QĐND - Cái tên “Nam ghế lái T-54" từ lâu đã gắn liền với Trung tá QNCN Nguyễn Văn Nam, Trạm trưởng Trạm Kiểm tra kỹ thuật, Phòng Kỹ thuật, Trường Trung cấp Kỹ thuật Tăng-Thiết giáp (TCKT TTG), bởi anh là chủ nhân của các sáng kiến, cải tiến kỹ thuật có giá trị, như: Ghế lái xe tăng T-54 cải tiến, máy rửa bầu lọc xe TTG, bóng đèn pha xe tăng tự chế... 

Học viên Trường TCKT TTG được đào tạo những kiến thức cơ bản về xe TTG, trong đó chú trọng thực hành các hoạt động bảo dưỡng, sửa chữa, lái, chiến đấu trên tất cả các loại xe tăng, xe thiết giáp. Chứng kiến những người lính thợ xe TTG tương lai ngày ngày học tập, huấn luyện vất vả với những khối sắt thép nặng nề, Trung tá Nguyễn Văn Nam trăn trở, ấp ủ tâm nguyện làm thế nào để cán bộ, học viên đỡ vất vả. Anh đã dành nhiều thời gian cho việc học tập, nghiên cứu thêm nhằm làm chủ kỹ thuật, từ đó có những ý tưởng sáng tạo để thiết kế, chế tạo những sản phẩm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, giúp làm giảm được thời gian, công sức bộ đội trong huấn luyện, thực hành.

Trung tá QNCN Nguyễn Văn Nam chia sẻ về nguồn gốc ra đời của sáng kiến ghế lái xe tăng T-54 cải tiến: “Ghế lái trên xe tăng T-54 được thiết kế dành cho người Nga, vốn cao, to hơn dáng vóc của bộ đội Việt Nam, khoảng cách từ ghế lái tới bàn đạp ly hợp chính khá xa, chiều cao của ghế lái cũng không phù hợp với tư thế ngồi lái của bộ đội Việt Nam. Học viên mỗi lần thực hành lái thường phải rướn người, với tay mới kéo được cần lái, đạp chân cắt ly hợp chính hết cỡ mà xe tăng vẫn chưa dừng hẳn. Để khắc phục, học viên phải lấy rơm cho vào bao tải, buộc lại đặt lên ghế lái kê lưng, làm đệm để tăng thêm chiều cao... Sau một thời gian quan sát, ngồi lên ghế lái, tôi đã đo đạc, tính toán, ghi chép số liệu, xây dựng ý tưởng, vẽ phác thảo và viết thuyết minh, tìm vật liệu rồi tự mày mò hàn, bọc đệm...”.

Sau nhiều ngày tự chế tạo, sản phẩm “Ghế lái xe tăng T-54 cải tiến” ra đời, đã thể hiện rõ tính ưu việt, bởi có thể điều chỉnh tiến-lùi, cao-thấp phù hợp với từng thành viên kíp xe thông qua một lẫy cần gạt có tay nắm điều khiển. Cán bộ, chiến sĩ, học viên rất vui mừng với sự thành công của Nguyễn Văn Nam, cũng từ đó, cái tên “Nam ghế lái T-54” được mọi người tặng cho anh. Sản phẩm “Ghế lái xe tăng T-54 cải tiến” đã được triển khai thay thế ghế lái cho xe tăng T-54 trong toàn quân, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, SSCĐ. Hiện nay, chiếc ghế lái xe T-54 cải tiến đầu tiên đang được trưng bày tại Bảo tàng TTG.

Từ thực tiễn, Nguyễn Văn Nam cũng đã cho ra đời “Sơ đồ nguyên lý làm việc hệ thống làm mát xe tăng T-54” với các bộ phận, chi tiết, nguyên lý hoạt động của hệ thống làm mát xe tăng T-54 được mô phỏng trên một sơ đồ bảng điện tử bằng đèn led, biểu diễn sự chuyển động của không khí và dòng chảy tuần hoàn của nước làm mát. Sơ đồ đã giúp học viên dễ dàng nhớ và hiểu bài. Sáng kiến đã được Hội đồng khoa học nhà trường trao giải nhất. Các sáng kiến: “Bơm dầu mỡ vào cụm máy”;  “Máy rửa bầu lọc dầu nhờn” của các loại xe TTG, “Bơm dầu niêm động cơ xe tăng”, “Cải tiến, lắp đặt bóng đèn pha xe tăng từ bóng đèn xe ô tô tải”... cũng đều ra đời từ trải nghiệm của anh trước những giọt mồ hôi của đồng đội.

Với những đóng góp của mình, Trung tá QNCN Nguyễn Văn Nam được nhà trường và Bộ tư lệnh Binh chủng tặng thưởng nhiều bằng khen, giấy khen, nhiều năm liền đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua. Năm 2014, anh được Binh chủng TTG tặng danh hiệu “Gương mặt tiêu biểu tuổi trẻ sáng tạo”.

TRÍ DŨNG