Những ngày cuối tháng 12 năm 2009 có mặt ở Ninh Bình, tôi được chứng kiến không khí sôi nổi đầy ấn tượng kỉ niệm 65 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân-20 năm Ngày hội quốc phòng toàn dân; còn lực lượng vũ trang Ninh Bình thì hơn 62 năm ngày thành lập. Chiều sâu của các hoạt động kỉ niệm đó là Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” của quân và dân trong tỉnh.

Đại tá Lương Văn Tuấn, Chính ủy Bộ chỉ huy quân sự tỉnh nói: Để thực hiện tốt bước 2 của Cuộc vận động, từ năm 2008, Ban chỉ đạo đã đề xuất với Đảng ủy quân sự tỉnh lãnh đạo Đảng bộ và lực lượng vũ trang tỉnh tập trung vào hai nội dung lớn, đó là thực hành tiết kiệm, chống tham ô lãng phí và cải cách hành chính quân sự.

Các cơ quan, đơn vị đã cụ thể hóa những nội dung đó sát với tình hình, nhiệm vụ và đặc điểm hoạt động biến nó thành việc thường ngày của mình. Nói một cách nôm na là trong mọi trường hợp phải cải cách lối làm việc, sâu sát cơ sở, gần dân và tiết kiệm để có thêm nguồn lực tài chính làm việc nghĩa tình. Tôi nhận ra điều đó không phải trong các bản báo cáo tổng hợp mà là từ thực tiễn sinh động ở cơ sở.  

I - Tạo mọi thuận lợi cho dân

Nếu nói đến cải cách hành chính quân sự thì nghe như việc xa xôi đối với các cơ quan quân sự cấp huyện, song khi gắn với thực hiện một nhiệm vụ cụ thể thì lại thấy nó cần thiết và gần gũi biết bao. Cũng chính khi đó, sự sâu sát cơ sở, gần dân được thể hiện một cách sinh động.

Ban chỉ huy quân sự huyện Yên Khánh nằm chung một khuôn viên với Ủy ban nhân dân huyện. Khung cảnh không khác là mấy, chỉ có diện tích nhỏ hơn mà thôi. Thoạt đầu đến đây, có cảm giác ở trong một khu hành chính. Nhưng khi chuyện trò thì hiểu rằng lối làm việc của các anh thoát khỏi cách nghĩ và cách làm kiểu hành chính thông thường. Họ rất gần dân, hiểu rõ dân cần gì và cải tiến thủ tục để mọi việc làm đều hướng tới sự thuận lợi cao nhất cho dân. Điều đó được chứng tỏ qua việc triển khai Quyết định 142 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện chế độ với quân nhân phục vụ tại ngũ dưới 20 năm và nhập ngũ từ ngày 30-4-1975 về trước.

- Chúng tôi xác định rõ phải giải quyết mọi việc có liên quan, từ lập hồ sơ, xác minh rồi chi trả tiền đều từ cơ sở, không để các đối tượng được hưởng chính sách phải kéo nhau lên huyện-Thượng tá Nguyễn Công Hoan, Chỉ huy trưởng cho biết như vậy.

Ai cũng biết đây là một chính sách được các tầng lớp nhân dân mong mỏi từ lâu, rất được lòng dân. Nhưng nếu xác định đối tượng không chính xác sẽ phản tác dụng, làm mất lòng tin của nhân dân, gây mâu thuẫn, ảnh hưởng tình làng nghĩa xóm. Do đã qua thời gian dài, những người có đủ giấy tờ nhập ngũ, giải ngũ… thì làm đợt 1; người chỉ còn giấy tờ liên quan như giấy chứng nhận huân, huy chương, bằng khen, giấy khen… thì làm đợt 2 và người không còn giấy tờ gì thì làm đợt 3, dựa vào sự xác nhận của những ai biết rõ sự việc. Vì vậy, nếu thực hiện ngay ở cơ sở thì có hai điều lợi: Một là các cơ quan quân sự huyện không phải tổ chức tiếp đón hàng ngàn cựu quân nhân từ khắp các xã kéo về. Không phải tổ chức tiếp đón, giải thích với từng người một. Hai là, dòng hồ sơ không phải chuyển lên, xuống nhiều lần, do qua rà soát, bổ sung, chuẩn hóa từ kê khai đến xét duyệt. Mà những cán bộ, sĩ quan hiện nay có gặp cũng không rõ lai lịch của các cựu quân nhân thế nào, có đúng và đủ tiêu chuẩn hay không. Trong khi những người có thể biết rõ về nhau lại ở cùng quê trên địa bàn thôn xóm, xã phường.

Theo hướng đó, sau khi tập huấn ở tỉnh về, Ban chỉ huy quân sự huyện tham mưu cho Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện lập Ban chỉ đạo, xây dựng quy chế, kế hoạch, lên lịch thời gian, tiến hành tập huấn, lập hội đồng chính sách xã phường… Ban chỉ huy quân sự huyện tổ chức tập huấn cho các trợ lý phụ trách xã phường với các nội dung về đối tượng, điều kiện, quy trình, thủ tục và mẫu kê khai cùng phương pháp, cách làm. Trước khi các xã xét duyệt thì trợ lý chính sách cùng trợ lý phụ trách địa bàn của Ban chỉ huy quân sự huyện rà soát toàn bộ, công khai danh sách dự kiến đối tượng hưởng chính sách trên đài truyền thanh, niêm yết ở trụ sở xã… Thôn xóm là cấp triển khai bước đầu, do trưởng thôn xóm điều hành, có sự tham gia của cán bộ quân sự huyện và xã.

Chúng tôi về xã Khánh Lợi, gặp anh Phạm Văn Đức, cán bộ lao động, thương binh và xã hội và anh Nguyễn Duy Lượng, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự của xã. Các anh kể: Chúng tôi đã hoàn thành đợt 1, đề nghị 49 đối tượng, được xét duyệt 44, còn 5 đối tượng chuyển sang đợt 2; đợt 2 đề nghị 63 đối tượng và danh sách đợt 3 được lập là 57 đối tượng, đang trong thời gian niêm yết lấy ý kiến nhân dân. “Quyết định 142 này được lòng dân, lòng quân nhưng có cái khó khi thực hiện là chúng tôi cứ như trẻ con nói chuyện ông tổ, vì không biết được những người thuộc lớp cha ông đi bộ đội năm nào, trong bao nhiêu năm”-anh Lượng nói với giọng tâm sự.

Anh đưa tôi về xóm 1 Tiên Yên, gặp Bí thư chi bộ xóm Vũ Văn Chỉ và Xóm trưởng Vũ Văn Nhiên. Qua câu chuyện về triển khai Quyết định 142, chúng tôi được biết sau khi lập Ban xét duyệt, xóm họp toàn thể quân, dân thông báo nội dung chính sách, đối tượng được hưởng, kế hoạch triển khai. Rồi mọi người kê khai, nộp các giấy tờ liên quan. Từng trường hợp được xem xét kỹ. Trong Ban xét duyệt có ông Đỗ Văn Hiều, Chi hội trưởng chi hội cựu chiến binh, ông Đỗ Văn Phái, Chi hội trưởng chi hội người cao tuổi nên hầu hết các trường hợp được xác định nhanh chóng. Sau khi công khai danh sách thì hầu như không có ý kiến thắc mắc nào. Chuyển lên xã thì cơ bản danh sách của xóm đã chuẩn xác. Đến nay đã chi trả đợt 1 xong mà không có ý kiến thắc mắc nào về sự công bằng, đối tượng hưởng sai...

Còn những thắc mắc mang tính chất đề nghị thì cũng có. Chẳng hạn đối tượng là công an vũ trang, có thời gian là bộ đội biên phòng, cần được hưởng chính sách này. Hoặc cán bộ công chức xã có thời gian tham gia chống Mỹ, khi nghỉ hưu không được cộng thời gian đó. Hay quy định đủ 15 năm phục vụ tại ngũ được hưởng chế độ trợ cấp thường xuyên, nhưng 14 năm 11 tháng không được gì, đề nghị xem xét cho số anh em phục vụ từ 14 năm 6 tháng trở lên cũng được hưởng chế độ đó. Số anh em đã từ trần nếu thời gian phục vụ khác nhau thì hưởng khác nhau, không nên theo cùng một mức… Những thắc mắc đó được giải đáp theo đúng tinh thần Quyết định, các kiến nghị đều tổng hợp báo cáo lên trên. Một số đối tượng đang được khảo sát, số anh em có thời gian là công an vũ trang đã được bổ sung ngay hưởng chính sách này. Thế mới biết một chính sách dù chuẩn bị kĩ lưỡng đến đâu, thận trọng đến đâu khi áp dụng trong thực tiễn cũng nảy sinh những vấn đề cần được nghiên cứu, bổ sung kịp thời. Nhưng lại cần thái độ cầu thị, gần gũi cuộc sống và nhân dân, lắng nghe, trân trọng mọi ý kiến, kiến nghị, báo cáo kịp thời lên cấp có thẩm quyền thì mới tiếp tục hoàn chỉnh chính sách lại không bỏ sót đối tượng lẽ ra được hưởng. Chính cải cách hành chính đã tạo ra khả năng mới trong thực hiện chính sách ở tầm vi mô lại tác động trở lại với tầm vĩ mô như vậy.

- Việc chi trả cũng không đơn giản vì số lượng không nhỏ, nhiều mức khác nhau, lại do cơ quan quân sự vốn ít tiếp xúc với tiền nong chủ trì-Trung tá Phạm Thành Nam, Chính trị viên phó Ban chỉ huy quân sự huyện cho biết như vậy.

Để tạo thuận lợi cho những người được hưởng chính sách, các anh tổ chức chi trả theo cụm xã. Cả huyện có 19 xã, thị trấn, được chia làm 6 cụm, mỗi cụm chi trả trong một buổi, thế là chỉ trong 3 ngày từ mồng 4 đến 6-12 đã xong việc chi trả. Ở mỗi cụm, sau khi nghe công bố quyết định và chúc mừng của lãnh đạo huyện, những người được hưởng chính sách sẽ qua 3 bàn tiếp nối nhau: bàn 1 tiếp nhận thủ tục; bàn 2 cấp tiền và bàn 3 giải đáp thắc mắc. Anh Nam ngồi ở bàn 3 nhưng hầu như không có ý kiến thắc mắc nào phải giải đáp. Mọi người đều đến và ra về vui vẻ.

- Anh em đếm tiền cũng giỏi thật. Trong 3 ngày chi trả hơn 5,470 tỉ đồng cho 1.229 người mà không thừa thiếu một đồng nào-anh Nam cho biết như vậy.

Có thể nói từ khi kê khai đến lúc nhận được tiền, các cựu quân nhân không gặp sự phiền hà nào. Mọi việc đều được thực hiện trôi chảy, nhẹ nhàng, có thắc mắc thì được giải đáp chu đáo.

Nhiều việc khác, ở nơi khác, trong quan hệ với những người có liên quan, dù là hưởng quyền lợi hay nghĩa vụ, cũng đều theo hướng tạo mọi thuận lợi đến mức cao nhất. Điều đó tôi nhận thấy khi dự Hội nghị tổng kết công tác quân sự, quốc phòng địa phương năm 2009 của huyện Gia Viễn. Khi ấy, có hai vấn đề trao đổi nhiều là xây dựng lực lượng dân quân tự vệ và tuyển quân. Những khó khăn từ nhiều khía cạnh cùng kinh nghiệm và cách làm của các chỉ huy trưởng quân sự các xã được nêu rất sinh động. Kết quả giao quân cho các đơn vị đủ chỉ tiêu, song từng bước, từng khâu công việc trong quy trình tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ gặp nhiều khó khăn. Hội đồng quân sự các cấp phải vào cuộc,  các tổ chức chính trị, xã hội cùng tham gia. Đó là bí quyết thành công của các anh. Song, có những việc mà không có quy định nào, chế độ nào định ra nếu không làm thì khâu công việc đó không trôi chảy. Các anh kể sau khi tổ chức khám sức khỏe thì khâu tổ chức giám sát HIV, xét nghiệm ma túy thì cứ “ông xã đội” dùng xe máy của mình đến từng nhà, đưa từng người đến cơ sở y tế. Thời gian, xăng xe không tính được vào đâu nhưng bù lại, người được gọi nhập ngũ và cán bộ quân sự xã có niềm tin vào nhau, không phải giải thích dài dòng, vận động gì nhiều mà vẫn được việc.

Theo Đại tá Bùi Văn Vân, Phó chính ủy Bộ chỉ huy quân sự tỉnh thì chính ở Gia Viễn, vừa diễn ra cuộc diễn tập theo tư duy mới, thiết thực và góp phần phát triển kinh tế đại phương. Còn Bí thư huyện ủy Ngô Thanh Bình thì nhận xét: Cán bộ, chiến sĩ đã có nhiều việc làm thiết thực, có ý nghĩa trong cuộc sống, từ đổi mới tư duy quan hệ với công dân và các cấp ủy, chính quyền.

VIỆT ÂN          

 

 (Còn nữa) 

Kỳ sau: Chắt chiu vì việc nghĩa tình