Hiện ông nghỉ hưu tại tổ 2, phường Việt Hưng, quận Long Biên, TP Hà Nội. 12 năm trở lại đây, ông liên tục là Trưởng tiểu ban quản lý Di tích lịch sử văn hóa Trường Lâm (Việt Hưng).
Khi được hỏi: "Điều gì làm ông say sưa với những công việc giữ gìn di tích lịch sử?", ông trả lời: "Khu đình chùa Trường Lâm thờ Đức Thánh Linh Lang Đại vương thời Lý, là nơi ghi dấu hai lần Bác Hồ về thăm địa phương. Việc giữ gìn và phát huy ý nghĩa của di tích quốc gia này vừa là bổn phận của hậu thế đối với tiền nhân, với Bác Hồ, vừa góp phần nâng cao đời sống văn hóa cộng đồng".
Nghĩ sao làm vậy, ông Kiên bám chắc chỉ đạo của Đảng ủy và UBND phường, tổ chức các hoạt động văn hóa-lịch sử truyền thống rất bài bản, phong phú và nền nếp. Xác định lễ hội truyền thống hằng năm là nội dung quan trọng, ông căn cứ tình hình thực tiễn, xây dựng ban điều hành lễ hội có tinh thần trách nhiệm, có kiến thức nghiệp vụ; đồng thời quán triệt phương châm: Dân làng là chủ thể của sinh hoạt văn hóa cộng đồng; tạo điều kiện để các dòng họ và cá nhân tham gia xây dựng kế hoạch, đảm nhiệm các vai, các việc trong lễ hội. Nhờ vậy, không gian lễ hội ở Trường Lâm đậm đà bản sắc dân tộc, không bị lai căng hoặc thương mại hóa, không có các hành vi mê tín dị đoan, tệ nạn xã hội... Ông còn tham mưu để chính quyền giao Đoàn thanh niên địa phương duy trì điệu múa cổ "Lột rắn" (là một phần thuộc lễ nghi), làm tư liệu văn hóa phi vật thể của quê hương.
Ông Âu Xuân Kiên trao giải kéo co trong lễ hội truyền thống đình Trường Lâm năm 2016.
Để có kinh phí hoạt động, ông Kiên không ỷ lại cấp trên mà chủ động lo nguồn. Ông đề xuất tổ chức dịch vụ cho thuê hội trường, sân bãi, giúp bà con sở tại tiện lợi trong việc cưới hỏi, giao lưu văn hóa... Tiền thu được, ông quản lý chặt chẽ, sử dụng cho các hoạt động văn hóa bảo đảm đúng nguyên tắc tài chính. Thấy ông tận tụy vì cộng đồng, nhiều người thiện chí hỗ trợ, chủ động bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp. Ông Lê Thanh Hòa, Chủ nhiệm Câu lạc bộ ngoài trời đã huy động nhân dân đóng góp xây dựng bãi thể thao khang trang, thu hút đông đảo bà con đến tập luyện.
Khu di tích Trường Lâm hiện có hơn 100 cây xanh các loại và hàng nghìn mét vuông trồng cỏ. Ông Kiên thực hiện xã hội hóa việc chăm sóc cây cỏ, hợp đồng khoán trực tiếp với nhân công, kết hợp giao bà con chăm sóc cảnh quan quanh khu mình ở, vừa đẹp nhà, vừa sạch phố mà tốn ít tiền.
Những ngày đình đám, ông tạm gác việc nhà, lăn lộn quán xuyến việc công cho trọn vẹn mới yên lòng. Trong vai trò Trưởng họ Âu, ông đề ra xây dựng dòng họ văn hóa, giữ danh "Dòng họ khuyến học", từng gia đình thuận hòa, hạnh phúc, hăng hái trong các công việc xây dựng địa phương. "Mình có đi đầu thì mới vận động được người khác chứ", ông Kiên bộc bạch.
Gương mẫu, trách nhiệm và có phương pháp làm việc khoa học, ông Kiên luôn được cán bộ phường tin cậy, quần chúng mến phục. Ông Âu Xuân Kiên đã được UBND TP Hà Nội trao tặng danh hiệu “Người tốt-việc tốt Thủ đô” năm 2016. Bà con địa phương thân mật gọi ông là "Người giữ lửa" phong trào bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa của quê hương.
Bài và ảnh: PHẠM XƯỞNG