Vậy là một “mùa đi xây những ước mơ” nữa lại đến. Tại Cao Bằng, nơi giáo dục còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn, ngày hôm nay, khi nhận những suất học bổng được trao tặng từ Chương trình "Học bổng Thâm Tâm", các thầy, cô giáo thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng hết sức vui mừng, phấn khởi. Mặc dù đây là lần đầu tiên "Học bổng Thâm Tâm" được triển khai nhưng như chia sẻ của chị Nguyễn Mỹ Trang, Phó giám đốc Công ty TNHH Quảng cáo & Giải trí Mỹ Thanh, gia đình cố nhà văn, nhà thơ, nhà báo Nguyễn Tuấn Trình (Thâm Tâm), chương trình sẽ tiếp tục duy trì quỹ học bổng trong những năm tiếp theo để tri ân mảnh đất-nơi nhà thơ Thâm Tâm đã nằm lại, như một cách trao ân tình về lại nơi nghĩa tình...

Nghĩa tình người ở lại

Theo chia sẻ của ông Nguyễn Tuấn Khoa-con trai duy nhất của cố nhà thơ Thâm Tâm, gia đình ông có duyên nợ đặc biệt với mảnh đất Cao Bằng. Bởi lẽ, nơi đây là nơi cha ông đã làm việc với vai trò thư ký tòa soạn của Báo Vệ quốc quân (tiền thân của Báo Quân đội nhân dân), cũng chính là nơi cha ông đã nằm lại cho đến tận bây giờ.

Hằng năm, gia đình nhà thơ thường trở về Cao Bằng vào hai dịp là Tết Thanh minh và Ngày Thương binh-Liệt sĩ 27-7. Tính cả chuyến đi đầu tiên và chuyến đi lần này, gia đình ông Nguyễn Tuấn Khoa đã trở lại thăm Cao Bằng 11 lần.

Mỗi lần trở lại mảnh đất Cao Bằng, ông Nguyễn Tuấn Khoa cùng gia đình đều đến thăm ngôi mộ trước đây chôn cất nhà thơ Thâm Tâm (giờ là ngôi mộ gió) tại bản Pò Noa, xã Phi Hải, huyện Quảng Uyên (nay là huyện Quảng Hòa), tỉnh Cao Bằng; thăm hai gia đình hiện sống tại bản Pò Noa: Gia đình anh Hoàng Văn Mạnh (cháu nội của người bí thư xã nay đã mất, người trực tiếp chỉ đạo chôn cất nhà thơ Thâm Tâm) và gia đình anh Triệu Văn Hữu (cháu nội của người đã đón thi thể nhà thơ Thâm Tâm vào nhà lúc nửa đêm và dỡ bộ cánh cửa để đóng quan tài liệm thi hài ông); thắp hương tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Quảng Hòa-nơi nhà thơ Thâm Tâm đang nằm lại.

Gia đình ông Nguyễn Tuấn Khoa thăm ngôi mộ trước đây chôn cất cố nhà thơ Thâm Tâm.

Năm nay, chuyến đi trở về thăm cha của ông Nguyễn Tuấn Khoa có phần đặc biệt hơn, khi ngoài việc viếng mộ cha, gia đình ông còn thực hiện một nghĩa cử cao đẹp và ý nghĩa, đó là trao "Học bổng Thâm Tâm" cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại tỉnh Cao Bằng.

Là người trực tiếp lên ý tưởng cho việc thành lập Quỹ "Học bổng Thâm Tâm", chị Nguyễn Mỹ Trang (con gái ông Nguyễn Tuấn Khoa), Phó giám đốc Công ty TNHH Quảng cáo & Giải trí Mỹ Thanh tâm sự: "Kể từ khi gia đình tôi tìm được nơi ông nội yên nghỉ tại huyện Quảng Uyên (nay là huyện Quảng Hòa), tỉnh Cao Bằng, năm nào chúng tôi cũng lên thăm mộ ông, cũng như đến thăm và tri ân các gia đình trong bản Pò Noa-những người đã cưu mang ông nội tôi lúc hy sinh, đã đưa tiễn và chăm lo phần mộ của ông trong suốt nhiều chục năm trước. Trong những chuyến đi như thế này, bố tôi có giúp đỡ một bạn trẻ, là cháu của người bí thư chi bộ xã năm xưa đã giúp mai táng ông nội tôi ngay tại bản Pò Noa, tạo cơ hội cho bạn ấy lên Hà Nội học tập và nay bạn đã trở thành một cán bộ của Bệnh viện Y Học cổ truyền tỉnh Cao Bằng. Từ câu chuyện của bạn trẻ đó, tôi nảy ra ý tưởng muốn nối dài công việc ân tình mà bố tôi đã làm những năm qua. Tôi mong muốn không chỉ giúp đỡ một người, một gia đình cụ thể mà còn mở rộng thêm cơ hội học tập cho nhiều em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn khác, góp phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục của tỉnh Cao Bằng-nơi đã cưu mang, giúp đỡ ông nội tôi, là nhà thơ Thâm Tâm từ những ngày ông còn công tác cho đến khi ông hy sinh".

Để ủng hộ và hiện thực hóa ý tưởng của con gái, ông Nguyễn Tuấn Khoa đã trực tiếp liên hệ với UBND tỉnh Cao Bằng, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng để bàn bạc và xin phép được thực hiện chương trình trao học bổng, trao ân tình về nơi nghĩa tình này.

Viết tiếp những ước mơ

Theo kế hoạch của ban tổ chức, buổi lễ trao "Học bổng Thâm Tâm" cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại tỉnh Cao Bằng sẽ diễn ra vào lúc 8 giờ 30 phút, vậy mà mới hơn 6 giờ sáng, ông Nguyễn Tuấn Khoa đã chộn rộn chuẩn bị. Có lẽ hôm nay, ông là người vui nhất. Sau bao năm dài đằng đẵng tìm mộ cha, giờ đây, người con trai duy nhất của cố nhà thơ Thâm Tâm không chỉ toại nguyện được ước mong tìm về nơi cha mình đã hy sinh mà còn có thể tri ân một cách thiết thực với mảnh đất đầy nghĩa tình-nơi có những con người đã sẵn sàng bỏ qua tục lệ hà khắc, đưa thi thể cha ông vào nhà, tổ chức một đám tang tươm tất, chu toàn cho cha ông. “Cái nghĩa tình ấy, cả gia đình tôi không bao giờ quên được”, ông Nguyễn Tuấn Khoa rưng rưng xúc động.

Đại diện gia đình nhà thơ Thâm Tâm, đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng trao học bổng cho các em học sinh.  

Trong không khí gần gũi của buổi lễ trao học bổng, ông Nguyễn Tuấn Khoa bày tỏ nỗi lòng: “Gia đình tôi vô cùng biết ơn đồng bào Cao Bằng đã chăm sóc cha tôi lúc hy sinh, một gia đình trong bản đã cho cha tôi nằm lại, tháo ván cửa đóng quan tài, cùng bà con trong bản và bộ đội đưa tiễn, mai táng ông ngay tại bản. Chúng tôi cũng biết ơn sự quan tâm và giúp đỡ chí tình của các bác, các anh, chị ở Cao Bằng trong quá trình tìm mộ cha. Được sự cho phép và giúp đỡ của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng, chúng tôi lên đây trao “Học bổng Thâm Tâm" tặng học sinh có hoàn cảnh khó khăn tỉnh Cao Bằng, như một hành động tri ân bà con các dân tộc Cao Bằng, một đóng góp rất nhỏ cho sự nghiệp giáo dục tỉnh nhà”.

Trân trọng tấm lòng và nghĩa cử cao đẹp của gia đình cố nhà thơ Thâm Tâm, đồng chí Lục Văn Dương, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng cho biết: "30 suất học bổng được trao tặng hôm nay là niềm vui, niềm động viên lớn đối với thầy và trò các cơ sở giáo dục được nhận học bổng nhân dịp năm học mới. Với phần học bổng được trao tặng, các em phần nào vượt qua khó khăn trước mắt, sớm ổn định công tác chuẩn bị đầu năm học và cố gắng phấn đấu vươn lên, giành nhiều thành tích trong học tập".

Là một trong những học sinh của tỉnh Cao Bằng may mắn nhận được "Học bổng Thâm Tâm" năm đầu tiên, em Nguyễn Thu Phước, học sinh Lớp 8H, Trường THCS Hợp Giang bày tỏ: “Em cảm thấy rất vui vì nhận được suất học bổng đặc biệt này. Học bổng là động lực để giúp em tiếp tục nuôi dưỡng đam mê, phát huy năng khiếu với môn Ngữ văn. Bản thân em sẽ cố gắng học giỏi để xứng đáng với phần thưởng ngày hôm nay”.

Các em học sinh tham dự buổi lễ trao học bổng. 

Bày tỏ nỗi niềm và kế hoạch phát triển "Học bổng Thâm Tâm" về lâu dài, chị Nguyễn Mỹ Trang, cháu gái của cố nhà thơ Thâm Tâm cho biết: "Chỉ trong một thời gian rất ngắn kể từ khi đưa ra thông tin về chương trình học bổng này, tôi đã nhận được nhiều lời đề nghị chung tay giúp đỡ của các tổ chức, cá nhân, bao gồm các đối tác, bạn bè thân thiết của gia đình. Tuy nhiên, đây là một dự án giáo dục lâu dài, mang nhiều ý nghĩa đối với gia đình tôi, nên tôi mong muốn tự mình phải thực hiện từng bước một cách chỉn chu, chuẩn mực nhất.

Khi chương trình đã đi vào hoạt động một cách bài bản và hiệu quả, tôi dự định sẽ tiếp tục mở rộng quy mô của học bổng từ những năm sau, để phát triển thành một quỹ học bổng bền vững, tiếp sức được cho nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn hơn, không chỉ đối với riêng tỉnh Cao Bằng, mà còn đối với nhiều tỉnh, thành phố khác trên toàn quốc, để viết tiếp ước mơ cho những mầm non tương lai đất nước. Tôi mong sau này sẽ nhận được sự ủng hộ và đồng hành của nhiều tổ chức, cá nhân có chung tấm lòng tâm huyết đối với nền giáo dục nước nhà và hy vọng Quỹ "Học bổng Thâm Tâm" sẽ góp phần động viên, khích lệ các em học sinh về cả vật chất và tinh thần, tạo cơ hội để các em vượt khó, vươn lên trong học tập, đặc biệt là giúp các em nuôi dưỡng tình yêu đối với bộ môn Ngữ văn và đối với kho tàng văn học quý báu của thế hệ cha ông".

Thâm Tâm đã ra đi hơn 70 năm nhưng giờ đây, với quỹ học bổng mang tên ông, gia đình cố nhà thơ không chỉ trao gửi được ân tình về lại nơi nghĩa tình mà còn giúp thế hệ trẻ thêm hiểu hơn về một con người mà theo như một bài viết đăng tải trên Báo Quân đội nhân dân, nhà văn Ngô Vĩnh Bình đã khẳng định: “Thâm Tâm trong chỉ vẻn vẹn 33 năm sống ở trên đời (1917-1950) còn để lại những dấu ấn mà người làm văn học sử, người yêu mến văn học, báo chí Việt Nam không thể bỏ qua và dửng dưng”.

Bài, ảnh: BĂNG CHÂU - TRẦN YẾN