QĐND - Chúng tôi tìm về Phù Lỗ, Sóc Sơn, Hà Nội, nơi cách đây gần 42 năm, vào lúc 20 giờ 13 phút ngày 18-12-1972, chiếc B-52 đầu tiên của Mỹ bị bắn rơi tại chỗ trên bầu trời Hà Nội, góp phần làm nên Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” lừng lẫy.

Địa chỉ chúng tôi đến thăm chính là nhà ông Đoàn Tấn, nguyên Xã đội trưởng xã Phù Lỗ (giai đoạn 1972-1977), huyện Kim Anh, tỉnh Vĩnh Phúc (nay là xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội).

Ông Đoàn Tấn (bên phải) kể chuyện bắt sống giặc lái B-52.

Nhắc lại chuyện xưa, ánh mắt ông Tấn nhanh nhẹn hẳn lên. Ông hào hứng kể: “Tối 18-12-1972, tôi đang cùng đồng chí huyện đội phó đi kiểm tra phương án chiến đấu và khắc phục hậu quả do máy bay Mỹ ném bom ban chiều, thì bất ngờ phát hiện trên bầu trời một quả cầu lửa khổng lồ đang lao xuống cánh đồng Chuôm, thôn Đường Hai của xã. Mọi người sướng quá reo lên: “Máy bay cháy rồi!”. Qua ánh lửa, chúng tôi thấy rõ ba tấm dù lớn bung ra. Ngay lập tức, tôi phát tín hiệu báo động các lực lượng dân quân chia nhau đi tìm bắt giặc lái và giải quyết hậu quả cháy, nổ.

Sau một hồi tìm kiếm, dân quân lần lượt phát hiện xác hai tên phi công đã chết cháy (một ngoài cánh đồng, một vướng trên ngọn cây), nhưng tên thứ ba thì chẳng thấy đâu. Phán đoán tên này còn sống và đang ẩn nấp đâu đây, tôi liền dẫn đồng chí Trịnh Soi (Bí thư chi bộ thôn Đông) và hai dân quân là Ngô Thị Thuần, Phan Đình Dục mang theo vũ khí, săm soi từng lùm cây, bờ cỏ để tìm... Tới rạng sáng hôm sau mới phát hiện hắn đang trốn ở thửa ruộng mà bà con đã cày vỡ để trồng khoai lang. Tôi chĩa súng về phía tên giặc lái hô to: “Giơ tay lên!”. Tên phi công mặt tái xanh, hai đầu gối run cầm cập, nhưng có lẽ nó không hiểu tiếng Việt nên vẫn không giơ tay. Tôi giương súng bắn chỉ thiên mấy phát, hắn khiếp quá vội vàng giơ thẳng hai tay lên trời.

Khám người hắn, chúng tôi thu được một khẩu súng, đồng hồ, điện đài và một số vật dụng khác. Sau đó, chúng tôi giao hắn cho nữ dân quân Ngô Thị Thuần dắt đi. Nghe tin dân quân xã bắt sống giặc lái Mỹ, bà con trong xã và các vùng lân cận kéo đến xem đông như hội và định... nện cho nó một trận. Tôi và anh em dân quân phải đứng ra giải thích về chính sách tù hàng binh của Đảng và Chính phủ ta thì bà con mới hiểu”.

Sáng ra, địa phương bàn giao toàn bộ những thứ đã thu giữ cho Tỉnh đội. Tuy nhiên lúc này, vẫn không ai biết chiếc máy bay bị bắn rơi ở Phù Lỗ là loại gì. Đến trưa, sau khi cán bộ Trung đoàn Tên lửa 261, Sư đoàn 361, Quân chủng Phòng không-Không quân, đến tận nơi máy bay rơi và tìm thấy một mảnh xác máy bay có chữ B52G với lô-gô in hình “nắm đấm thép và tia chớp”, chúng tôi mới biết chiếc máy bay rơi ở quê mình chính là B-52, loại máy bay mà Mỹ huênh hoang là "pháo đài bay bất khả xâm phạm...".

Bài và ảnh: VIỆT HÙNG