QĐND - Đại tá Anh hùng LLVT nhân dân Chu Trọng Cát vốn là một tiểu đội trưởng “tên lửa điều khiển chống tăng” tại mặt trận Quảng Trị năm 1972. Nói về những kỷ niệm sâu sắc trong đời bộ đội của mình, Chu Trọng Cát thường chỉ hay nhắc lại thời làm trắc thủ tên lửa của anh.

Năm 1971, Chu Trọng Cát được cử đi học một loại vũ khí tối tân mới do Liên Xô chế tạo lần đầu tiên viện trợ cho Việt Nam: “Tên lửa tự động điều khiển chống tăng”. Tên lửa này trang bị cho Tiểu đoàn 361, Bộ tư lệnh Pháo binh, được đưa vào sử dụng trên chiến trường Nam Việt Nam (chiến trường B) từ 1972 nên được đặt là tên lửa B72.

Cuối năm 1971, trước khi đi chiến đấu, Cát là một trong 6 trắc thủ của Tiểu đoàn đi bắn thực nghiệm tại trường bắn Hòa Lạc, Sơn Tây. Đến trận địa, các anh xúc động biết lần bắn này là để phục vụ các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước: Lê Duẩn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Văn Tiến Dũng, Song Hào đến tham quan.

Nhận lệnh bắn vào một lô cốt, Cát bình tĩnh ấn nút phóng, điều khiển cho tên lửa lao trúng lỗ châu mai, phá tan lô cốt. Tiếp theo, một chiếc xe tăng bằng cót được kéo chạy ngang trước mặt. Một quả tên lửa nữa phóng khỏi bệ phóng của Cát, đuổi theo, tiêu diệt chiếc xe tăng trước những tràng vỗ tay khen ngợi của các đồng chí lãnh đạo. Nhiều mục tiêu sau lần lượt bị những quả tên lửa của các trắc thủ khác bắn tan.

Sau đó, các đơn vị tên lửa của Tiểu đoàn 361 nhận quyết định vào Nam chiến đấu. Trước ngày đi chiến trường, đơn vị được Tư lệnh Pháo binh Doãn Tuế phổ biến:

 “Tướng A-bờ-ram, Tổng chỉ huy quân viễn chinh Mỹ ở Đông Dương, vốn là một tướng thiết giáp đã đưa thêm vào miền Nam Việt Nam 4 trung đoàn thiết giáp, thường xuyên có khoảng hơn 200 xe tăng và xe bọc thép. Do đó, loại tên lửa tự động điều khiển chống tăng B72 của pháo binh sẽ đóng vai trò rất quan trọng trong việc tiêu diệt xe tăng và xe bọc thép vốn là con bài chủ yếu của quân Mỹ ở miền Nam hiện nay”.

Tại buổi bắn trình diễn tên lửa chống tăng ở trường bắn Hòa Lạc ngày 5-10-1971, đồng chí Trường Chinh (thứ 4 từ trái) nói chuyện, khen ngợi các trắc thủ tên lửa. Trắc thủ Chu Trọng Cát (đứng thứ 3, từ trái sang).  Ảnh tư liệu

Tháng 2-1972, Chu Trọng Cát được chỉ huy một khẩu đội tên lửa B72 trực tiếp đi chiến đấu với Sư đoàn 304 ở mặt trận Quảng Trị-Thừa Thiên.

Chu Trọng Cát nhớ nhất trận đánh ngày 1-5-1972 tại Bắc Quảng Trị. Qua nhiều ngày chiến đấu, bộ binh Sư đoàn 304 không chiếm được Ái Tử do địch có hỏa lực mạnh, bố trí trong lô cốt đầu cầu và có nhiều xe tăng, xe bọc thép yểm trợ. Đêm 30-4, đơn vị B72 của Cát chiếm lĩnh trận địa bắn ở Nhan Biều, cách lô cốt đầu cầu khoảng gần 1000m. Để tạo thế bất ngờ, các anh đặt trận địa trên đường xe lửa, ngụy trang chu đáo. Tên lửa đầu tiên của Cát tiêu diệt chiếc tăng đầu cầu. Tên lửa thứ hai phá tan lô cốt. Trong trận đánh ngày 1-5, với 8 quả tên lửa, khẩu đội trưởng Cát đã bắn cháy 4 xe tăng, một lô cốt quan trọng, bắn cháy một kho xăng, bắn nổ một kho đạn. Trước sức tấn công mãnh liệt của Sư đoàn 304 và các đơn vị chi viện, quân địch hoảng loạn tháo chạy. Chiều 1-5, ta giải phóng Ái Tử. Sáng sớm 2-5-1972, đơn vị tên lửa B72 của Cát đã vinh dự được vào tiếp quản thị xã.

Sau mấy tháng chiến đấu ở Quảng Trị, riêng Cát đã trực tiếp bắn cháy 14 xe tăng, xe bọc thép; diệt một lô cốt, 3 hầm chỉ huy, một kho xăng, một kho đạn. Anh đã được thưởng Huân chương Chiến công hạng nhất, được nhận huy hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ, Dũng sĩ diệt xe cơ giới.

Sau này, Trung tướng Doãn Tuế, nguyên Phó tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam kể lại: “Viên tướng một sao Vũ Văn Giai, chỉ huy Sư đoàn 3 quân ngụy ở Quảng Trị cho biết rằng rất tin ở những cụm xe tăng tối tân, cơ động mà quân Mỹ cho là “bất khả xâm phạm”, tạo thành những vành đai sắt bao quanh những lô cốt cố thủ của căn cứ. Nhưng ông ta đã nhầm vì thực ra những cụm tăng, những lô cốt ấy chỉ trở thành những con mồi cho loại tên lửa lợi hại của Quân giải phóng mới được đưa vào chiến trường”.

Từ tháng 8-1996 tới nay, Chu Trọng Cát là sĩ quan Phòng Chiến trường tổng hợp, Cục Tác chiến, Bộ Tổng tham mưu, luôn đi nhiều vùng biên giới phía Bắc, phía Nam, phía Tây, suốt vùng ven biển phía Đông, nhiều lần đã ra “đồng cam cộng khổ” với các cán bộ, chiến sĩ quần đảo Trường Sa, Thổ Chu, Phú Quốc…

Ngày 9-10-2009, Chủ tịch nước đã quyết định tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho ông Chu Trọng Cát, vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. 

Đỗ Sâm