Cần vào cuộc kiên quyết và xử lý dứt điểm

* TS NGUYỄN VĂN LÂM, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ:

Cần làm rõ vì sao Thủ tướng chỉ đạo nhiều lần mà vẫn không giải quyết được

Thực trạng vận chuyển hành khách bằng ô tô ở nước ta trong những năm gần đây khá lộn xộn. Xe khách “hàng hiệu” của những nhà xe chân chính hoạt động theo quy định hòa lẫn với dòng xe khá đông đảo của đội quân được gọi là “xe dù”. Hành khách cũng chẳng biết đâu là thật, đâu là giả, đến lúc bị “chặt chém”, bị bỏ rơi giữa đường, tỉnh ra thì đã muộn. Đó là chưa kể việc tranh giành khách một cách thô bạo, bất chấp hiểm nguy, gây nên nhiều tai nạn thảm khốc.

Chúng ta đã có một hệ thống văn bản pháp luật khá quy củ quy định về lĩnh vực này; cơ quan quản lý nhà nước thì có đội ngũ Thanh tra giao thông hùng hậu, lực lượng Cảnh sát giao thông có mặt ở hầu khắp các tuyến đường. Tại sao tình trạng trên lại xảy ra?

Loạt phóng sự điều tra đăng trên Báo QĐND vừa qua đã phản ánh khá đầy đủ thực trạng, nguyên nhân và đưa ra một số kiến giải. Nhưng để giải quyết một cách cơ bản tình hình, theo tôi, các cơ quan Chính phủ cần phải vào cuộc và thực hiện ngay một số việc sau:

Thứ nhất, Bộ GTVT và Bộ Công an có chỉ đạo cho sở giao thông vận tải và công an các tỉnh, thành phố rà soát, kiểm tra, lên danh sách và thông tin công bố công khai các hãng xe đủ điều kiện kinh doanh và các hãng xe “giả” hoạt động trên địa bàn. Qua đó, người dân sẽ biết và lựa chọn, tự bảo vệ quyền lợi của mình.

Thứ hai, Thanh tra giao thông và Cảnh sát giao thông phải nắm chắc tình hình, biết rõ “chân, giả” của các nhà xe, qua đó kiên quyết xử phạt nghiêm các hành vi gian dối, giả mạo. Việc phòng, chống tiêu cực trong nội bộ các lực lượng này cũng là biện pháp tối quan trọng để ngăn ngừa tình trạng “bảo kê”, tiếp tay cho vi phạm pháp luật.

Thứ ba, kiểm tra toàn diện việc bố trí, sắp xếp xe khách tại các bến xe, tuyến xe, qua đó làm rõ có hay không việc ưu ái hãng xe này, làm khó hãng xe khác, cũng như việc có sự công bằng không khi cấp đăng ký kinh doanh, bảo đảm sự cạnh tranh bình đẳng cho mọi doanh nghiệp, nhất là doanh nhân khởi nghiệp.

Thứ tư, thời gian qua, Thủ tướng và Phó thủ tướng, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia đã ban hành khá nhiều chỉ thị, công điện chỉ đạo Bộ GTVT, Bộ Công an và UBND các tỉnh, thành phố tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý dứt điểm tình trạng xe khách trá hình, “xe dù, bến cóc”. Song vấn nạn này vẫn không được khắc phục mà còn nhức nhối tới mức nhiều nhà xe chân chính và các hiệp hội vận tải phải gửi đơn “kêu cứu” tới Thủ tướng. Đây là điều hết sức bất thường, trái với chủ trương tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển theo đúng pháp luật; thậm chí có biểu hiện của việc “trên bảo, dưới không nghe”. Do đó, Tổ công tác kiểm tra việc thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ (vừa được Thủ tướng thành lập) cần sớm vào cuộc để làm rõ vì sao Thủ tướng và Phó thủ tướng đã nhiều lần chỉ đạo, nhưng vấn nạn “xe dù, bến cóc” vẫn không được khắc phục? Những ai phải chịu trách nhiệm trong việc này? Bên cạnh đó rất cần thành lập các đoàn thanh tra liên ngành để thanh tra toàn diện, đặc biệt là thanh tra về thuế, xử lý dứt điểm những vi phạm trong vận tải hành khách liên tỉnh như báo chí và các doanh nghiệp đã phản ánh, kiến nghị. Có như vậy thì vấn nạn “xe dù, bến cóc”, xe khách trá hình vốn gây thiệt hại rất lớn mới được khắc phục tận gốc và không còn là vấn đề bức xúc suốt hàng chục năm qua.

* Ông TRẦN VĂN PHƯƠNG, Phó tổng giám đốc Bến xe Miền Tây (TP Hồ Chí Minh):

Phải quản lý chặt xe hợp đồng và xe chở khách du lịch

Tôi rất tâm đắc khi đọc loạt bài “Không thể loạn “xe dù, bến cóc” trên Báo QĐND, vì đã nêu đúng thực trạng, nguyên nhân và các giải pháp để dẹp nạn xe khách trá hình đang gây bất bình trong dư luận, nhất là đối với các nhà xe, bến xe làm ăn chân chính.

Để dẹp nạn xe khách trá hình, trước hết, chúng ta phải đề ra các biện pháp quản lý xe hợp đồng và xe chở khách du lịch chặt chẽ hơn xe khách tuyến cố định. Không thể để tình trạng loại xe làm lợi nhiều hơn, đi lại thoải mái hơn lại được đăng ký dễ dàng hơn và quản lý lỏng lẻo hơn như hiện nay. Chính sự bất hợp lý này mà ngày càng nhiều nhà xe thích "chạy dù" để trốn các loại thuế, phí. Hiện TP Hồ Chí Minh đang mở đợt cao điểm xử lý “xe dù, bến cóc” nên số lượng xe và hành khách vào Bến xe Miền Tây đã tăng đáng kể. Thế nhưng nếu không xử lý vi phạm một cách triệt để thì hết đợt cao điểm, “xe dù, bến cóc” sẽ lại mọc khắp nơi như trước.

* TS TRẦN HỮU MINH, Phó chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia:

Không để khoảng trống cho “xe dù, bến cóc” hoạt động

Hiện nay đang có sự chồng lấn giữa xe chở khách theo hợp đồng với xe phục vụ khách du lịch và xe khách tuyến cố định. Các cơ quan quản lý đã nhận dạng rõ ràng bất cập này và sắp tới sẽ đưa vào nội dung sửa đổi Nghị định số 86/2014/NĐ-CP về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô. Khi có văn bản mới này, doanh nghiệp sẽ không thể nhập nhèm giữa việc đăng ký xe hợp đồng nhưng chạy tuyến cố định...

Cùng với các giải pháp mà Báo QĐND đã nêu, để khắc phục tình trạng “xe dù, bến cóc” thì việc quy hoạch bố trí hướng tuyến vận tải hành khách hợp lý đóng vai trò rất quan trọng. Hiện nay, việc quy định tất cả các xe khách chạy ở hướng tuyến nào chỉ được vào bến ở hướng đó thực ra là chưa hợp lý. Thực tế cho thấy, nhu cầu đi/đến hướng Đông, hướng Nam, hướng Tây, hướng Bắc có ở tất cả các nơi trên địa bàn thành phố. Nếu chúng ta không bố trí xe đi các hướng ở một bến thì người dân thấy không thuận tiện và tất nhiên họ sẽ tìm đến “xe dù, bến cóc” vì các nhà xe luôn “đón lõng” nhu cầu này để phục vụ. Bởi vậy, thay vì chỉ đi/đến một bến, nên cho phép một tỷ lệ nhất định các xe hướng khác đến các bến, miễn là quy định đường đi hợp lý để không đi xuyên tâm, không đi vào giờ cao điểm gây ách tắc giao thông. Còn tỷ lệ xe tuyến khác trong mỗi bến cụ thể như thế nào thì phải căn cứ vào khảo sát nhu cầu thực tế.

Chúng ta cũng nên khai thác tối đa công suất của cơ sở hạ tầng. Những ngày thường có thể không cho xe khách liên tỉnh vào trung tâm, nhưng trong ngày nghỉ, vào những thời điểm hợp lý (ví dụ 5 giờ đến 6 giờ 30 phút, 21 giờ đến 23 giờ...) hoàn toàn có thể cho phép một số lượng nhất định xe liên tỉnh đón khách tại các vị trí được quy hoạch rõ ràng.

* Ths VĂN CÔNG ĐIỂM, nguyên Phó trưởng phòng Quản lý Vận tải đường bộ, Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh:

Thanh tra thuế và quy rõ trách nhiệm sẽ không thể "bảo kê" cho vi phạm

Loạt phóng sự của Báo QĐND đã trả lời câu hỏi vì sao các hãng "xe dù", xe khách trá hình không vào bến xe đàng hoàng; vạch trần bản chất của tệ nạn "xe dù, bến cóc" là trốn tránh thực hiện nghĩa vụ đóng thuế, làm thất thu ngân sách hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Có thể khẳng định, hiện nay, với những văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực vận tải khách (cụ thể là Luật Giao thông đường bộ, Nghị định số 86/2014/NĐ-CP, Thông tư số 63/2014/TT-BGTVT, Nghị định số 46/2016/NĐ-CP) thì hoàn toàn đã đủ cơ sở pháp lý để xử lý triệt để "xe dù, bến cóc". Đặc biệt, nếu lực lượng chức năng muốn xử lý xe khách trá hình, thì chỉ cần theo dõi giám sát hành trình sẽ biết rõ những chiếc xe nào, những hãng xe nào vi phạm. Đáng buồn là biện pháp kiểm tra rất đơn giản và hiệu quả này lại thường bị “bỏ qua” và thậm chí còn có dấu hiệu tìm cách "lách luật" để bao che cho "xe dù, bến cóc", bao biện khi báo chí và cấp trên truy vấn trách nhiệm.

Để dẹp nạn "xe dù, bến cóc", rất cần sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt đến cùng của Chính phủ. Thứ nhất là cần giao nhiệm vụ cụ thể cho ngành GTVT và các địa phương dẹp ngay các bến xe khách "lậu", để "xe dù", xe khách trá hình không còn chỗ núp. Thứ hai là giao nhiệm vụ cho ngành thuế và công an vào cuộc điều tra những hãng "xe dù", xe khách trá hình trốn thuế (như Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng đã từng truy thu thuế của một doanh nghiệp vận tải hàng chục tỷ đồng), vì bản chất “xe dù” là trốn các loại thuế, phí nên khi bị thanh tra thuế sẽ không thể giải trình và trốn tránh. Thứ ba là kiên quyết xử lý trách nhiệm người đứng đầu lực lượng Thanh tra GTVT phụ trách địa bàn nếu để "xe dù, bến cóc" hoạt động trên địa bàn.

* Ông NGUYỄN VĂN QUYỀN, Chủ tịch Hội An toàn giao thông Việt Nam:

Thêm 3 giải pháp chống xe khách trá hình

Bài phóng sự điều tra của nhóm phóng viên Báo QĐND về tình trạng “xe dù, bến cóc” được tiến hành rất công phu, phản ánh rõ tình hình trật tự vận tải có những diễn biến phức tạp, làm mất trật tự ATGT, tăng nguy cơ ùn tắc giao thông ở các đô thị và gây bất bình đẳng giữa các đơn vị kinh doanh vận tải...

Bài báo đã đề xuất nhiều giải pháp khả thi, tôi xin nêu thêm một số giải pháp sau: Một là, cần bổ sung quy định xe khách hợp đồng, xe du lịch không được đón khách ngoài địa điểm đầu đã ghi trong hợp đồng; trong hợp đồng phải ghi địa chỉ cụ thể (không được ghi chung chung là TP Hồ Chí Minh hay Hà Nội); danh sách hành khách phải gửi về cơ quan quản lý qua fax hoặc email để theo dõi, giám sát trước khi xe khởi hành. Hai là, các cơ quan quản lý nhà nước về vận tải, trật tự đô thị, trật tự ATGT phải phối hợp chặt chẽ, khai thác dữ liệu từ trung tâm tích hợp dữ liệu thiết bị giám sát hành trình của xe, xử lý nghiêm minh các vi phạm. Ba là phải theo dõi có hệ thống các vi phạm đã bị xử lý để xử lý lần sau nặng hơn lần trước và nếu vượt qua mức nào đó thì thu hồi giấy phép kinh doanh. 

* Ông NGUYỄN VĂN LẬP, Giám đốc Bến xe Nước Ngầm (Hà Nội):

Phát huy vai trò giám sát của nhân dân để chống “xe dù, bến cóc”

Pháp luật đã quy định rất rõ điều kiện đăng ký và các biện pháp quản lý hoạt động của 5 hình thức kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô, gồm: Xe buýt, tắc-xi, xe khách tuyến cố định, xe hợp đồng và xe du lịch. Chính vì vậy, những xe nào hoạt động không đúng với quy định thì các cơ quan có trách nhiệm quản lý không thể nói là không biết. Tuy nhiên, trong thực tế vẫn có tình trạng chưa kiên quyết xử lý xe khách trá hình, nên dư luận đã đặt vấn đề “xe dù” chính là những xe “có ô dù” và muốn xử lý triệt để “xe dù” thì phải “cắt bỏ ô dù”.

Để phòng, chống “ô dù” bảo kê cho “xe dù, bến cóc”, rất cần khoán địa bàn quản lý cho các lực lượng chức năng nhằm gắn trách nhiệm cá nhân, làm cơ sở xử lý kỷ luật khi trên địa bàn có vi phạm. Đồng thời cần lập đường dây nóng (cả điện thoại và email) ở Văn phòng Chính phủ, Bộ GTVT, Bộ Công an, UBND các tỉnh, thành phố để tiếp nhận thông tin tố giác vi phạm từ các nhà xe chân chính và nhân dân. Khi nhận được thông tin tố giác thì chỉ đạo cấp dưới kiểm tra và xử lý nghiêm, báo cáo công khai kết quả trên trang thông tin điện tử để người dân giám sát. Đây là biện pháp rất hiệu quả và các lực lượng chức năng cũng sẽ bớt vất vả, không còn kêu ca vì lực lượng mỏng nên không kiểm tra sâu sát được.

Sau khi đọc loạt bài “Không thể loạn “xe dù, bến cóc”, đại diện nhiều nhà xe đã gọi điện cho phóng viên bày tỏ sự đồng tình. Đặc biệt, một số nhà xe đang có xe “chạy dù” còn khẳng định: Chính chúng tôi cũng không muốn vi phạm, nhưng đành phải hoạt động trá hình thì mới sống được. Nếu Nhà nước khắc phục được tình trạng “thật thà ăn cháo, láo nháo ăn cơm” trong lĩnh vực này thì chúng tôi sẽ hoạt động đúng quy định ngay, vì khi đó mới có sự cạnh tranh lành mạnh…