QĐND - Đại đội trưởng tuổi 19 năm ấy giờ đây là Thiếu tướng, Anh hùng LLVT nhân dân Giang Văn Thành, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Chính trị. Tôi gặp ông vào một ngày chuyển mùa, trời se lạnh. Ông có gương mặt chữ điền, mắt nhìn thẳng, giọng nói trầm ấm nên cảm giác rất gần gũi. Trong căn phòng nhỏ của Ban giám hiệu, ông đã dành thời gian chia sẻ với tôi những năm tháng chiến đấu không thể nào quên.

Đại đội trưởng tuổi 19 năm ấy giờ đây là Thiếu tướng, Anh hùng LLVT nhân dân Giang Văn Thành, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Chính trị. Tôi gặp ông vào một ngày chuyển mùa, trời se lạnh. Ông có gương mặt chữ điền, mắt nhìn thẳng, giọng nói trầm ấm nên cảm giác rất gần gũi. Trong căn phòng nhỏ của Ban giám hiệu, ông đã dành thời gian chia sẻ với tôi những năm tháng chiến đấu không thể nào quên.

Chiến công đầu diệt xe tăng

Thiếu tướng Giang Văn Thành, sinh năm 1954, quê ở Thái Thụy, Thái Bình. Ông nhập ngũ ngày 3-1-1972 vào Đại đội 1, Tiểu đoàn 7, Trung đoàn 64, Sư đoàn 320B (nay là Sư đoàn 390, Quân đoàn 1). Do yêu cầu của chiến trường, đơn vị anh vừa huấn luyện vừa hành quân. Đến trung tuần tháng 6, Trung đoàn 64 đã vào đứng chân và chiến đấu ở Mặt trận Cánh Đông Quảng Trị.

Thiếu tướng Giang Văn Thành.

Ngày 3-7-1972, mới nửa tuổi quân, Binh nhất Giang Văn Thành đã cùng đơn vị có một trận đánh “giáp lá cà” đầu tiên với giặc. Tiểu đoàn của anh quần nhau với một tiểu đoàn địch suốt một ngày. Trận đánh khốc liệt đầu tiên đó, ta giành thắng lợi nhưng đại đội của Thành hy sinh gần một nửa. Một sự thật khốc liệt ngoài sức tưởng tượng đã đến với người lính trẻ Giang Văn Thành.

Khi ấy, Đại đội 1 do Đại đội trưởng Ngô Trọng Tuệ chỉ huy tiếp tục chốt giữ trận địa tại xã Hải Ba, huyện Hải Lăng. Sau 3 ngày chiến đấu, đại đội thương vong nhiều. Tiểu đội 10 của Thành chỉ còn lại 5 đồng chí. Ngay từ sáng sớm, một tiểu đoàn thủy quân lục chiến ngụy có 10 xe tăng, máy bay, pháo binh yểm trợ tấn công vào trận địa của Đại đội 1. Giang Văn Thành cùng 4 đồng chí của Tiểu đội Hỏa lực theo sát Đại đội trưởng và Trung đội trưởng Phạm Đức Thể chiến đấu trên hướng chủ yếu. Đến 15 giờ, sau 7 lần địch tấn công đều bị Đại đội 1 đánh chặn, chúng liều mạng dùng 3 xe tăng dẫn đầu, lính thủy quân lục chiến bám theo sau tiến vào làng Hội Yên. Đại đội trưởng Ngô Trọng Tuệ lệnh cho Giang Văn Thành cơ động theo bờ sông vào vị trí thích hợp dùng B41 tiêu diệt mục tiêu. Nhanh như cắt, Thành vòng qua trái, lợi dụng địa hình địa vật, đến cự ly thích hợp, anh hướng B41 vào chiếc xe tăng đi đầu nổ súng. Chiếc xe tăng trúng đạn bốc cháy, địch hoảng loạn lùi về phía sau. Vậy là chỉ sau ít ngày bước vào chiến đấu, Giang Văn Thành đã lập công xuất sắc.

Đại đội trưởng tuổi 19

Mục tiêu đánh chiếm Thành cổ Quảng Trị trong “Cuộc hành quân Lam Sơn 72” của địch đã quá 10 ngày nhưng địch vẫn bị chặn ở Ngô Xá, Linh Chiểu... Trước tình hình đó, địch dùng 32 máy bay trực thăng đổ bộ Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn 147 lính thủy đánh bộ xuống An Tiêm, Nại Cửu nhằm đánh vào sườn Đông Bắc để phối hợp với Sư đoàn dù đánh chiếm Thành cổ Quảng Trị.

Nắm được thông tin từ đài trinh sát của ta cho biết Sở chỉ huy Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn 147 lính thủy đánh bộ ngụy đã lùi về Bích La Hậu, 18 giờ ngày 13-7-1972, Tiểu đoàn trưởng Đặng Minh Tằng cùng Ban chỉ huy Đại đội 1 giao nhiệm vụ cho Giang Văn Thành chỉ huy một tiểu đội gồm 6 đồng chí trang bị gọn nhẹ, do đồng chí Hoa, Tiểu đội trưởng trinh sát của Tiểu đoàn dẫn đường tổ chức luồn sâu tiêu diệt sở chỉ huy tiểu đoàn địch.

Khi vượt qua vòng ngoài, đến hơn 1 giờ sáng 14-7, tiểu đội Thành bí mật áp sát mục tiêu nhưng không ngờ địch đã di chuyển đến vị trí khác. Thành quyết định tổ chức cho tiểu đội tìm mục tiêu để diệt. Vượt qua bãi tha ma Nại Cửu đi sâu vào gần 1km, vẫn không gặp tên địch nào. Đang băn khoăn, bỗng có mùi khói thuốc lá bay theo hướng gió. Hoa liếc qua Thành nói khẽ: Kia rồi! Ngôi nhà mái bằng phía trước. Thành hỏi lại Hoa: Chắc chưa! Hoa trả lời: Chắc.

Thành cùng Hoa bò lên quan sát thì phát hiện, bên cạnh ngôi nhà mái bằng là 2 nhà bạt được bố trí hết sức kín đáo. Thành lùi ra cách mục tiêu khoảng 100m triển khai đội hình chiến đấu. Lúc đó đã gần 4 giờ sáng. Anh vào vị trí, lấy cự ly, dùng kính ngắm quang học ngắm bắn nhưng do trời quá tối nên không thấy được mục tiêu. Rất may, một tên lính gác hút thuốc đỏ lừ… Và khi đốm lửa nhỏ ấy vừa lóe lên lần hai, anh bóp cò.

Một tiếng nổ vang lên, lùm khói trùm lên mái nhà, lửa bốc cháy. Thành tiếp tục bắn quả đạn B41 thứ 2, rồi quả thứ 3… các chiến sĩ còn lại dùng lựu đạn, súng tiểu liên tấn công các mục tiêu đã chọn. Đến hơn 4 giờ sáng, tiểu đội Thành nhanh chóng men theo bờ sông rút về chợ Sải an toàn. Chiều hôm đó, đài kỹ thuật của Mặt trận thông báo, trận tập kích sáng 14-7 vào Đông Bắc Nại Cửu đã tiêu diệt gọn 23 tên địch, làm bị thương 7 tên, trong đó có tên tiểu đoàn trưởng và tiểu đoàn phó. Sau trận đánh này, cả tiểu đội được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng ba. Chiến công nối tiếp chiến công, ngày 22-7-1972, Giang Văn Thành được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam ngay tại trận địa ở Triệu Trạch.

Sau 22 ngày quần nhau với địch, Thành đã lần lượt được cấp trên tin tưởng bổ nhiệm làm tiểu đội trưởng rồi trung đội trưởng. Đến cuối năm 1972, anh đã là đại đội trưởng ở tuổi 19, cuối tháng 1-1973, anh chỉ huy Đại đội 6, Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 64 tham gia lấy lại cảng Cửa Việt. Những trận đánh của anh, được sách sử Trung đoàn 64, Sư đoàn 320B, Quân đoàn 1 ghi lại khá rõ nhưng anh không nhớ nhiều đến chuyện đó.

Trong mắt những đồng đội cùng một thời vào sinh ra tử, Giang Văn Thành là một đại đội trưởng gan dạ, dũng cảm. Anh đã chỉ huy đại đội tả xung, hữu đột trong nhiều trận đánh, góp phần giữ vững Thành cổ Quảng Trị, giữ vững chốt thép Long Quang, chốt Vân Hòa, An Lộng và lấy lại cảng Cửa Việt trước ngày thực hiện Hiệp định Pa-ri (ngày 28-1-1973).

Bài, ảnh: GIA LINH