thạo, giao tiếp bình thường với đồng bào bản địa bằng tiếng Khmer. Bà con cần hỗ trợ điều gì, bộ đội ta cũng sẵn lòng giúp đỡ. Lần đầu đặt chân lên đất bạn, song qua thực tiễn thực hiện nhiệm vụ, Binh nhất Lê Viết Mùi, Y Kiết Niê cũng đã học hỏi, tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm quý.
Mùa khô 2022-2023, tuy phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, song cán bộ, chiến sĩ Đội K51 luôn khẩn trương, trách nhiệm, làm việc tích cực. Tết đến, xuân về, chúc các anh luôn mạnh khỏe, an vui, chân cứng đá mềm, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ có ý nghĩa cao đẹp.
Bài và ảnh: HÀ LÊ