Cuộc vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang đã được phát động từ lâu, nhưng hiện nay việc cưới hỏi, tang lễ ở nhiều nơi ngày càng rườm rà, tốn kém hơn. Ở nhiều huyện thuộc tỉnh Hà Tây, người dân “thi đua” làm cỗ to. Mỗi đám cưới làm hàng trăm mâm cỗ, mời cả làng đến dự. Khách được mời vui ít, lo nhiều. Không ít gia đình phải đi vay, hoặc bán cả thóc gạo để có tiền mừng.

Đám cưới như vậy, đám ma cũng khẳng kém. Khi gia đình có người thân “khuất núi”, dù đang rất đau buồn, bối rối nhưng tang chủ cũng phải lo năm, bảy chục mâm cỗ để thết đãi người đến viếng. Thậm chí, những gia đình có người chết vì bệnh tật, tai nạn bất ngờ cũng… làm cỗ. Vào đám ma, ai khóc cứ việc khóc, ai uống rượu cứ chúc rượu và vô tư nói cười… Nghịch cảnh thật trớ trêu!

Không riêng ở Hà Tây, hiện nay ở nhiều địa phương khác cũng có tình trạng làm cỗ tràn lan như vậy. Sau lũy tre làng còn bao nhiêu chuyện đáng buồn nữa như đua nhau xây mồ mả, dựng nhà thờ, khao thọ… Nhiều gia đình đã nghèo lại càng nghèo hơn, sau mỗi “trận cỗ” là nợ nần chồng chất. Điều hết sức vô lý là có gia đình không dám bỏ tiền cho con em ăn học hoặc đầu tư phát triển sản xuất, nhưng lại vô cùng lãng phí trong việc cưới, việc tang, việc giỗ, tết để “trả nợ miệng”, để… “oai”?

Tiếp xúc với người dân, tôi thấy hầu hết bà con đều muốn thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, thế nhưng không ai dám tiên phong “phá lệ” làm cỗ to. Ở làng Việt cổ Đường Lâm, dân làng đã nhiều lần tổ chức họp bàn về thực hiện nếp sống văn minh, tuyệt đại đa số người dân đều nhất trí bỏ “cỗ đám ma”, hạn chế cỗ đám cưới, nhưng họp xong thì “đâu lại vào đấy” vì không ai dám làm trước. Ngay những gia đình cán bộ, đảng viên cũng thiếu gương mẫu, thậm chí còn làm cỗ linh đình hơn. Kết quả là tình trạng lãng phí trong việc cưới, việc tang cứ dây dưa kéo dài. Nhiều người dân phản ánh: “Cán bộ xã, huyện vận động nhân dân thực hiện nếp sống văn minh, nhưng làm đám cưới, đám ma to hơn dân nhiều. Nếu cán bộ, đảng viên tiên phong làm trước thì người dân sẽ theo ngay”.

“Đảng viên đi trước, làng nước theo sau” là quan điểm có tính nguyên tắc trong công tác vận động quần chúng của Bác Hồ. Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh vận động nhân dân xây dựng Đời sống mới và Người yêu cầu cán bộ, đảng viên phải tiên phong làm trước. Bản thân Bác rất gương mẫu thực hiện từ việc nhỏ đến lớn, thậm chí Bác còn nhịn ăn để tiết kiệm ủng hộ người nghèo… Chính nhờ sự gương mẫu của Bác và đội ngũ cán bộ, đảng viên mà nhiều cuộc vận động trong thời kỳ trước đã đem lại kết quả cao. Câu nói “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” đã trở thành khẩu hiệu hành động, tác phong công tác của nhiều cán bộ, đảng viên. Đáng tiếc là hiện nay, nhiều cán bộ đã quên trách nhiệm của mình, quên rằng muốn lãnh đạo nhân dân thì trước hết mình phải tiền phong, gương mẫu.

Sự gương mẫu của gia đình cán bộ, đảng viên là yếu tố quyết định đến thành công của cuộc vận động “Xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang” và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, vì thế các cấp ủy Đảng cần phải có biện pháp để phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong xây dựng nếp sống văn minh, văn hóa.