QĐND - Sáng 3-9, anh Đoàn Kim Phách đã vĩnh biệt trần gian. Vẫn biết sự ra đi của anh đã được tiên liệu từ trước, nhưng người thân, những người gắn bó với xe đạp-mô tô thể thao Việt Nam và cán bộ, phóng viên, công nhân viên tòa soạn Báo Quân đội nhân dân vẫn không khỏi hụt hẫng, nuối tiếc một con người hết lòng với các cuộc đua xe đạp, các cung đường trên mọi nẻo đường đất nước.

Anh Đoàn Kim Phách sinh năm 1941, tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Năm 19 tuổi anh ra Hà Nội học tại Trường Trung cấp Thể dục thể thao (TDTT) Trung ương. Kể từ đó, cuộc đời anh gắn liền với sự nghiệp TDTT nước nhà. Đó là những năm tháng tập huấn ở Nhổn (Hà Nội) để dự Ganepo châu Á; học đại học TDTT tại Ki-ép, U-crai-na; đó là những ngày tháng dẫn các đoàn VĐV ưu tú đi tập huấn tại những nước có nền TDTT phát triển: Trung Quốc, Hung-ga-ri, Bun-ga-ri, Liên Xô (trước đây). Từ năm 1992 tới nay, anh giữ chức Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Liên đoàn Xe-đạp - Mô-tô thể thao Việt Nam (5 nhiệm kỳ) và hiện là Phó chủ tịch Liên đoàn Xe đạp Đông Nam Á.

Tôi biết anh từ lâu và nhận thấy ở anh có những tố chất khá đặc biệt, nhất là việc không ngại khó, ngại khổ. Vì thế, hồi còn là sinh viên, học tại Ki-ép, anh là một VĐV điền kinh 10 môn phối hợp xuất sắc. Đến khi về nước công tác, anh lại là Trưởng bộ môn Bóng rổ (Tổng cục TDTT) và sau này lại là Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Liên đoàn Xe đạp - Mô-tô thể thao Việt Nam. Song, tôi và anh trở nên thân thiết kể từ khi cùng nhau bàn bạc, đề xuất ý kiến lên lãnh đạo Ủy ban TDTT và Ban biên tập Báo Quân đội nhân dân để tờ báo thân thiết của cán bộ, chiến sĩ và mọi tầng lớp nhân dân đứng ra làm chủ giải Cuộc đua Xe đạp toàn quốc mở rộng “Về Điện Biên Phủ-2004” Cúp Báo Quân đội nhân dân. Cũng cần nói thêm, vào năm 1994, quận 1, TP Hồ Chí Minh và năm 1999, Tổng cục TDTT cũng đã đứng ra tổ chức những cuộc đua xe đạp “Về Điện Biên Phủ”, nhưng để duy trì một cuộc đua như vậy thì tốn quá nhiều công sức và tiền của nên cuối năm 2003, đầu năm 2004 vẫn chưa một đơn vị nào đứng ra đảm trách tổ chức sự kiện này. Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ là một sự kiện có ý nghĩa chính trị-xã hội sâu sắc không những với nhân dân ta mà còn cả với bè bạn năm châu nên lãnh đạo cả hai cơ quan nhất trí, dù khó khăn đến mấy cũng quyết tâm tổ chức thành công cuộc đua giàu ý nghĩa này.

Ông Đoàn Kim Phách trong cuộc đua xe đạp "Về Điện Biên Phủ 2014 - Cúp Báo Quân đội nhân dân". Ảnh: Huy Quân.   

Phải nói lúc đó, dù Báo Quân đội nhân dân là chủ giải nhưng từ Ban biên tập đến mọi bộ phận tổ chức cuộc đua đều mới chập chững vào nghề. Vì thế, anh Đoàn Kim Phách luôn ở bên. Bất cứ một cuộc họp, thậm chí là một cuộc hội ý chớp nhoáng của cán bộ, phóng viên Báo Quân đội nhân dân trong quá trình chuẩn bị cho cuộc đua, anh không nề hà, lập tức có mặt. Là Phó trưởng ban tổ chức thường trực về chuyên môn nhưng anh hòa mình vào cuộc đua như một người giúp việc thực thụ. Anh đi tiền trạm, đo đi, đo lại từng mét đường và ghi chép thật tỷ mỷ: Km+… có nhiều “ổ voi” phải nhanh chóng đề nghị cơ quan chức năng hỗ trợ, sửa chữa; Km+… có đoạn đường hẹp, các lãnh đạo đoàn phải nhắc VĐV cẩn thận, tránh va chạm xảy ra tai nạn…

Thế là lần đầu tiên, Báo Quân đội nhân dân đứng ra làm chủ giải đua Xe đạp toàn quốc mở rộng (có VĐV quốc tế tham dự) “Về Điện Biên Phủ-2004” Cúp Báo Quân đội nhân dân.

Một cuộc đua có hơn 300 thành viên (140VĐV) tham dự, với lộ trình hàng nghìn ki-lô-mét, xuất phát bằng chặng đua “Vòng quanh cầu Tràng Tiền, Huế” vào ngày 24-4 và kết thúc bằng cuộc đua vòng quanh TP Điện Biên Phủ vào sáng 6-5.

Cuộc đua thành công ngoài mong đợi, nhưng hành trình cuộc đua không phải không có sóng gió. Đó là thời điểm thể thao đẩy mạnh việc xã hội hóa tổ chức các hoạt động nên lo kinh phí là việc làm không hề đơn giản; lo cho sức khỏe VĐV khi vừa trải qua cuộc đua không kém phần khắc nghiệt: Cúp truyền hình TP Hồ Chí Minh… Đặc biệt là nỗi lo bảo đảm an toàn cho các VĐV khi đoàn đua vượt qua những đèo cao, dốc thẳm của miền Tây Bắc. Thế nên hình ảnh Thiếu tướng Nguyễn Quang Thống, Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân, Trưởng ban Tổ chức cuộc đua; Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao I, Nguyễn Hồng Minh và anh Đoàn Kim Phách tối hôm trước chụm đầu lại để đưa ra quyết định khó khăn có đua vượt đèo Pha Đin hay không nếu ngày mai trời vẫn mưa như trút nước xuống đường đua? Anh Đoàn Kim Phách bộc bạch, ngày xưa khó khăn là vậy nhưng cha ông ta vẫn thồ gạo bằng xe đạp, băng rừng vượt suối làm nên chiến thắng lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu  thì lẽ nào 40 năm sau ta lại phải dừng bước bởi một trận mưa. Tổng thư ký Liên đoàn Xe đạp - Mô-tô Thể thao Việt Nam cho rằng, đổ đèo mới nguy hiểm còn đua lên “cổng trời” có vất vả nhưng sẽ an toàn và xin chịu trách nhiệm hoàn toàn nếu xảy ra tai nạn ở chặng đấu ngày mai. Và đó cũng là quyết định cuối cùng của bộ ba ấy.

Từ thành công vang dội của cuộc đua “Về Điện Biên Phủ-2004” Cúp Báo Quân đội nhân dân 11 năm trước, Báo Quân đội nhân dân đã gắn mình với 5 cuộc đua xe đạp lớn nhất, nhì toàn quốc và anh Đoàn Kim Phách trở thành người đồng hành thân thiết của các cán bộ, phóng viên Báo Quân đội nhân dân. Ngay như dịp tháng 10-2014, khi phải mang trong mình mầm bệnh quái ác, sức khỏe giảm sút nhưng anh vẫn tự động viên mình và cả những người xung quanh: “Báo Quân đội nhân dân cứ yên tâm, cuộc đua Xuyên Việt-Cúp Quốc phòng Việt Nam”, chào mừng kỷ niệm 70 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng là thang thuốc đặc trị của tôi rồi”…

Ngày  4-9, tại Hà Nội, các cơ quan, đoàn thể, gia đình, bè bạn thân bằng cố hữu sẽ tiễn đưa anh Đoàn Kim Phách về với tổ tiên. Một mạch nguồn nhỏ, một bài viết ngắn chưa thể đề cập được phần đời vì sự nghiệp TDTT, sự góp sức của anh cho những vòng đua xe đạp trên khắp mọi miền Tổ quốc và đặc biệt là tình thân mà anh dành cho những nhà báo, chiến sĩ chúng tôi.

Tiếp bước anh, các cán bộ, phóng viên, công nhân viên, chiến sĩ Báo Quân đội nhân dân nguyện cùng những người làm công tác TDTT nói chung, bộ môn xe đạp nói riêng tiếp tục tổ chức các cuộc đua xe đạp thiết thực, giàu ý nghĩa, góp phần nâng cao thành tích thể thao Việt Nam cũng như thực hiện tốt chính sách "đền ơn đáp nghĩa" và đạo lý "uống nước nhớ nguồn".

ĐỖ NAM THẮNG