Kỳ III - Việc lợi cho dân thì hết sức làm

Phong cảnh của huyện Nho Quan có thể coi là hữu tình, nhiều núi non, hang động lại lắm vùng trũng, có đủ cả vùng cao, trung du và vùng chiêm trũng. Thế nhưng lại ẩn chứa hiểm họa thiên tai, vừa mưa là ngập, 5 xã trong vùng xả lũ của trung ương và tỉnh. Trong mấy năm gần đây, đợt xả lũ năm 2007 gây ngập lụt nặng, nhưng hai năm liên tiếp 2008 và 2009, chỉ do mưa mà cũng gây ngập úng nặng. Những lúc đó, cán bộ, chiến sĩ và dân quân của Ban chỉ huy quân sự huyện và các đơn vị đóng quân trên địa bàn đã xả thân chống tràn, cứu dân, cứu lúa.

Quân dân huyện Nho Quan chuẩn bị vụ lúa mới.

Thượng tá Nguyễn Văn Hiều, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự huyện kể bằng giọng trầm nhưng rành rẽ, làm cho người nghe hình dung rõ ràng sự việc: Trong số 26 xã và một thị trấn thì năm 2007 ngập 21 xã. Năm 2008, đợt mưa cuối năm cùng lũ thượng nguồn đã làm lũ sông Hoàng Long dâng cao, gây ngập lụt 4 xã vùng chậm lũ. Hai đập tràn của xã Đức Long và xã Gia Tường bị vỡ. Đập tràn Lạc Khoái xã Gia Lạc có nguy cơ vỡ. Sáng 1-11 có 10 xã ngập lụt, với 8.210 hộ dân. Khi ấy, 150 cán bộ, chiến sĩ của Binh đoàn Quyết Thắng, Quân khu 3 và 40 cán bộ, chiến sĩ Ban chỉ huy quân sự huyện cùng 300 dân quân tham gia chống tràn, giúp dân di dời, chuyển tài sản đến nơi an toàn. Đập tràn Lạc Khoái giữ được, giữ an toàn cho 7 xã của huyện và 4 xã huyện Gia Viễn. Trong cuộc giành giật với thiên tai tại đập tràn Gia Tường, Trung úy Đặng Đình Hào của Binh đoàn Quyết Thắng đã mất. Năm 2009 này, đợt mưa lớn kéo dài làm ngập 2.823,7ha lúa đang chuẩn bị thu hoạch của 20 xã. Khi ấy, 1.030 lượt cán bộ, chiến sĩ của lực lượng vũ trang tỉnh và các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn đã về 6 xã với 2.100 ngày công, cùng nhân dân thu hoạch 213ha lúa. Binh nhất Lê Duy Chiến của Binh đoàn Quyết Thắng đã mất khi đang cứu lúa tại thôn Đồi Khoai, xã Quỳnh Lưu. Gần 100 đồng chí khác chống tràn 2km đê quai thôn Hữu Thường, xã Thượng Hòa…

Chúng tôi đến xã Thượng Hòa. Đi dọc xã 10km theo đê sông Hoàng Long, cảnh đồng chiêm trũng điển hình hiện ra trước mắt nhưng lại chen những ngọn núi nhỏ, nhấp nhô. Trừ con đường qua xã đang nâng cấp do có khu du lịch lớn đang triển khai là trên cao, còn lại từ đồng ruộng, nhà cửa đều ở dưới thấp. Hầu như cũng không có công trình lớn nào. Trụ sở xã tạm gọi là ở vị trí khá cao, cũng đã có lần ngập nước, dù vẫn là nơi chuyển dân đến trong lũ lụt. Lối vào trụ sở là nhà bia tưởng niệm liệt sĩ đang xây dở dang, bởi cần đến một tỉ đồng nhưng hai năm qua, mỗi năm chỉ được trên cấp 100 triệu đồng. Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đinh Văn Típ đang bận tiếp công dân, cũng bố trí được thời gian tiếp chúng tôi.

- Cũng đã xoay đủ cách nhưng xã nghèo vẫn hoàn nghèo, nghèo vì úng ngập-anh Típ khẳng định trong cuộc trò chuyện như vậy.

Anh điểm lại bức tranh kinh tế của xã, kể cho hết cũng chỉ thấy những nét nghèo nàn. Nghề thì có khai thác đá ở quy mô nhỏ, xay xát, đan lát cũng vậy. Câu đùa cửa miệng rằng thế mạnh “trên dê, dưới hến” thì chăn nuôi dê cũng chẳng là bao vì núi đá trọc, còn lại là nuôi cá, ba ba. Năm 2007 nuôi ếch có lãi nhưng đến năm 2008 mở rộng hơn với sản lượng 20 tấn, chạy khắp nơi không ai mua, giá chỉ còn 25.000 đồng/kg. Năm nay sản lượng giảm chỉ còn 1/4 nhưng giá lại tăng lên gần gấp đôi. Sự bấp bênh là chuyện thường ngày trong từng mùa vụ, chẳng cứ với nghề nuôi ếch. Chẳng hạn, năm 2008 do giống lúa cao sản cho năng suất cao, thế là năm nay mở đến  90% diện tích gieo cấy, song chỉ một cơn lũ tiểu mãn hồi tháng 5 làm ngập 300ha, trong tổng số 600ha. Thế là sản lượng thóc bình quân đầu người năm ngoái từ 650kg, năm nay tụt xuống chỉ còn 500kg.

- Nói dài dài như vậy để anh thấy cây lúa, con cá với dân chúng tôi quý như thế nào, chả thế mà bộ đội, dù của địa phương hay trung ương, đều sẵn sàng xả thân hộ đê, chống tràn cứu lúa giúp dân.

Chính trong những lúc gian khó, biển nước lũ tràn đầy đồng, có lúc ngập cả nhà, bộ đội có mặt mọi nơi, hỗ trợ phương tiện, cứu hộ cứu nạn, di chuyển dân cùng tài sản đến nơi an toàn, cố sức giữ từng mảnh ruộng, khóm lúa, con cá. Sau lũ lụt lại là khắc phục hậu quả, vệ sinh môi trường, phòng, chống dịch bệnh. Ngày thường thì góp công nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy, nâng cấp đê quai, khối lượng vài chục triệu mét khối đất đào đắp.

- Có bộ đội về là bà con yên tâm lắm, không ngại bất cứ thiên tai nào-anh Típ nói khi chia tay.

Từ trụ sở xã, chúng tôi theo đường liên thôn đến thôn 2 Vân Trung, tìm anh Nguyễn Ngọc Hiệp, tiểu đội trưởng dân quân cơ động. Anh bận việc đi vắng, đang vào mùa chuẩn bị thu hoạch cá nên khá bận rộn. Nhưng may là gặp được bố anh, ông Nguyễn Ngọc Hiền. Ông là cán bộ xã đã về nghỉ hưu, cùng các con đấu thầu ruộng nuôi cá, thả sen. Ở thôn này, hầu hết diện tích ruộng chỉ làm được một vụ lúa đầu năm, giữa năm thu hoạch xong thì giao diện tích đó cho những người nhận thầu nuôi cá, cuối năm họ thu hoạch cá thì trả lại ruộng cho bà con làm lúa vụ mới. Chỉ mấy tháng nước ngập cũng đủ thời gian cho một vụ cá.

- Nói là thả cá thì đúng hơn, vì chúng tôi đưa các loại cá giống xuống, không phải cho ăn, cuối năm tát cạn, bắt sạch. Thế mà cá chép cũng hơn một kg/con, cá trắm đen còn lớn hơn. Đến mùa thu hoạch, khách hàng khắp nơi đổ đến, mua nhanh chóng rồi chuyển đi khắp nơi, nhất là về Hà Nội, vào các nhà hàng đặc sản. Cá ngon vì sống và lớn lên trong môi trường tự nhiên. Khó nhất là giữ cho ruộng không bị tràn bờ, cá đi mất.

Ông kể, thường thì trước đây cứ 3 năm lại một lần nước ngập. Nhưng càng sau này, chu kì đó càng giãn ra, phần do đê sông đã được nâng cao, đê quai cũng nâng lên và nhất là có các chú bộ đội về chống tràn, cứu lúa, cứu cá. Ông nhớ lại năm 1990, nước cũng lên nhanh, bộ đội về cứu đê. Năm 2007, do xả lũ nên không cứu được, nước tràn cá đi hết. Nghe nói năm ngoái, nhờ giữ được đập tràn nên đồng ruộng thôn này không bị ngập, không mất cá. Năm nay, lũ tiểu mãn về khi lúa sắp thu hoạch, bộ đội về chống tràn nhưng sức nước lớn quá nên chuyển sang gặt lúa giúp dân. Cả nhà ông, mấy hộ cả con trai, con gái có hơn một héc-ta lúa, được bộ đội gặt cho hết.

- Dân chúng tôi biết ơn bộ đội nhiều lắm, từ xưa đến nay rồi. Lúc nào có gian nguy là có các chú cứu giúp, không có các chú là khổ, là đói. Mà sao các chú ấy đến nhanh thế, đông thế, đúng là Bộ đội Cụ Hồ của dân.

Lúc đó, tôi nhớ lời của đồng chí Quách Cương, Bí thư huyện ủy trong Hội nghị đoàn kết quân dân được Thường trực tỉnh ủy tổ chức vào mấy hôm trước: Giữa các đơn vị quân đội và địa phương, nhân dân hầu như không có cách biệt, gắn bó như trong một gia đình. Dân là hàng rào bảo vệ quân đội, quân đội là nòng cốt bảo đảm trật tự an toàn xã hội, giữ bình yên cuộc sống cho dân. Quân đội đã giúp dân theo chương trình, kế hoạch và cả việc đột xuất. Trận mưa lịch sử giữa năm 2009, làm trôi hàng ngàn mét khối đất đá, gây tắc đường, ngập hàng ngàn héc-ta lúa, chúng tôi chưa kịp báo cáo lên trên thì bộ đội của các đơn vị trên địa bàn đã tràn về giúp dân.

Đồng chí Nguyễn Thị Thanh, Trưởng ban dân vận tỉnh ủy nhận xét: Những năm qua, với tinh thần vì nhân dân quên mình, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh và các đơn vị đóng quân trên địa bàn đã không quản vất vả, hy sinh cùng cấp ủy, chính quyền và nhân dân phòng, chống thiên tai, giữ vững các tuyến đê xung yếu trên sông Hoàng Long, đê biển Bình Minh, kịp thời di dời gần 10 nghìn hộ dân và nhiều tài sản của nhân dân ra khỏi vùng lũ lụt nguy hiểm trên địa bàn huyện Nho Quan, Gia Viễn. Chỉ tính riêng hai năm 2008-2009, các đơn vị đã huy động hơn 3 nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ với gần 10 nghìn ngày công và hàng trăm phương tiện các loại tham gia ứng cứu đê tại Nho Quan và Gia Viễn, giúp nhân dân 12 xã thuộc hai huyện Nho Quan và Kim Sơn thu hoạch 353 ha lúa bị ngập…

Đại tá Phan Văn Giang, Phó tư lệnh Binh đoàn Quyết Thắng cho biết: Trong thực hiện nhiệm vụ, các đơn vị đã kết nghĩa với địa phương nơi đóng quân, quan hệ chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, nhân dân, phối hợp với cơ quan quân sự địa phương các cấp theo hướng gần dân, gần cơ sở. Chúng tôi mới họp Đảng ủy Binh đoàn về nhiệm vụ năm 2010 với nhiều nội dung, biện pháp, trong đó xác định rõ đơn vị là một thành viên tham gia các chương trình, hoạt động của tỉnh. Còn theo Đại tá Nguyễn Mạnh Hùng, Phó chính ủy đoàn B50 Quân khu 3 thì đơn vị luôn coi giúp dân là nhiệm vụ thường xuyên, xây dựng kế hoạch theo từng thời kì, có những thời gian để sẵn sàng cơ động vào thời kì bão lụt cứu dân.

Đại tá Lương Văn Tuấn, Chính ủy Bộ chỉ huy quân sự tỉnh đề nghị: Với vai trò trung tâm hiệp đồng các hoạt động của lực lượng vũ trang trên địa bàn và tham mưu cho tỉnh ủy, ủy ban nhân dân tỉnh, chúng tôi sẽ tăng cường phối hợp, xây dựng cơ sở vững mạnh, sẵn sàng tham gia phòng, chống bão lụt trong mọi tình huống.

Bí thư tỉnh ủy Đinh Văn Hùng khẳng định: Nhiệm kì thứ 19 của Đảng bộ tỉnh (2006-2010) có tính lịch sử, với sự phát triển nhanh và khá toàn diện. Chỉ tính chỉ tiêu thu ngân sách, thì năm 2006 đạt 878 tỉ đồng, năm 2007 là 1.342 tỉ đồng, năm 2008 là 2.002 tỉ đồng, năm 2009 là 2.500 tỉ đồng, năm 2010 phấn đấu đạt 3.100 tỉ đồng trở lên. Trong khi chỉ tiêu kế hoạch mà Đại hội tỉnh đảng bộ đề ra là năm cuối nhiệm kì đạt 1.200 tỉ đồng. Kết quả đó gắn liền với sự phối hợp, hỗ trợ, giúp đỡ của cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang của tỉnh và đóng quân trên địa bàn tỉnh. Khi cần lúc nào các đồng chí cũng sẵn sàng, làm mọi việc vì địa phương và nhân dân. Chúng tôi chưa bao giờ phải băn khoăn và luôn đặt niềm tin trọn vẹn vào các đồng chí cho dù cần huy động vào công tác nào. Các đồng chí luôn nêu cao phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ.

Bài và ảnh: VIỆT ÂN

Lực lượng vũ trang Ninh Bình làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ (kỳ 1)

Lực lượng vũ trang Ninh Bình làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ (kỳ 2)