QĐND - Đây là lần thứ hai tôi có dịp đến đất nước Bru-nây Đa-rút-xa-lam (Brunei Darussalam - Bru-nây)-một quốc gia có diện tích nhỏ bé, nhưng giàu có và xinh đẹp. Mỗi lần đến với Bru-nây, trong tôi lại có một cảm giác mới lạ. So với lần đi trước, với tôi chuyến đi này đã để lại nhiều ấn tượng.

Giao thông… không cảnh sát

Bru-nây là một trong những quốc gia ít dân cư nhất thế giới, chỉ chưa đầy nửa triệu người. Nhưng với tiềm năng về dầu mỏ và khí đốt, Bru-nây là một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới (thu nhập bình quân đầu người của Bru-nây hiện nay hơn 50.000USD). Chỉ rộng chừng 5.770km2, đi bằng ô tô chỉ già nửa ngày đã hết một vòng đất nước. Tuy diện tích nhỏ nhưng tiếng nói và tầm ảnh hưởng trên chính trường quốc tế của Bru-nây lại không hề nhỏ, bởi lẽ nhiều quốc gia rộng lớn trên thế giới lại đang là con nợ của Bru-nây.

Nhưng điều ấn tượng nhất với tôi không phải là sự giàu có mà là trật tự an toàn giao thông. Chúng tôi lên chiếc BI 424 của Hãng hàng không Hoàng gia Bru-nây lúc 21 giờ 15 phút. Sự thịnh tình, mến khách của Bru-nây như hội tụ trong từng lời nói, cử chỉ của các tiếp viên hàng không...

Hơn 23 giờ 30 phút, chiếc máy bay hạ cánh xuống sân bay quốc tế ở thủ đô Bandar Seri Begawan. Nhờ ánh sáng từ những ngọn đèn cao áp chúng tôi nhận ra sân bay quốc tế tuy không rộng nhưng hiện đại, gọn và rất sạch. Công việc chuẩn bị khai mạc Hội nghị Không chính thức Tư lệnh Lực lượng quốc phòng quân đội các nước ASEAN lần thứ 10 (ACDFIM-10) khá bận rộn nhưng Ngài Tổng tư lệnh các LLVT Hoàng gia Bru-nây vẫn ra tận cầu thang máy bay đón đoàn Việt Nam. Khép lại cuộc gặp gỡ, trò chuyện ngắn gọn, nhưng mang nhiều thông điệp giữa chủ và khách diễn ra ngay tại phòng VIP sân bay, đoàn lên ô tô tiếp tục theo chương trình. Dọc đường, dù đêm tối nhưng qua hệ thống đèn cực sáng chúng tôi vẫn nhận thấy hệ thống giao thông ở Bru-nây được quy hoạch khoa học, chất lượng các công trình giao thông khá tốt, xe chạy êm như ru không hề có ổ gà. Nhận tín hiệu có đoàn xe ưu tiên, rất nhanh tất cả các phương tiện đang lưu thông áp vào lề đường dừng hẳn, chờ đoàn đi qua mới tiếp tục hành trình.

Đường phố Bru-nây sạch sẽ và yên tĩnh.

Sau 15 phút xe chạy, đoàn ô tô của bạn đã đưa chúng tôi về khách sạn 6 sao The Empire Hotel & Country Club, rộng 180ha, nằm sát bờ biển-một trong những khách sạn được bình chọn nằm trong tốp 10 khách sạn, khu nghỉ mát đẹp nhất thế giới. Từ những gì đã thấy trên đường và qua chính người lái xe của quân đội nước bạn, tôi khen: Hạ tầng mạng lưới giao thông ở đây tốt, trình độ lái xe của bạn thật thành thục... Đại tá Nguyễn Quốc Hội, Phó cục trưởng Cục Đối ngoại-một người khá am tường về quốc gia Hồi giáo này tâm sự: Văn hóa giao thông của người dân Bru-nây rất tốt, không hề có chuyện người-phương tiện tham gia giao thông vi phạm luật hay chen nhau để lấn đường, vượt ẩu. Ở quốc gia này chuyện ùn tắc giao thông hầu như không xảy ra... Viên sĩ quan tham mưu Quân đội Hoàng gia Bru-nây phục vụ Đoàn cán bộ cấp cao Quân đội nhân dân Việt Nam dự Hội nghị ACDFIM-10 cho biết thêm: Số vụ mất an toàn giao thông hằng năm ở Bru-nây rất thấp, nhưng nếu xảy ra thì cực kỳ nghiêm trọng. Tôi hỏi vì sao và được bạn giải thích: Do hạ tầng giao thông tốt, trình độ vững nên các lái xe nước sở tại thường chạy với tốc độ rất cao; tai nạn nếu xảy ra chủ yếu liên quan đến khách nước ngoài mới tới Bru-nây chưa quen đường, hiểu luật…

Để kiểm chứng, sáng 21-3 chúng tôi định gọi tắc-xi để vào trung tâm thành phố. Nhưng theo Đại tá Nguyễn Hữu Hùng, Tùy viên Quốc phòng Việt Nam ở Bru-nây, gọi được một chiếc tắc-xi là khá khó khăn. Bởi cả nước Bru-nây chỉ có trên dưới 50 chiếc tắc-xi. Người dân Bru-nây giàu có, gia đình nào ít nhất cũng có một chiếc ô tô, trung bình là từ 3-4 chiếc, có xe dành riêng đi chơi, có xe đi làm, có xe chuyên dùng chở hàng hóa... Vì thế nhu cầu đi lại bằng tắc-xi của người dân bản địa hầu như không có. Tắc-xi ở Bru-nây chủ yếu phục vụ khách du lịch. Cuối cùng theo đề nghị, bạn tổ chức đưa chúng tôi đi trung tâm thủ đô, thăm Hoàng Cung, thánh đường Hồi giáo Omar Ali Saifuddien, làng nổi Kampong Ayer; Trung tâm mua sắm The Mall…. Đến Thánh đường Hồi giáo, sau khi gửi ô tô vào bãi theo quy định, chúng tôi bách bộ. Cả tuyến phố dài vài cây số không hề có xe gắn máy hay khách bộ hành ngoài chúng tôi. Một sĩ quan tham mưu cùng đi nhắc cả đoàn khi sang đường phải đúng nơi quy định nếu không dễ xảy ra tai nạn... Quả thực khi chúng tôi sang đường đúng nơi quy định, tất cả các phương tiện trên các làn đường đều dừng hẳn, chờ cho cả đoàn qua hết rồi mới tiếp tục lăn bánh.

Có dịp trò chuyện với Đại sứ Việt Nam tại Bru-nây Nguyễn Trường Giang, tôi được biết ý thức chấp hành luật pháp của người tham gia giao thông ở Bru-nây rất cao. Họ không có thói quen chỉ chấp hành luật giao thông khi thấy bóng dáng cảnh sát. Điều này đã được tôi kiểm chứng tại nhiều ngã tư, ngã năm... Người sĩ quan tham mưu đi cùng bộc bạch: "Người dân đất nước chúng tôi luôn ý thức phải tham gia giao thông đúng luật để trước hết là bảo đảm an toàn cho mình và sau là cho mọi người...".

Luật pháp và luật tục nghiêm minh

Ngoài quy hoạch, tổ chức mạng lưới giao thông hợp lý, một yếu tố quan trọng khác giúp Bru-nây hạn chế được tai nạn giao thông là hệ thống luật pháp. Là quốc gia Hồi giáo nên Bru-nây rất nghiêm ngặt việc bán và tiêu thụ rượu, bia. Những người không thuộc tín đồ Hồi giáo, du khách tới Bru-nây được phép mang bia, rượu nhưng cũng bị hạn chế bởi các quy định của luật pháp. Và theo luật tục có rượu, bia bạn nên nhớ đừng bao giờ mang ra uống trước mặt các tín đồ Hồi giáo ở Bru-nây. Người điều khiển phương tiện tham gia giao thông tuyệt đối không có bia, rượu. Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp Bru-nây giải quyết tốt vấn đề tai nạn giao thông. Luật Giao thông của Bru-nây quy định những nội dung rất cụ thể, chẳng hạn khi đi bộ sang đường không đúng nơi quy định người vi phạm sẽ bị phạt nhẹ nhất là 2 đô-la Bru-nây...

Một góc làng nổi Kampong Ayer.

Bru-nây giữ được rừng, điều quyết định nhất là ý thức người dân, nhưng một phần nữa không kém phần quan trọng là việc duy trì luật pháp của họ rất nghiêm minh. Chưa nói đến đốn hạ mà chỉ là bẻ cành cây dù ở trong rừng hay ngoài phố ai vi phạm là bị phạt 10.000 đô-la Bru-nây, nặng hơn hay tái phạm có thể bị phạt tù 2 năm… Điều này phần nào lý giải vì sao diện tích rừng rộng, cây cối nhiều vô kể nhưng ở Bru-nây tuyệt nhiên không có chuyện “lâm tặc” phá rừng...

Ở Bru-nây, khi đến những nơi đông người dù là vợ chồng hay tình nhân cũng không bộc lộ tình cảm một cách thái quá, bởi nếu vi phạm sẽ bị cảnh sát “hỏi thăm” ngay. Ở Bru-nây không có tệ nạn mại dâm. Hoạt động mại dâm ở đây được xem là trọng tội, nếu vi phạm tùy theo mức độ có thể lĩnh án tử hình. Phụ nữ Bru-nây luôn được pháp luật bảo vệ. Gặp một thiếu nữ Bru-nây xinh đẹp bạn chớ nhìn chằm chằm hay xoa đầu, vỗ vai, nắm tay họ..., bởi theo luật pháp Bru-nây những hành vi ấy có thể sẽ bị quy vào tội quấy rối tình dục và rất có thể phải ra hầu tòa.

Một môi trường sống trong lành

Nói đến môi trường sống “xanh-sạch” ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, người ta thường nhắc đến Xin-ga-po như một mẫu hình. Nhưng môi trường ở Bru-nây cũng không kém. Nhìn thấy khả năng về lâu về dài không thể trông chờ vào dầu mỏ và khí đốt nên Chính phủ Bru-nây chủ trương đẩy mạnh phát triển một số ngành có tiềm năng, thế mạnh, trong đó có ngành “công nghiệp không khói”. Để thu hút được du khách một trong những công việc mà Chính phủ nước này đặc biệt quan tâm là xây dựng môi trường sống trong lành. Đó chính là cội nguồn cho những tiến bộ về môi trường ở Bru-nây.

Quốc gia này hiện có hơn 75% diện tích là rừng cây. Rừng ở đây có khá nhiều chim, thú quý hiếm và được bảo vệ rất nghiêm ngặt. Ở Bru-nây, phố phường và rừng cây hòa quyện vào nhau. Con người, thiên nhiên và đất trời cũng như hòa đồng trong khung cảnh ấy. Sáng 21-3, sau khi thăm Thánh đường Hồi giáo Omar Ali Saifuddien trở ra, chúng tôi bất ngờ bắt gặp khung cảnh thật thanh bình hiếm thấy ở nhiều quốc gia, một đàn cò trắng đang kiếm ăn ngay trên hồ nước trước Thánh đường... Người dân Bru-nây không có thói quen kiếm tiền bằng lối kinh doanh nhà mặt phố. Mọi giao dịch mua sắm của họ đều diễn ra ở chợ và siêu thị. Vì thế dù đất rộng hay hẹp người dân Bru-nây cũng không làm nhà sát ra mặt đường mà ẩn mình sau những hàng cây xanh mát.

Cùng với gìn giữ “lá phổi xanh”, Bru-nây rất chú ý đến vệ sinh môi trường công cộng. Bầu không khí Bru-nây luôn trong lành, xanh mát, một phần nữa là do ít chịu sự tác động bởi ô nhiễm trong quá trình sản xuất hay khói bụi, tiếng ồn từ những công trình xây dựng ngổn ngang; sự ồn ào, nhốn nháo từ những đám tụ tập đông người hay nạn kẹt xe, tắc đường...

Đó chỉ là một vài cảm nhận của tôi trong chuyến đi. Ấn tượng về những nét đẹp, đặc biệt là văn hóa giao thông, sự nghiêm minh của luật pháp và một môi trường sống bình yên, trong lành rất đáng để chúng ta quan tâm nghiên cứu từ quốc gia nhỏ nhắn, giàu có và xinh đẹp Bru-nây.

Bài và ảnh: KIM LÂN