QĐND - Ngồi nghỉ dưới tán lá bạch đàn bên vườn dược liệu của Dược sĩ Nguyễn Văn Bé - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu bảo tồn phát triển dược liệu Đồng Tháp Mười, Long An - chúng tôi được nghe ông kể lại những thăng trầm mà ông đã trải qua để tạo dựng, biến cánh đồng hoang vu rộng 1000ha đất phèn thành một Trung tâm Dược liệu với Xí nghiệp chế biến tinh dầu, phòng thí nghiệm hiện đại, các vườn cây nguyên liệu cung ứng tại chỗ...

Dược sĩ Nguyễn Văn Bé sinh năm 1950 ở Mỏ Cày (Bến Tre). Bốn năm sau ngày quê hương đồng khởi, ông gia nhập Quân giải phóng. Sau khi bị thương trong chiến đấu, ông chuyển sang làm Y tá rồi Dược tá trong đội phẫu thuật tiền phương. Trong hoàn cảnh thiếu thuốc tây y, ông phát hiện nhiều bài thuốc dân có công dụng hiệu nghiệm ở ngay xung quanh mình như nước dừa là loại thức uống sẵn có, lại là thứ thuốc có tác dụng bồi bổ cho những thương, bệnh binh bị mất sức… Năm 1973, học xong lớp Trung cấp Dược, ông được cử ra Hà Nội học ở Trường Đại học Dược. Đất nước thống nhất, ông tiếp tục học ở Trường Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh. Tốt nghiệp, ông được giữ lại trường để giảng dạy một năm nhưng thiên nhiên lại vẫy gọi Dược sĩ Nguyễn Văn Bé trở về công tác ở Nông trường trồng cây dược liệu, làm Phó giám đốc Xí nghiệp Dược Trung ương 2 rồi làm Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu cây tràm gió. Đúng vào thời điểm Long An có chủ trương khai phá vùng Đồng Tháp Mười phục vụ công nghiệp hóa, ông Bé mạnh dạn nhận hai nghìn héc-ta khai hoang, ông dành cho người dân địa phương một nửa diện tích, còn 1000ha ông đầu tư xây dựng thành một cơ ngơi như hiện nay. Những ngày đầu, chỉ có vài người bạn thân căng lều bạt cùng chịu trận với muỗi, cùng bám trụ với ông ở vùng đất chua phèn hẻo lánh giáp biên giới Cam-pu-chia, cùng "làm bạn" với cò, diệc, bìm bịp... Trong lúc khó khăn, ông luôn tâm niệm đã là Bộ đội Cụ Hồ thì không sợ gian khổ, không được chùn bước, phải quyết tâm thực hiện được ước mơ, hoài bão.

Dược sĩ Nguyễn Văn Bé trước vườn cây thuốc.

 

Với ý chí quyết tâm và lòng say mê nghiên cúu khoa học, ông đã thuyết phục được mọi người, cả bạn bè trong và ngoài nước ủng hộ, tạo điều kiện giúp đỡ. Lại được người bạn đời, người đồng nghiệp cùng sẻ chia khó khăn, vợ chồng ông đã kết hợp công việc kinh doanh vào đầu tư, nghiên cứu khoa học. Càng nghiên cứu, ông càng thấy lợi ích to lớn của cây tràm gió đất Long An. Ông mong muốn không chỉ sử dụng lá lấy tinh dầu thơm mà sử dụng tổng hợp cả rễ, thân, cành. Trong khi đó, qua nghiên cứu, dầu tràm Long An còn có công dụng chữa trị được cúm A (H5N1). Ông nhận thấy cùng với thu hoạch cần phải biết kết hợp với bảo vệ môi trường sinh thái, bởi cả tấn lá mới chiết xuất được 3kg tinh dầu nên bà con mình khi sản xuất bằng phương pháp thủ công thường hay tàn phá môi trường. Ông tâm sự: "Trong cơ chế thị trường hiện nay, muốn xuất khẩu được sản phẩm ra nước ngoài, các nước họ kiểm tra chất lượng rất kỹ. Không chỉ ở khâu sản xuất mà cả môi trường xung quanh đều không được lẫn tạp chất, vì thế muốn làm ăn lâu bền mình phải trung thực, không thể khác được". Mỗi lần ra nước ngoài tìm đối tác, ông lại học được rất nhiều kinh nghiệm. Thấy họ khó khăn về nguồn nguyên liệu, ông càng thêm tự hào về nguồn dược liệu phong phú, đa dạng của nước mình. "Tôi phải luôn chú trọng gìn giữ những giống tốt, không bị lai tạp. Ngay như cây tía tô, ở chợ có biết bao giống đã bị lai tạp, tôi phải chọn ra, bảo tồn cây thuần chủng có giá trị. Tôi nghiệm thấy câu nói của cụ Tuệ Tĩnh thật chí lý: "Thuốc Nam trị bệnh cho người Nam". Thực tế nhiều loại cây dược liệu ở nước ta vừa góp phần tăng sức đề kháng, vừa có khả năng diệt những loại vi-rút mà một số loại kháng sinh tổng hợp đã bó tay", ông Bé bộc bạch.

Ngoài việc xây dựng một phòng thí nghiệm hiện đại để hợp tác nghiên cứu với các nhà khoa học nước ngoài, ông còn đầu tư xây dựng một trạm xá ở ngay cạnh Trung tâm dược liệu để phục vụ chữa bệnh miễn phí cho dân nghèo các vùng lân cận. Năm 2010, Cựu chiến binh - Dược sĩ Nguyễn Văn Bé đã vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động.

Bài và ảnh: Đạm Thư