QĐND - Cuộc sống vốn chứa đựng nhiều điều kỳ lạ. Đôi khi chỉ vì một điều mà theo cách nói của nhân vật “không có gì để nói” cũng đủ làm chúng ta ngưỡng mộ một con người. Tình cờ biết đến Lê Thị Thanh Hoa qua câu chuyện của một người bạn, đọng lại trong tôi là hình ảnh của cô Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Nghiên cứu ngôn ngữ ký hiệu nhiệt huyết và táo bạo. Sự thân thiện trong giao tiếp, mạnh dạn trong cách nghĩ, cách làm, luôn trăn trở với những dự án vì người khiếm thính là những điều chúng ta sẽ cảm nhận được khi tiếp xúc với cô giám đốc tuổi Rồng này.

Cơ duyên và duyên nợ

“Bố mẹ có thể lo cho con một công việc ổn định. Đây là niềm mơ ước của bao người, tại sao con lại có quyết định bướng bỉnh và bồng bột đến thế?”. Thanh Hoa nhớ lại: “Vào thời điểm Hoa vừa ra trường, bố mẹ Hoa thật sự bất ngờ và lo lắng khi Hoa đưa ra quyết định dành một năm đầu tiên sau khi ra trường để làm những điều mình muốn, học những điều mình thích. Thuyết phục mãi không được, cuối cùng, bố mẹ mình cũng “chịu thua” tính bướng bỉnh của đứa con gái”.

Nói là làm, năm 2009, Thanh Hoa 21 tuổi, cầm tấm bằng cử nhân chuyên ngành kế toán, Trường Đại học Kinh tế quốc dân trong tay, cô tạm gác ước mơ một thời trở thành một kế toán giỏi để dồn toàn bộ thời gian vào học múa, học nấu ăn, học nhảy dù, tham gia hoạt động tình nguyện dành cho người khuyết tật... Đây thực sự là khoảng thời gian mà theo cách nói của cô là “sống chậm để nhanh hơn” và tìm ra lối đi cho cuộc đời mình.

Thời gian đầu, Thanh Hoa thường tham gia những hoạt động của Câu lạc bộ (CLB) Ngôn ngữ ký hiệu Hà Nội. Trong lần sinh nhật 3 tuổi CLB, khi mọi người đang tìm người dẫn chương trình, vốn có năng khiếu và chút kinh nghiệm ở lĩnh vực này, Thanh Hoa đã hăng hái đăng ký. Song với nhiệm vụ đó, khó khăn lớn nhất của cô lúc bấy giờ là phải “nói chuyện” được với người khiếm thính, để họ hiểu và hưởng ứng không khí của buổi sinh nhật. Lúc này, con đường duy nhất để thực hiện thành công điều đó không gì khác ngoài ngôn ngữ ký hiệu (diễn đạt bằng tay, sự biểu cảm của nét mặt và cơ thể).

Là người luôn ý thức trách nhiệm với công việc, không muốn vì mình mà buổi sinh nhật của CLB mất vui, Thanh Hoa quyết tâm bằng mọi cách phải hoàn thành “sứ mệnh người thắp lửa cho chương trình”. Nghĩ như vậy, Thanh Hoa hào hứng học thật nhanh cách sử dụng ngôn ngữ ký hiệu với người khiếm thính. Điều khiến chính bản thân cô cũng phải ngạc nhiên là chỉ sau 3 ngày, cô gần như nắm bắt được hầu hết những yếu tố cơ bản của ngôn ngữ ký hiệu và có thể trao đổi khá dễ dàng với người khiếm thính. Thanh Hoa tâm sự: “Chính từ những lần gặp gỡ với người khiếm thính ấy Hoa càng hiểu rằng, họ là những người vô cùng thiệt thòi trong cuộc sống. Người khiếm thính không thể nghe vì thế họ đã mất hẳn một kênh thông tin quan trọng. Điều này làm họ khó giao tiếp với người khác và dần tách biệt với xã hội. Thậm chí, ngay trong chính cộng đồng người khuyết tật, người khiếm thính cũng không thể hòa mình vào trong đó”.

Thanh Hoa say mê dạy ngôn ngữ ký hiệu cho những tình nguyện viên CLB Ngôn ngữ ký hiệu Hà Nội. Ảnh do nhân vật cung cấp.

Sau lần sinh nhật đó của CLB, Thanh Hoa thật sự muốn được hòa nhập cùng người khiếm thính và muốn cùng họ phá bỏ “bức tường” ngăn cản họ hòa nhập với xã hội. Với “tham vọng” của mình, Thanh Hoa miệt mài học: “Suốt 2 tháng trời, ngày nào cũng thế, Hoa dành toàn bộ thời gian cho việc học ngôn ngữ ký hiệu. Ăn cũng học, thậm chí tối đi ngủ cũng nghĩ đến nó. Chân tay lúc nào cũng tập tành “nói”. Kết quả sau 2 tháng, Hoa có thể làm phiên dịch cho Chi hội Người điếc Hà Nội”.

Khẳng định không “chơi trội”

Từ sự tình cờ ban đầu, đến cơ duyên được tiếp xúc với ngôn ngữ ký hiệu, thấu hiểu được sự khó khăn của những người khiếm thính, sau bao trăn trở, Thanh Hoa cũng tìm được lối đi cho mình, đó là hành trình đồng hành với những người khiếm thính. “Với những dự định luôn coi là “lội ngược dòng” ấy, Hoa đã phải cố gắng rất nhiều để khẳng định mình không “chơi trội”. Khi bạn lựa chọn điều gì mới có nghĩa là bạn phải vượt qua được chính mình, nhiều người ủng hộ vì sự năng động, dám nghĩ, dám làm của tuổi trẻ nhưng nhiều người cũng nghĩ bạn không lựa được sức mình và muốn chơi ngông. Đứng trước dư luận nếu không thực sự tự tin thì chúng ta đã thất bại một nửa rồi”, Thanh Hoa chia sẻ.

Đúng là thử thách nào cũng rất gian nan và chiến thắng chỉ dành cho những người không ngừng cố gắng. Thanh Hoa đã hoàn toàn thuyết phục được mọi người bởi những điều cô tạo dựng được. Đầu năm 2010, khi đang giữ chức Phó chủ nhiệm CLB Ngôn ngữ Ký hiệu Hà Nội, Thanh Hoa quyết định bàn với mọi người thử nghiệm mở một số lớp dạy ngôn ngữ ký hiệu trên địa bàn Thủ đô. Khoảng thời gian nửa năm đầu vô cùng khó khăn, không có bất kỳ nguồn tài trợ nào, Thanh Hoa đã phải tự bỏ tiền cá nhân ra lo mọi khoản (thuê cơ sở dạy học, thầy giáo, giới thiệu lớp học với cộng đồng...). Sau bao nhiêu cố gắng thì lòng tin và sự kiên trì của Thanh Hoa cũng được đền đáp xứng đáng. Từ 4 đến 5 học viên trong những ngày đầu, dần dần người nọ truyền tai người kia về lớp học “ngôn ngữ không lời” thì đã có rất nhiều người (cả những người khiếm thính và những người bình thường, ở mọi lứa tuổi, hoàn cảnh khác nhau…) tìm đến theo học.

Từ những bước đi đầu tiên ấy, không dừng lại ở việc mở lớp, Thanh Hoa cùng các bạn còn mở rộng sang đào tạo phiên dịch, tư vấn và nghiên cứu tổng hợp về ngôn ngữ ký hiệu. Cũng chính hiệu quả từ những bước đầu này cũng đã giúp Thanh Hoa mạnh dạn lên ý tưởng thành lập một trung tâm về ngôn ngữ ký hiệu. Trải qua nhiều vất vả khó khăn, cuối cùng vào giữa năm 2011, Trung tâm Đào tạo và Nghiên cứu ngôn ngữ ký hiệu chính thức thành lập.

Đến nay, cô giám đốc tuổi Rồng, Lê Thị Thanh Hoa đã thành lập 2 lớp dạy ngôn ngữ ký hiệu ở Hà Nội tại Lý Thường Kiệt và Khuất Duy Tiến. Cô cho biết, mỗi lớp học khoảng 30 người, 80% trong số đó là người bình thường. Họ là những người thích khám phá, mong muốn được hiểu và hòa nhập với người khiếm thính. Mức học phí cho mỗi người là 200.000 đồng/tháng, với số tiền này Thanh Hoa cho biết, thời gian đầu không đủ trang trải chi phí xây dựng lớp học, còn bây giờ mọi thứ đã tạm ổn và không phải bỏ tiền cá nhân ra nữa. Còn với những người khuyết tật, khi đến với lớp học, họ sẽ được đào tạo miễn phí. Tiếp xúc với Thanh Hoa, nghe cô kể chuyện về ngôn ngữ ký hiệu, tôi cũng háo hức tham gia buổi học tại Trường THCS Trưng Vương - 52 Lý Thường Kiệt. Không có giáo trình hay âm thanh giảng bài, từ vựng được ghi lên bảng trước mỗi buổi học. Giảng viên chỉ vào từng con chữ rồi dùng đôi tay phác thảo thành ký hiệu. Học viên chăm chú quan sát từng động tác và làm theo. Nhiều người còn dùng máy ảnh, điện thoại... để quay lại bài giảng của thầy. Đó là cách Thanh Hoa và những người bạn của mình giúp cộng đồng người khiếm thính có cơ hội nói lên những điều yêu thương tới mọi người xung quanh. Với riêng tôi, trải nghiệm ở lớp học ngôn ngữ ký hiệu lần đó chưa thực sự nhiều, nhưng cũng đã kịp cho tôi “nghe” thấy người khiếm thính “nói” lên sự thích thú, mừng rỡ khi có thêm một người hiểu được họ.

Thanh Hoa chia sẻ, bằng việc mở những lớp học này, ngoài việc giúp cộng đồng người khiếm thính giao tiếp, hòa nhập với xã hội, Hoa còn muốn tạo ra công ăn việc làm cho chính họ. Mỗi buổi lên lớp, những giáo viên là người khiếm thính đều được hỗ trợ 250.000 đồng.

Sau gần 3 năm hoạt động, hơn 1000 học viên đã tốt nghiệp. Điều khiến Thanh Hoa mừng nhất là nhiều người từ chỗ không biết đến ngôn ngữ này, đến nay đã giao tiếp được với người khiếm thính. Lớp học đang ngày càng thu hút đông đảo mọi người, trong đó có cả những người lớn tuổi. Bạn Ngô Mai Lan, sinh viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội hào hứng chia sẻ: “Mỗi người có cách cảm nhận sự thú vị của cuộc sống theo cách riêng của mình. Học ngôn ngữ ký hiệu là cách nhiều người lựa chọn để xích lại gần hơn với những người chịu thiệt thòi trong cuộc sống. Hiểu được người khiếm thính, lắng nghe họ và giúp họ hòa đồng với cuộc sống là những điều mình thực sự cảm thấy vui khi đến với lớp học này”.

Sau muôn vàn cố gắng của Thanh Hoa, một lần nữa giải thưởng Doanh nhân xã hội với dự án "Thành lập Trung tâm Đào tạo và Nghiên cứu ngôn ngữ ký hiệu" do Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phục vụ cộng đồng (tổ chức phi chính phủ của Việt Nam) trao tặng cuối năm 2011 đã khẳng định sự đúng đắn và tâm huyết của Thanh Hoa với con đường cô đã lựa chọn. Bên cạnh nguồn động viên về tinh thần, cô còn nhận được sự hỗ trợ về vốn (7.000USD), được trang bị thêm kiến thức, kỹ năng quản lý doanh nghiệp, kỹ năng truyền thông… Đây thực sự là nguồn cổ vũ, khích lệ lớn từ cộng đồng để cô tiếp tục thực hiện những dự án xã hội.

Những dự án vì ngày mai

Không hề bằng lòng với những gì mình đã đạt được, Giám đốc trẻ Lê Thị Thanh Hoa hằng ngày vẫn cố gắng làm những điều thật sự ý nghĩa cho cộng đồng người khiếm thính. Cô cùng các cộng sự của mình kỳ công tìm kiếm, tổng hợp từ nhiều nguồn để xây dựng nên giáo trình ngôn ngữ ký hiệu dưới dạng DVD, tiếp tục triển khai dự án làm phim cho người khiếm thính. Thông qua những thước phim này, Thanh Hoa muốn giới thiệu để người khiếm thính hiểu thêm về những nét văn hóa, lịch sử tiêu biểu của đất nước mình, như thước phim về danh thắng Hồ Gươm, Văn Miếu-Quốc Tử Giám, Làng gốm Bát Tràng… Nhìn vào thời gian làm việc của Thanh Hoa, cô luôn bận rộn với những công việc dành cho người khiếm thính, ngoài công việc ở CLB Ngôn ngữ ký hiệu Hà Nội, Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Nghiên cứu ngôn ngữ ký hiệu, tham gia hoạt động ở Chi hội Người điếc Hà Nội…Thanh Hoa còn tham gia vào chương trình “Dạy ngôn ngữ ký hiệu trên truyền hình” (kênh VTV2). Với Thanh Hoa, được dành thời gian với người khuyết tật là niềm hạnh phúc, là tìm thấy ý nghĩa đích thực của cuộc sống từ những điều giản dị quanh mình.

Có một óc sáng tạo không ngừng nghỉ, cộng thêm niềm đam mê chưa bao giờ cạn, nữ giám đốc xinh đẹp này chia sẻ thêm, trong năm Nhâm Thìn 2012, cô sẽ xúc tiến việc xây dựng hệ thống đào tạo ngôn ngữ ký hiệu trực tuyến. Hệ thống được thử nghiệm đầu tiên tại Hà Nội, sau đó mở rộng ra các tỉnh, thành phố khác. Chúc cho Thanh Hoa và những dự án vì cộng đồng của cô luôn tỏa sáng dù chặng đường phía trước còn nhiều chông gai.

Vũ Dung