Anh hùng Lao động Phạm Thị Vách.
Nhìn dáng người nhỏ bé, ít ai có thể tin bà Phạm Thị Vách từng là đại kiện tướng trong phong trào làm thủy lợi “vắt đất ra nước, thay trời làm mưa”, “nghiêng đồng đổ nước ra sông” của mấy chục năm về trước. Bà đã dành khá nhiều thời gian kể cho chúng tôi nghe về các phong trào làm thủy lợi của những năm 50- 60 thế kỷ trước. Lúc đó bà và các bạn cùng trang lứa mới mười tám, đôi mươi luôn hăng hái và nhiệt huyết tham gia.
Bà Vách nhớ lại, không khí lao động trên công trường thủy lợi Bắc Hưng Hải thật sôi động, hăng hái. Khí thế nhất là phong trào thi đua giữa các đội thủy lợi với nhau. Các đội tự nguyện thi đua, tự nguyện lao động, động viên nhau làm thêm giờ, bất kể ngày đêm dẫn đến đội nào cũng đạt năng suất vượt chỉ tiêu trên giao.
Bác Hồ trao Huy hiệu của Người cho Anh hùng Lao động Phạm Thị Vách năm 1960.
“Riêng đội của tôi luôn dẫn đầu bởi năng suất lao động bao giờ cũng vượt hơn các đội khác, có khi vượt gấp đến 3, 4 lần định mức được giao. Đội thủy lợi xã Hùng Cường được mọi người yêu mến gọi là “Đội tên lửa”, còn tôi không những được bầu là Chiến sĩ Thi đua hai năm 1958 và 1959, mà còn vinh dự được nhận Huy hiệu của Bác Hồ vào cuối năm 1958”, bà Vách kể giọng vẫn lấp lánh niềm vui, niềm tự hào.
Sau khi công trình Đại thủy nông Bắc - Hưng - Hải hoàn thành, “Đội thủy lợi tên lửa” của bà Vách lại được cấp trên tín nhiệm giao nhiệm vụ tiếp tục đắp con đê bối Hùng Cường dài 7,5km bao quanh hai xã nằm ở bãi giữa sông Hồng. Nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc và Đội phó Phạm Thị Vách vẫn là lá cờ đầu của cả đội với thành tích được Bác trực tiếp trao tặng Huy hiệu của Người năm 1960 và tiếp tục là Chiến sĩ Thi đua trong hai năm 1960, 1961.
Năm 1962, trong Đại hội liên hoan anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ 3, người thanh niên 22 tuổi, Phạm Thị Vách đã được vinh dự tuyên dương là “Kiện tướng trên công trường Bắc - Hưng - Hải”, Anh hùng Lao động nông nghiệp và được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất…
Nhớ về bức ảnh được chụp cùng với Bác Hồ năm 1960, khi Người về dự hội nghị thủy lợi miền Bắc và trao tặng huy hiệu của Người cho bà lần thứ 2, bà vẫn tiếc vì quên ko chép lại bức ảnh. Bà chia sẻ một cách mộc mạc: “Mấy cái ảnh đó, trên Trung ương, trên tỉnh họ mượn để lưu giữ ở bảo tàng rồi, thôi việc mình làm tuy bé nhưng được nhiều người biết đến là vui rồi ”.
Đang hào hứng kể về những tháng ngày nhiệt huyết của tuổi trẻ là thế, vậy mà khi được hỏi về lúc được gặp Bác Hồ, nhịp câu chuyện của bà chậm hẳn lại với bao bồi hồi xúc động ùa về. Bà Vách kể: "Khi Bác Hồ hỏi mọi người thấy thành tích của bé Vách có tốt không? Mọi người có đồng ý để Bác tặng bé Vách huy hiệu lần thứ hai không?”. Cả hội trường đều hô to “Đồng ý ạ!”. Lúc đó tôi vui nhưng run lắm. Đôi chân mọi khi vác đất thoăn thoắt thế mà không dám đứng lên. Bí thư Quỳnh phải dẫn tôi lên (đồng chí Lê Quý Quỳnh, nguyên Bí thư Tỉnh uỷ Hưng Yên- PV). Không chỉ trực tiếp gắn huy hiệu cho tôi trước hội nghị mà Bác Hồ còn dạy: “Cháu làm tốt rồi, học tập tốt rồi thì phải làm tốt hơn nữa, học tốt hơn nữa. Phải gần gũi nhân dân, học tập nhân dân để mà làm”.
Anh hùng Lao động Phạm Thị Vách trò chuyện với phóng viên.
Nói đến đây giọng bà đầy xúc động, nhưng gương mặt vẫn giữ vẻ cương nghị, bà bảo: “Lời dặn của Bác tôi không bao giờ quên được. Suốt 30 năm qua tôi luôn thực hiện theo lời Bác dạy, dù ở cương vị nào, từ vị trí chủ nhiệm hợp tác xã đến Phó bí thư Thường trực Huyện ủy Kim Động, đại biểu Quốc hội khóa 3,4,5, ở vị trí nào tôi cũng làm tròn nhiệm vụ với Đảng với dân, luôn gần gũi nhân dân. Trong gia đình, tôi luôn giáo dục con cháu gương mẫu làm theo lời Bác. Giờ về nghỉ tôi cũng vẫn tham gia đóng góp ý kiến với địa phương. Thấy quê hương, đất nước đổi thay, giàu đẹp, tôi mừng lắm. Tuy nhiên vẫn còn nhiều trăn trở như vấn đề ô nhiễm môi trường, nạn tham nhũng. Cán bộ, đảng viên và nhân dân Hưng Yên vừa thi đua kỷ niệm 185 năm Ngày thành lập tỉnh, 70 năm Ngày thành lập đảng bộ và 20 năm Ngày tái lập tỉnh thì càng phải ghi nhớ lời Bác dạy, vì chưa có địa phương nào 10 lần được vinh dự đón Bác về thăm”.
Trước khi chia tay chúng tôi, bà tâm sự: Bây giờ chúng ta học theo Bác, làm theo Bác là phải có phương pháp khoa học, phù hợp với từng công việc, chứ không phải học theo, làm theo một cách máy móc, gượng ép.
Bài, ảnh: PHẠM TUYẾT