Chỉ mong làm "sợi chỉ"

QĐND - Theo tiếng gọi của non sông, hòa cùng khí thế cách mạng sục sôi của đồng bào cả nước,  năm 1945, chàng thanh niên Võ Sở khi đó 17 tuổi, đang là học sinh bậc trung học ở Quy Nhơn đã hăng hái gác bút nghiên tham gia cách mạng. Lịch sử đã sắp đặt để ông trở thành vị tướng của Đường Trường Sơn huyền thoại.  Ông tự thấy mình may mắn vì  hai lần bị thương trên chiến trường vẫn trở về bình an. Đến nay, vị tướng ấy tình nguyện “làm sợi chỉ đỏ” gắn kết những người lính Trường Sơn năm xưa.

Tự hào là Bộ đội Trường Sơn

Thiếu tướng Võ Sở sinh ra trong một gia đình nghèo ở vùng quê giàu truyền thống cách mạng, xã Phổ Cương (Đức Phổ, Quảng Ngãi). Năm 1945, phong trào cách mạng trên cả nước phát triển mạnh mẽ, lan rộng khắp mọi ngả đường. Chàng trí thức Võ Sở cũng góp công sức của mình vào dòng chảy yêu nước nồng nàn ấy. Ông tham gia vào Đội tuyên truyền Việt Minh, rồi làm Bí thư chi đoàn thanh niên cứu quốc ở địa phương. Nhưng quãng đời cách mạng sôi nổi nhất là thời kỳ ông công tác ở Đường Trường Sơn. Tại đây, trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Võ Sở đã trải qua nhiều cương vị quan trọng: Từ Trưởng phòng Tổ chức đến Chính ủy Binh trạm, Phó chủ nhiệm Chính trị Bộ tư lệnh, Chính ủy Sư đoàn và sau năm 1975 là Chính ủy rồi Phó tư lệnh về Chính trị Binh đoàn Trường Sơn.

Đại diện nữ cựu chiến binh Trường Sơn tặng hoa Thiếu tướng Võ Sở.

Khi nói chuyện với chúng tôi về cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, người cựu chiến binh Trường Sơn năm xưa đã không giấu nổi niềm xúc động. Những giọt nước mắt chỉ chực trào ra khi ông nhắc lại kỷ niệm một thời máu lửa, đầy hy sinh gian khổ nhưng cũng thật vẻ vang, hào hùng. Đó là những trận đánh, những chuyến xe thần tốc của Bộ đội Trường Sơn; những nam nữ thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến sẵn sàng hy sinh tuổi thanh xuân của mình cho Tổ quốc...

 Trường Sơn máu lửa đã chiếm trọn vẹn cuộc đời và trái tim ông. Tuy vậy, mỗi khi kể một kỷ niệm sâu sắc, ông lại bùi ngùi nhắc đến một kỷ niệm từ hồi kháng chiến chống Pháp. Ông kể: “Năm 1948, lúc đó tôi đang giữ chức trung đội trưởng, hoạt động trên địa bàn Liên khu 5. Tôi có trách nhiệm theo dõi và làm công tác kết nạp Đảng cho một chiến sĩ cùng tên họ với mình. Nhưng đúng lúc tôi đến thông báo cho đồng chí ấy biết tin được kết nạp Đảng cũng là lúc đồng chí ấy hy sinh. Những giây cuối cùng trên tay tôi, người chiến sĩ ấy đã tự hào nói câu cuối cùng trong đời “Tôi đã được làm đảng viên rồi anh ạ!”.

Từng biết bao lần chứng kiến sự hy sinh của đồng đội trên chiến trường, nhưng Thiếu tướng Võ Sở chưa bao giờ bi lụy. Ông nói: “Họ đã hy sinh cho lý tưởng cao đẹp. Sự hy sinh của họ chỉ khiến những đồng đội còn sống như chúng tôi được tiếp thêm lửa, làm dày thêm động lực chiến đấu để Bộ đội Trường Sơn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Cho đến bây giờ, chúng tôi vẫn tự hào là Bộ đội Trường Sơn đã lập được nhiều chiến công vẻ vang, đặc biệt luôn giữ cho tuyến đường Hồ Chí Minh thông suốt”.

Chiến tranh đã lùi xa 36 năm, nhưng trong tâm tưởng người cựu chiến binh ấy vẫn luôn vang lên bài ca về một thời không bao giờ quên. Ông thường ngâm nga bài thơ: “Tuổi xuân cống hiến cho đời/Trường Sơn khói lửa một thời xông pha/Gian khổ đời vẫn nở hoa/Nghĩa tình đồng đội bài ca sáng ngời”. 

"Sợi chỉ" nối các cựu chiến binh

Đất nước hòa bình, non sông thu về một mối, Thiếu tướng Võ Sở công tác một thời gian rồi trở về với đời thường. Biết nguyện vọng của các thế hệ bộ đội, dân công, thanh niên xung phong đã từng sống, chiến đấu trên Đường Trường Sơn muốn có một tổ chức làm sợi dây liên lạc, khi cần thì tổ chức gặp gỡ, giao lưu, ôn lại truyền thống và giúp đỡ lẫn nhau, ông xác định mình phải là “sợi chỉ đỏ” để liên kết các ước nguyện chính đáng đó. Thế là, Thiếu tướng Võ Sở cùng một số đồng chí khác đứng ra tự lo kinh phí, thu xếp thời gian để thành lập Ban liên lạc Cựu chiến binh Trường Sơn khu vực Hà Nội (năm 1989).

Là Trưởng ban liên lạc, được sự ủng hộ của vợ và con cháu, ông dành phần lớn thời gian cho công việc mà mọi người vẫn thường nói “ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng”. Từ đó đến nay, hơn 20 năm trôi qua, từ tuổi U70 nay đã là U90 nhưng ông vẫn luôn nhiệt tình liên lạc với cựu chiến binh các tỉnh, vận động lập ra từng ban liên lạc ở cơ sở; tổ chức viết lịch sử đơn vị, họp mặt ôn lại truyền thống tự hào, động viên, giúp đỡ nhau cả về vật chất lẫn tinh thần để các cựu chiến binh Trường Sơn vượt qua khó khăn trong cuộc sống, tiếp tục phát huy truyền thống Bộ đội Trường Sơn anh hùng, sống vui, sống khỏe, sống có ích...

Tháng 1-2007, Ban liên lạc toàn quốc Bộ đội Trường Sơn được thành lập. Tính đến nay đã có 45 tỉnh, thành phố và 84 đơn vị truyền thống từ cấp cục, sư đoàn, binh trạm, trung đoàn, ngành, bệnh viện, tiểu đoàn, các đội TNXP, dân công hỏa tuyến hình thành ban liên lạc của mình và hoạt động đều đặn, có hiệu quả với tổng số hiện nay khoảng gần 10 vạn hội viên. 4 năm qua, Ban liên lạc đã xuất bản hàng chục đầu sách truyền thống, thơ ca, nhạc họa ca ngợi chiến sĩ Trường Sơn. Thiếu tướng Võ Sở cũng góp vào tủ sách quý ấy cuốn “Đường về Đất Mẹ” (NXB QĐND năm 2006). Ngoài ra, Ban liên lạc còn tổ chức giao lưu 141 lần với hàng nghìn đồng chí tham dự; tuyên truyền hoạt động trên truyền hình 43 lần; trao quà, giúp đỡ 3.099 đồng đội gặp khó khăn với gần 614 triệu đồng; thăm các khu thương binh, bệnh binh; tổ chức khám bệnh cho 95 đồng chí và cấp thuốc trị giá 31 triệu đồng; tặng 44 nhà tình nghĩa trị giá 1,2 tỷ đồng... Tất cả số tiền ấy đều do cựu chiến binh Bộ đội Trường Sơn tự nguyện tham gia đóng góp.

Ban liên lạc đứng đầu là Thiếu tướng Võ Sở, sau là Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, Nguyễn Bá Tòng... đã tổ chức hàng trăm cuộc đi thăm lại chiến trường cũ, tham gia trùng tu, tôn tạo, nâng cấp các di tích lịch sử, viếng các nghĩa trang Trường Sơn...

Ngày 13-5-2011, Thiếu tướng Võ Sở cùng hàng vạn cựu chiến binh Trường Sơn rất phấn khởi sau gần 22 năm hoạt động, nay được Bộ Nội vụ ra quyết định cho phép thành lập Hội Truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh. Mặc dù biết rằng phía trước còn không ít khó khăn, song ông và các hội viên luôn tin tưởng vào một tương lai tươi sáng, bởi nó được tạo dựng từ truyền thống anh hùng của Bộ đội Trường Sơn... Theo kế hoạch, thời gian tới, Hội sẽ đề xuất với Nhà nước cho phép vay vốn nhằm giúp đỡ các hội viên phát triển kinh tế; giới thiệu những mô hình kinh tế tập thể, doanh nghiệp... Tiếp tục quy tụ, tập hợp đông đảo cựu chiến binh Trường Sơn trên cả nước, tạo thành mạng lưới rộng khắp nối liền từ Bắc chí Nam; xác nhận và giúp đỡ những người từng tham gia chiến đấu, công tác tại Trường Sơn làm lại giấy tờ bị mất để họ được hưởng các chế độ chính sách của Nhà nước. Từ đây, Hội sẽ là chỗ dựa tin cậy  không chỉ giúp các CCB Trường Sơn mà cả những lớp con cháu sau này hiểu thêm về truyền thống một thời vẻ vang của các thế hệ cha anh để phấn đấu, học tập, công tác trong thời bình.

Giờ đây, nếu đến thăm ông trong căn nhà nhỏ ngăn nắp tại khu chung cư của Binh đoàn 12, bất kỳ ai cũng sẽ được ông chào đón và sẵn lòng kể cho nghe những kỷ niệm về Trường Sơn huyền thoại và anh hùng; về hoạt động không biết mệt của Hội Truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh nhằm giúp các hội viên của mình tiếp tục lập công trên mặt trận mới.

Bài và ảnh: Hạnh Dung