Phái viên Tổng cục Chính trị trong chiến dịch

QĐND - Sau thắng lợi của Chiến dịch Tây Nguyên, Thượng tướng Song Hào, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị gọi đồng chí Phạm Hồng Cư, lúc đó đang là Cục trưởng Cục Văn hóa (Tổng cục Chính trị) đến để giao nhiệm vụ. Đồng chí Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị nói: “Thắng lợi của Chiến dịch Tây Nguyên làm cho tình hình chuyển biến mau lẹ. Ý định của Bộ Chính trị là thúc đẩy cuộc chiến nhanh hơn nữa. Tôi cử đồng chí làm phái viên của Tổng cục Chính trị theo dõi Mặt trận Huế-Đà Nẵng. Đồng chí hãy lên đường ngay lập tức, nhớ huy động lực lượng báo chí trong và ngoài quân đội bám sát chiến sự, giải phóng đến đâu là phải có tin, bài, ảnh đến đó và các đoàn văn công phải có mặt ở các khu vực giải phóng”.

Trung tướng Phạm Hồng Cư.

Nhận được mệnh lệnh, đồng chí Phạm Hồng Cư liên hệ với Ban Tuyên giáo Trung ương, cử đội quay phim của Điện ảnh Quân đội, Báo Quân đội nhân dân, Phát thanh Quân đội, Phòng Thông tấn-Báo chí lên đường tiến vào mặt trận. Xe U-oát cùng xe chở điện đài hành quân theo trục Đường Hồ Chí Minh, khi đến địa phận phía tây Thừa Thiên-Huế thì bị tắc đường, do xe chở bộ đội, xe pháo binh, xe chở vũ khí trang bị, hậu cần của Quân đoàn 1 vào hỗ trợ cho Quân khu Trị Thiên quá nhiều, không có cách gì để vượt lên trước, đồng chí Phạm Hồng Cư xuống xe chạy bộ theo Đường số 1, đến ngày 26-3-1975 tới nơi thì nghe tin Huế đã giải phóng, ông lại thuê xe lam vào Đà Nẵng nhưng đến nơi thì Đà Nẵng cũng đã giải phóng. Ngày 1-4, Phạm Hồng Cư nhận được điện từ Tổng cục Chính trị là làm phái viên của Tổng cục theo dõi cánh quân Duyên Hải. Cánh quân Duyên Hải được thành lập do đồng chí Lê Trọng Tấn làm Tư lệnh, đồng chí Lê Quang Hòa làm Bí thư Ban Cán sự Đảng lâm thời. Việc thành lập cánh quân Duyên Hải không nằm trong dự kiến, nhưng đây là quyết định sáng suốt và nhạy bén của Bộ Tổng tư lệnh. Ngày 7-4, Đại tướng Võ Nguyên Giáp điện gửi cho các cánh quân: “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa. Tranh thủ từng giờ từng phút, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng!”. Nhận được điện, đồng chí Phạm Hồng Cư báo cáo với bộ chỉ huy cánh quân. Đồng chí Lê Quang Hòa chỉ thị cho ông và đồng chí Lê Linh, Chính ủy Quân đoàn 2, đến các đơn vị trực tiếp đọc bức điện của Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho bộ đội. Đồng chí Phạm Hồng Cư cầm loa tay, đọc xong bức điện, cả đoàn quân hô vang liên hồi: “Thần tốc, thần tốc. Quyết chiến và toàn thắng”. Trung tướng Phạm Hồng Cư nói rằng, ông đã tham gia nhiều cuộc chiến đấu, cổ động chiến trường trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhưng chưa khi nào khí thế mạnh mẽ, hào hùng và sục sôi như thế. Đó không phải là lệnh quân sự mà là “lời hịch” của Tổ quốc, nên bộ đội như được chắp cánh sau “lời hịch” ấy.

Tối 16-4, đồng chí Phạm Hồng Cư cùng đồng chí Đào Huy Vũ, phái viên của Bộ Tổng tham mưu, đi theo mũi thọc sâu gồm Lữ đoàn Xe tăng 203 và một số đơn vị bộ binh đánh dọc theo đường số 1 chiếm bến cảng Ninh Chữ, Tân Thành, thị xã Phan Rang và theo mũi vu hồi lên sân bay Thành Sơn. Do chưa nắm vững địa hình, xe của đồng chí Phạm Hồng Cư và đồng chí Đào Huy Vũ đi trước đội hình xe tăng, khi đến gần sân bay, lái xe phát hiện có phi công ngụy đứng sẵn sàng lên máy bay, chúng dùng súng ngắn bắn vào nhưng không ai bị thương, mấy phút sau đoàn xe tăng của Lữ đoàn 203 vọt lên tấn công và bắt sống toàn bộ phi công (khoảng 40 tên). Bộ binh xông vào sở chỉ huy tiền phương của ngụy, rà soát xung quanh sân bay Thành Sơn, bắt sống hai viên tướng là Trung tướng Nguyễn Vĩnh Nghi, Tư lệnh Bộ tư lệnh tiền phương Quân đoàn 3, phụ trách tuyến phòng ngự Phan Rang; Chuẩn tướng Phạm Ngọc Sang, Tư lệnh Sư đoàn 6 không quân. Đồng chí Phạm Hồng Cư liền báo cáo với Bộ chỉ huy cánh quân Duyên Hải. Bộ Tổng tư lệnh yêu cầu đưa ngay Nguyễn Vĩnh Nghi bằng trực thăng ra Hà Nội để khai thác thông tin...

Chuyến hành quân “thần tốc” cùng các đơn vị chủ lực tiến vào giải phóng miền Nam vào tháng 4-1975 là kỷ niệm không bao giờ quên trong đời binh nghiệp của Trung tướng Phạm Hồng Cư, nguyên Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị.