QĐND Online - Nhiều lần dự các buổi gặp mặt kỷ niệm ngày thành lập hay giao lưu truyền thống của Sư đoàn 2 và các trung đoàn trực thuộc, chúng tôi đều được nghe các CCB kể say sưa về người chỉ huy tài năng, đức độ của đơn vị mình, đó là Thượng tướng Nguyễn Chơn.

Ông sinh năm 1927, quê Hòa Minh, Liên Chiểu, Đà Nẵng, Anh hùng LLVT nhân dân, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng khóa VI, VII, đại biểu Quốc hội khóa VIII, IX, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó tổng Tham mưu trưởng, nguyên Tư lệnh Quân khu 5 - người vừa giã từ chúng ta sau cơn bệnh nặng.

Bộ tư lệnh Quân khu 5 thăm Thượng tướng Nguyễn Chơn (năm 2012)

Trong cuộc gặp nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng Ba Gia (31-5-2015), CCB Phan Công Chánh, Ban liên lạc Trung đoàn 1 ở Quảng Ngãi cho biết, Tiểu đoàn 90 của Trung đoàn 1, do đồng chí Nguyễn Chơn làm Tiểu đoàn trưởng đã góp phần quan trọng làm nên tên tuổi Trung đoàn “Nhanh như Chóp Nón, gọn như Ba Gia”. Đó là cách đánh nhử địch và biết dựa vào nhân dân của Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Chơn.

CCB Phan Công Chánh kể: Theo phương án, ta sử dụng một trung đội trinh sát đặc công phối hợp với một trung đội địa phương Sơn Tịnh, cùng đánh vào trung đội dân vệ ở thôn Lộc Thọ, buộc địch kêu cứu. Tên tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 51 ngụy là Nguyễn Văn Ngọc coi thường nên chỉ cho một đại đội xuống giải tỏa. Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Chơn sử dụng lực lượng và hỏa lực nhỏ đánh chặn. Trước đó, Tiểu đoàn 90 đã bí mật bố trí hơn 600 quân ở xóm An Thành, xã Tịnh Minh. Bộ đội ở hết nhà dân, sát nách địch mà chúng không hề hay biết. Khi tên Ngọc điều 2 đại đội cùng Ban chỉ huy tiểu đoàn xuống khu chiến, lọt vào vòng vây của ta, toàn tiểu đoàn xuất kích. Địch thiệt hại nặng. Số còn lại chạy tán loạn vào làng. Khi dứt cuộc chiến, bộ đội và nhân dân bắt được 217 tên tù binh, tên tiểu đoàn trưởng Ngọc nằm trong số này.

Tại tuổi giao lưu “Tiếp lửa truyền thống, nối tiếp chiến công”, nhân Kỷ niệm 50 thành lập Trung đoàn 1, Ba Gia (20-11-2013), Thầy thuốc nhân dân Nguyễn Xuân Lân, nguyên Chủ nhiệm Quân y Quân khu 5 kể lại kỷ niệm với người chỉ huy Nguyễn Chơn về trận đánh ở Trao (Quảng Nam) năm 1961. Khi địch bắt đầu hành quân đến dốc Trao thì bộ đội ta đã ở đó đón lõng. Địch chọn vị trí đỉnh dốc để nghỉ ngơi trong khi Nguyễn Chơn đã ngồi vào vị trí chỉ huy canh khẩu trung liên. Anh đếm cho đến khi 140 tên đã lọt vào tầm ngắm thì nổ súng. Địch trở tay không kịp, lần lượt bị xóa sổ. Sau 15 phút, quân ta với 45 cán bộ, chiến sĩ đã hoàn toàn làm chủ trận địa, diệt gọn đại đội tăng cường của địch, bắt sống 60 tên, thu toàn bộ vũ khí. 

Thượng tướng Nguyễn Chơn với cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 2 (năm 2011)

Trong trận này, Nguyễn Chơn bị một viên đạn phập vào cánh tay phải. Ông bảo y tá Nguyễn Xuân Lân mổ lấy ngay viên đạn không cần tiêm thuốc tê, mà để dành cho thương binh khác. Kể lại chuyện này, Đại tá Nguyễn Xuân Lân xúc động: “Sau khi mổ không cần thuốc tê, anh Chơn tiếp tục vị trí chỉ huy chiến đấu cho đến cuối trận”.

Đại tá Trần Như Tiếp, nguyên Trưởng phòng Khoa học, công nghệ và môi trường Quân khu 5, nguyên cán bộ tác chiến Trung đoàn 1 tại buổi giao lưu với cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 2, nhân 50 năm Ngày thành lập Sư đoàn (20-10-2015) đã kể say sưa về vị tướng mà ông rất mực kính phục. Theo ông, tố chất anh hùng của Thượng tướng Nguyễn Chơn đã có từ khi ông chặt một ngón chân út để xin cha đi đánh giặc Pháp xâm lược. Rồi đến những chiến công thầm lặng ở chân đèo Hải Vân - Bãi Chuối khi đi tiếp nhận chuyến hàng chở vũ khí, vật chất thuốc men từ hậu phương vào Khu 5 theo đường biển; những trận đánh ở Ga Lâu, Chà Lang, Trà My, Trà Bồng, Tu-mơ-rông. Đặc biệt từ năm 1965 là Ba Gia, Đồng Dương, Cẩm Khê, An Sơn,  Đường 9 Nam Lào, Y Tu, Bản Nhít, Đắk- Tô- Tân Cảnh, Cấm Dơi, Quế Sơn, Nông Sơn- Trung Phước cho đến những trận đánh kết thúc chiến tranh ở Tiên Phước, Phước Lâm, tấn công thần tốc vào Đà Nẵng, cũng như trong những đợt hoạt động ở chiến trường Đông Bắc Cam-pu-chia năm 1984-1985, trực tiếp chỉ huy đánh cao điểm 547, Ba Biên trên cương vị Tư lệnh Quân khu 5.

Kỷ niệm 40 năm chiến thắng Nông Sơn-Trung Phước (18-7-2014), CCB Nguyễn Đình Trấc kể lại lần gặp với Thượng tướng Nguyễn Chơn mà ông nhớ mãi: Đồng chí Chu Huy Mân, Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 5 và Sư đoàn trưởng Nguyễn Chơn đã đến thăm động viên Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 31. Anh em phấn khởi lắm. Thủ trưởng Chơn xắn quần, mặc áo mưa đến thăm, dáng vẻ như nông dân, đến nỗi vệ binh phải bắt dừng lại truy hỏi rồi mới cho vào. Ông hỏi toàn Trung đội 1, Đại đội 7 chủ công đánh thọc sâu: “Bây giờ súng ống đầy đủ rồi, gạo cơm cũng hơn trước nhiều. Các cậu phải đánh cho thắng. Ai có ý kiến gì không?’ Không ngờ, cậu Hiền, một chiến sĩ rất lém lỉnh của đơn vị đứng lên nói: “Thủ trưởng cho chúng em ăn 7 lạng thì đánh kiểu 7 lạng, 8 lạng đánh kiểu 8 lạng. Còn hơn nữa thì đánh tới số luôn”. Nghe đến đây, chỉ huy đơn vị tái mặt, nghĩ chuyến này thôi rồi, nhưng thủ trưởng Chơn cười khà khà, thích chí. Sau đó toàn đơn vị được bổ sung đường sữa và ăn 8 lạng một ngày thay vì 7 lạng như trước”. Nhắc lại chuyện này, CCB Trung đoàn 31 bày tỏ: “Thế mới là Nguyễn Chơn chứ, thương yêu lính như con mà gần gũi như người anh. Chúng tôi ai cũng tự hào được làm lính của ông”.

Trước 700 CCB về gặp mặt nhân Kỷ niệm 50 thành lập Sư đoàn 2, tại hội trường Nhà văn hóa Quân khu 5 (10-2015), Đại tá Nguyễn Đình Ngật, nguyên Chánh văn phòng Bộ tư lệnh Quân khu 5, Trưởng ban liên lạc truyền thống Sư đoàn đã nói trong xúc động: “Tên tuổi của Sư đoàn thép hai lần anh hùng chúng ta có đóng góp to lớn của Sư đoàn trưởng Nguyễn Chơn. Hai lần làm Sư đoàn trưởng, ông đã để lại dấu ấn không thể nào quên trong lòng cán bộ, chiến sĩ”.

Đại tá Nguyễn Đình Ngật vẫn nhớ như in ngày ông được Quân khu 5 giao nhiệm vụ cấp tốc mang 3 lá cờ giải phóng để Sư đoàn 2 cắm vào Sở chỉ huy Quân đoàn 2 ngụy, sân bay Đà Nẵng và Tòa thị chính Đà Nẵng. Tư lệnh Chu Huy Mân lúc đó đã nói với Sư đoàn trưởng Nguyễn Chơn: “Tình hình lúc này rất khẩn trương. Thời cơ là lực lượng, không chờ chi viện của cấp trên mà phải đánh ngay vào Đà Nẵng.” Sau khi nhận lệnh của Quân khu, Sư đoàn trưởng Nguyễn Chơn đã chỉ huy thần tốc giải phóng Đà Nẵng trong vòng 1 ngày”. Lá cờ thứ nhất sư đoàn đã cắm đúng mục tiêu là sở chỉ huy Quân đoàn 1. Tên Ngô Quang Trưởng, Tư lệnh Quân đoàn bỏ chạy không kịp xếp bản đồ…

Còn rất nhiều câu chuyện xúc động và chân thực mà các CCB kể về Thượng tướng Nguyễn Chơn. Giờ đây, ông đã vĩnh viễn đi xa, nhưng hình bóng của ông vẫn hiện hữu trong nỗi nhớ và tình cảm kính trọng đặc biệt của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ...

Bài, ảnh: HỒNG VÂN 

TIN BUỒN

Tóm tắt tiểu sử đồng chí Thượng tướng Nguyễn Chơn

Thượng tướng Nguyễn Chơn - Một chỉ huy quân sự xuất sắc của Quân đội ta

Nhớ mãi vị tướng đa cảm