Mới đây, tôi tình cờ đọc trên một blog của một du học sinh Việt Nam ở Pháp một đoạn viết trong ngày 30-4: “Lớp trẻ hôm nay tự hào bởi truyền thống đánh giặc giữ nước của cha ông, tiếp tục giữ gìn và truyền tay nhau ngọn lửa yêu nước và tự hào dân tộc. Thế nhưng, nghĩ lại, nghĩ sâu, nghĩ xa hơn một chút không thể không cảm thấy tự hổ thẹn bởi chính mình-thế hệ 8x, 7x, thế hệ đã bắt đầu nắm lấy vận mệnh đất nước chưa làm được gì nhiều để thế giới biết đến Việt Nam trong thời đại mới. Thế hệ trẻ ngày nay chưa tô đậm được cái tên Việt Nam trên bản đồ kinh tế, khoa học kỹ thuật của thế giới. Ngày nay, có bao nhiêu bạn trẻ thấm được cái xấu hổ của một nước nghèo và chậm phát triển? Bạn đã bao giờ vào Wikipedia xem thống kê về Việt Nam? Tính mãi, nhân mãi, chia mãi, theo tiêu chí nào thì thứ hạng của nước ta cũng nằm trong tốp cuối, một trăm... xa xăm nào đấy. Đất nước mình nghèo lắm các bạn ạ, phải thấy xấu hổ vì điều đó, xấu hổ để vươn lên, kết thành sức mạnh, như ông cha ta đã từng nhiều lần làm được, để hai mươi năm nữa, không chỉ có truyền thống đánh giặc, Việt Nam sẽ còn có nhiều thứ để tự hào hơn nữa”. Tác giả của những dòng viết này là Đặng Ngọc Dương-học sinh đầu tiên của Việt Nam đạt giải Nhất tuyệt đối ở một kỳ thi quốc tế (Ô-lim-pích Vật lý - In-đô-nê-xi-a 2002). Không chỉ là một tấm gương trong học tập, Dương còn là một người năng nổ trong công tác thanh niên, tình nguyện. Dương đã nhiều lần tham gia các hoạt động tình nguyện của các tổ chức nước ngoài tại Việt Nam, là một trong 10 gương mặt thanh niên tiêu biểu Việt Nam năm 2002. Đọc những dòng tâm sự đầy trách nhiệm của Đặng Ngọc Dương, chúng tôi hiểu anh đã nói hộ suy nghĩ, tình cảm của thế hệ chúng tôi hôm nay. Tôi biết và tôi đã gặp rất nhiều bạn trẻ có những tâm tư ấy. Lịch sử, truyền thống đất nước, công ơn của thế hệ ông cha đã là nguồn cội tạo nên sự tự hào, tự tin cho lớp trẻ bước vào những thử thách mới của đất nước.

60 năm trước, ngày 17-8-1947, trong thư "Gửi các bạn thanh niên", Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà... nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc để chuẩn bị tương lai đó". Lời dạy của Bác đã được thế hệ thanh niên trong kháng chiến đáp lại bằng những đóng góp to lớn trong công cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước từ các phong trào “Ba sẵn sàng”, “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”… Và trong hòa bình, lớp lớp thanh niên lại tiếp tục phát huy sự năng động, nhiệt tình, xông xáo, ham học hỏi trong các phong trào “Thanh niên lập nghiệp”, “Tuổi trẻ giữ nước”, “Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp”, đặc biệt là phong trào “Thanh niên tình nguyện”, “Thanh niên xóa đói giảm nghèo”, “Mùa hè xanh”, “Tiếp sức mùa thi” đã thổi bùng lên ngọn lửa nhiệt tình, nhân ái trong cộng đồng; là lực lượng dũng cảm dám đương đầu với khó khăn, thách thức, không cam chịu đói nghèo, lạc hậu.

Chính thế hệ trẻ hôm nay là lực lượng lao động chính ở các khu công nghiệp mới, là lực lượng xung kích trong học tập, phát triển công nghệ mới, là lực lượng đang nắm chắc tay súng bảo vệ Tổ quốc.

Tuy nhiên, bên cạnh đông đảo những thanh niên tiêu biểu, dám nghĩ, dám làm, dám hy sinh ấy cũng có một bộ phận không nhỏ thanh niên sống thực dụng, ích kỷ, buông thả. Những con số thống kê tỷ lệ người nhiễm HIV/AIDS, gái mại dâm, tội phạm nguy hiểm… mà trong đó lứa tuổi 18-35 chiếm một số lượng lớn là một thực trạng đau lòng. Để giúp những bộ phận thanh niên còn thụ động, ỷ lại, để giúp cho một lực lượng lớn thanh niên đều có công ăn việc làm, có điều kiện học tập, tiến bộ, chúng tôi nghĩ Đảng và Nhà nước đang và sẽ phải làm nhiều việc nhưng trách nhiệm của chính những người trẻ tuổi với nhau là rất lớn. Các tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Thanh niên ở nhiều vùng, nhiều khu vực cần đẩy mạnh hoạt động thiết thực hơn nữa. Tin rằng, với những suy nghĩ có trách nhiệm, với thái độ học tập, làm việc và cống hiến hết mình như Dương, như các thanh niên tình nguyện trong các phong trào tiêu biểu mà ở họ, đạo đức Hồ Chủ tịch đã thấm sâu, thì “hai mươi năm nữa, không chỉ có truyền thống đánh giặc, Việt Nam sẽ còn có nhiều thứ để tự hào hơn”.

PHẠM HUYỀN THANH