100 trận chiến đấu và 40 lần tìm kiếm hài cốt đồng đội

QĐND - Là chiến sĩ tiếp đạn súng trung liên, trực tiếp chiến đấu gần 100 trận trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Trần Văn Chín đã dũng cảm, mưu trí lập nhiều chiến công xuất sắc, được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) vào tháng 5-1972 khi mới 23 tuổi. Sau ngày hòa bình, Thượng tá, Anh hùng LLVT nhân dân Trần Văn Chín không quản khó khăn vất vả tìm kiếm được 40 hài cốt liệt sĩ của đồng đội.

Thượng tá, Anh hùng LLVT nhân dân Trần Văn Chín (ngồi thứ ba, bên trái) trò chuyện với cán bộ Sư đoàn 5 (Quân khu 7).

Mưu trí, dũng cảm trong chiến đấu

Sinh ra, lớn lên tại xã Hàm Liêm (huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận) năm 1 tuổi, cậu bé Trần Văn Chín đã phải mồ côi cha. Những trận chống địch càn quét của quân dân xã Hàm Liêm anh hùng đã nung nấu tinh thần quả cảm chiến đấu trong trái tim cậu bé Trần Văn Chín. Cuối tháng 3-1966, mới 16 tuổi, Trần Văn Chín tình nguyện nhập ngũ vào Trung đội 3, Đại đội 3, Tiểu đoàn 1 (Trung đoàn 4, Sư đoàn 5, Quân khu 7).

Nhớ lại tâm trạng ngày đầu nhập ngũ, cựu chiến binh (CCB) Trần Văn Chín tâm sự: “Lúc bấy giờ, tôi chỉ nghĩ: Là thanh niên, nếu không tham gia cách mạng để đấu tranh tự giải thoát mình khỏi cảnh nô lệ, lầm than thì mình cũng sẽ bị địch khống chế, kìm kẹp. Nghĩ thế, tôi quyết định tình nguyện tham gia quân đội. Đây là điều kiện tốt để tôi được huấn luyện, trang bị vũ khí, chiến đấu tiêu diệt địch”. Chỉ mới 10 ngày làm chiến sĩ chưa được huấn luyện về kỹ, chiến thuật, nhưng Trần Văn Chín đã trực tiếp chiến đấu cùng đơn vị trong trận đánh Tầm Bó tại địa bàn thị trấn Ngãi Giao (huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) với một tiểu đoàn Mỹ thuộc Sư đoàn “Anh cả đỏ”. Đã gần 50 năm trôi qua, CCB Trần Văn Chín vẫn còn nhớ như in, được cấp trên quán triệt, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 4 phải đánh một trận thật tốt để sư đoàn rút kinh nghiệm phổ biến cách đánh Mỹ cho các đơn vị, địa phương. "Tâm trạng chúng tôi rất háo hức, nhưng cũng băn khoăn lo lắng, bởi quân Mỹ có vũ khí, hỏa lực mạnh, sức cơ động cao và chúng tôi cũng chưa từng trực tiếp chiến đấu với quân Mỹ". Được giao nhiệm vụ mang, tiếp đạn súng trung liên phục vụ chiến sĩ Nguyễn Văn Kệ bắn chính, Trần Văn Chín hăng hái chuẩn bị chu đáo, sẵn sàng trận đầu giáp chiến.

Đêm 8-4-1966, đơn vị hoàn thành xây dựng công sự trận địa, sẵn sàng chiến đấu. Suốt ngày 8-4, máy bay địch đánh phá ác liệt. Cả căn cứ mịt mù lửa đạn, nhiều đoạn hào, công sự trận địa bị bom đánh hư hỏng. Trần Văn Chín và đồng đội vẫn kiên cường bám trụ. Đợt oanh kích bằng máy bay vừa dứt, tiểu đoàn quân Mỹ chia làm 2 mũi tiền nhập trận địa. Sau 4 lần đẩy lui các đợt tiến công của địch, đến khoảng 11 giờ ngày 10-4, khẩu súng trung liên của anh Kệ bị kẹt đạn không bắn được nữa. Kéo súng xuống hào, anh Kệ loay hoay mãi mà vẫn chưa khắc phục được, trong khi nhiều tốp địch đang tràn đến. Bỏ vị trí tiếp đạn, Trần Văn Chín lao tới lấy súng tiểu liên AK của Tiểu đội trưởng Lê Văn Sử vừa bị hy sinh và 2 quả lựu đạn để chiến đấu. Lợi dụng địa hình, dũng cảm tiếp cận cách địch khoảng 25m, Trần Văn Chín ném liên tiếp 2 quả lựu đạn trúng tốp địch, đồng thời nổ súng quét đường đạn cao ngang tầm ngực diệt nhiều tên địch. Bỗng thấy đôi mắt bị nhòe đi, không ngắm bắn được nữa, đưa tay lên trán, Trần Văn Chín mới biết mình bị thương. Vuốt nhanh máu chảy xuống mặt, Trần Văn Chín tiếp tục nổ súng tiêu diệt thêm nhiều tên địch nữa. Thấy Trần Văn Chín bị thương, đồng chí y tá đại đội kịp băng vết thương và đề nghị dìu anh Chín về tuyến sau. Nhưng Trần Văn Chín đã nói: “Tôi vẫn bình thường, cứ để tôi chiến đấu”. Trần Văn Chín tiếp tục chiến đấu tiêu diệt thêm 5 tên địch nữa. Đến 18 giờ ngày 10-4, trận đánh kết thúc thắng lợi, Trần Văn Chín được cấp trên tặng bằng khen. Trò chuyện với chúng tôi tại buổi họp mặt truyền thống Sư đoàn 5, nói về Trần Văn Chín, Thiếu tướng Nguyễn Văn Phê, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1 (Trung đoàn 4), người trực tiếp chỉ huy trận đánh Tầm Bó, nguyên Sư đoàn trưởng Sư đoàn 5 cho biết: “Hành động mưu trí, dũng cảm chiến đấu của chiến sĩ Trần Văn Chín đã cổ vũ mạnh mẽ tinh thần chiến đấu của toàn đơn vị, góp phần lập nên chiến thắng Tầm Bó, trận đầu thắng quân Mỹ trên chiến trường miền Đông Nam Bộ”.

Chiến đấu ở đơn vị chủ lực, Trần Văn Chín cuốn hút vào các trận đánh liên tục diễn ra ngày càng ác liệt. Ngày 20-6-1967, tại trận tập kích Cụm Bộ binh Cơ giới Mỹ tại Hê An-Kim Long thuộc thị trấn Ngãi Giao (huyện Châu Đức), Trần Văn Chín tiếp tục làm nhiệm vụ tiếp đạn súng trung liên cho chiến sĩ Rỏ bắn chính. CCB Trần Văn Chín kể: "Sau khi chiếm lĩnh được trận địa vòng ngoài của địch, đồng chí Rỏ hy sinh. Lúc đó có khoảng 1 trung đội địch đang đến rất gần. Tôi nhẩm tính nhanh, địch khoảng 30 tên, trong khi tôi chỉ còn 1 băng đạn trung liên (20 viên), tôi nhanh chóng tìm được 2 thủ pháo, 2 quả lựu đạn của đồng đội bị thương hoặc hy sinh. Đợi địch cách khoảng 15m, tôi ném 2 quả lựu đạn trúng tốp địch. Tôi nghe rõ tiếng một số tên địch kêu rên thảm thiết. Tôi tiếp tục ném tiếp 2 thủ pháo, đồng thời lia súng bắn đón hướng địch tháo chạy, tiêu diệt gần hết trung đội địch. Trận đánh kết thúc thắng lợi, Trần Văn Chín được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng ba, được bổ nhiệm Trung đội trưởng Trung đội Trinh sát Tiểu đoàn 1 (Trung đoàn 4).

Trò chuyện với những sĩ quan trẻ của Sư đoàn 5 hôm nay, CCB Trần Văn Chín tâm sự: “Tôi đã trực tiếp chiến đấu gần 100 trận trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Trận đánh giúp tôi có kinh nghiệm tổ chức chỉ huy chiến đấu chống địch càn quét, tập kích, đó là trận đánh tại rừng cao su thuộc địa bàn xã Xuân Lập, huyện Long Khánh (tỉnh Đồng Nai). Khoảng 9 giờ sáng 28-12-1969, Sư đoàn 18 ngụy tung 1 đại đội lùng sục tập kích trận địa phòng ngự của Tiểu đoàn 1. Phát hiện có địch, cấp trên giao nhiệm vụ cho Trần Văn Chín, Trung đội trưởng Trung đội Trinh sát tổ chức đánh thẳng từ trong đánh ra để ngăn chặn. Nhận mệnh lệnh cấp trên, song Trần Văn Chín lý giải: “Nếu ta tổ chức đánh thẳng từ trong căn cứ ra, ta có thể sẽ bị thương vong lớn, nên đã đề xuất: Tổ chức lực lượng bí mật vòng tránh đánh vào bên sườn, phía sau địch”. Đề xuất của Trần Văn Chín được cấp trên đồng ý. Theo đó, Trung đội Trinh sát được tăng cường 10 chiến sĩ bộ binh, mìn ĐH, bí mật cơ động tiếp cận cách địch khoảng 100m, Trần Văn Chín đồng loạt cho điểm hỏa bộc phá kết hợp xung phong. Bị đánh bất ngờ, cả đại đội địch bị diệt gọn. Trần Văn Chín mưu trí trèo lên ngọn cao su cao chờ máy bay trực thăng địch tiếp viện hạ thấp độ cao, bắn rơi tại chỗ. “Là cán bộ trung đội trưởng, nhưng Trần Văn Chín có khả năng tư duy chiến thuật như một chỉ huy cấp tiểu đoàn, trung đoàn”. Đó là nhận xét của Thiếu tướng Lương Văn Nho, nguyên Tham mưu phó Bộ tham mưu Miền về Trần Văn Chín mà ông còn nhớ mãi. Lập nhiều chiến công xuất sắc, Trần Văn Chín được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, tháng 5-1972.

Nghĩa tình trọn vẹn

9 năm trực tiếp chiến đấu trên khắp chiến trường miền Đông Nam Bộ đến ngày giải phóng miền Nam, Trần Văn Chín không chỉ dũng cảm, mưu trí chiến đấu mà luôn hết lòng thương yêu đồng đội, sẵn sàng nhận việc khó, hiểm nguy về mình. Trong trận đánh vào Sân bay Biên Hòa (tỉnh Đồng Nai) diễn ra ngày 31-1-1968, sau nhiều ngày chiến đấu, trên đường rút quân về căn cứ tại huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh, phải uống nước thay cơm, nhưng Trần Văn Chín vẫn cõng chiến sĩ Châu bị thương nặng gần hai ngày đêm. Ông Chín tâm sự: “Trong chiến đấu, giữa cái sống và cái chết chỉ cách nhau trong gang tấc, đồng đội phải thương yêu nhau. Nhiều đồng đội hôm trước còn chiến đấu bên mình, nhưng có thể ngày sau đã anh dũng hy sinh. Mình được sống trở về là còn may mắn hơn nhiều đồng đội. Dù chiến tranh đã lùi xa nhưng những hình ảnh đồng đội anh dũng hy sinh luôn in đậm mãi trong trí óc tôi”. Trọn nghĩa vẹn tình với đồng đội, những năm qua, dù tuổi cao sức yếu, vết thương chiến tranh nhiều lần tái phát, nhưng CCB Trần Văn Chín vẫn lặng lẽ hành quân về chiến trường xưa để tìm mộ đồng đội còn nằm rải rác trên các chiến trường. Cuối tháng 5-2014, anh Nguyễn Văn Cứu, quê ở huyện Phú Thao, tỉnh Phú Thọ điện thoại cho ông Chín để vào Nam tìm mộ bố là liệt sĩ Nguyễn Văn Nguyên. Lật giở ký ức, ông Chín nhớ rõ, liệt sĩ Nguyễn Văn Nguyên, cán bộ trung đội bị địch phục kích hy sinh sau khi kết thúc trận đánh Hê An-Kim Long tại thị trấn Ngãi Giao (huyện Châu Đức). CCB Trần Văn Chín tâm sự: “Nhận tin anh Cứu, tôi chủ động đến địa bàn khảo sát trước. Khi anh Cứu vào, chúng tôi chỉ mất thêm 4 ngày là tìm được hài cốt". Đó chỉ là một trong số 40 lần đi tìm hài cốt đồng đội mà CCB Trần Văn Chín đã thực hiện từ năm 2005 đến nay.

Rời quân ngũ tháng 9 năm 2000, Thượng tá, Anh hùng LLVT nhân dân Trần Văn Chín về làm vườn tại phường Phú Bình, thị xã Long Khánh (tỉnh Đồng Nai). Bên cạnh tâm huyết đi tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, giúp đỡ đồng đội khó khăn, ông luôn gương mẫu, chịu khó lao động sản xuất. Từ kinh nghiệm làm vườn của mình, ông tích cực tuyên truyền, phổ biến cách làm, vận động người dân tham gia xây dựng nông thôn mới, góp phần đưa địa phương hoàn thành sớm Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới.

Bài và ảnh: NGUYỄN DUY HIỂN