Từ thuở còn là cầu thủ nổi danh trên sân cỏ, rồi cầm quân đội tuyển nữ quốc gia, ông Chung vừa giành chiến tích để đời khi cùng các học trò giành quyền tham dự FIFA World Cup nữ 2023. Sâu thẳm trong con người ấy là một tính cách giản dị, chân thật, luôn nhận phần thiệt về mình.

Đánh đổi tất cả vì bóng đá Việt Nam

Gặp HLV Mai Đức Chung vào một buổi sáng Hà Nội giá rét, tôi thấy ông đang tất bật dọn dẹp nhà cửa. Ông bảo, sau nhiều năm tích cóp, hai vợ chồng ông mới sửa được nhà vào cuối năm 2021. Nhưng thời điểm đó, ông bận dẫn dắt đội tuyển nữ Việt Nam, mọi việc trong nhà đều do vợ một tay quán xuyến. Ông Chung cho hay: “Nói về vợ, tôi vừa thương vừa nể. Kể từ ngày còn làm cầu thủ đến HLV, cứ đến dịp Tết là tôi lại xách va li lên đường. Năm nào may mắn chắc được ăn Tết đúng ngày Ba mươi, sáng mồng Một đã phải đi tập trung. Bởi vậy, cứ khi nào được nghỉ, tôi chỉ quanh quẩn ở nhà, thỉnh thoảng đi câu cá để thư giãn”.

Cái duyên đến với bóng đá của ông Chung thật đặc biệt. Mẹ ông làm công nhân ở sân Hàng Đẫy, nên khi còn nhỏ ông Chung thường giúp mẹ kẻ sân, mắc lưới. Năm lên 8 tuổi, ông có dịp được tiếp xúc, tập luyện cùng nhiều cầu thủ của câu lạc bộ (CLB) Công an Hà Nội, Tổng cục Đường sắt. Đến năm 1965, ông trúng tuyển vào hệ văn hóa thể thao của Trường cán bộ Thể dục thể thao Trung ương (nay là Trường Đại học Thể dục thể thao Bắc Ninh), rồi sau đó học lên đại học.

Khởi đầu sự nghiệp cầu thủ vào năm 1971, mặc dù nhận được nhiều lời mời nhưng ông chọn đầu quân cho CLB Xe ca Hà Nội. Với chiều cao nổi bật, ông Chung có thể thi đấu ở nhiều vị trí từ tiền đạo, tiền vệ, cho đến hậu vệ. Ông sau đó thi đấu cho Tổng cục Đường sắt (1975-1984) và đội tuyển Việt Nam (1981-1984). Đánh giá về ông Mai Đức Chung, cựu danh thủ CLB Thể Công Vũ Mạnh Hải cho hay: "Ngoài chơi bóng hay, anh Chung còn nổi tiếng là người hiền lành, sống rất tốt bụng nên ai cũng yêu mến".

Huấn luyện viên Mai Đức Chung cùng đội tuyển nữ Việt Nam trở về nước sau khi giành vé dự World Cup. Ảnh: VFF 

Năm 1997, ông Mai Đức Chung được giao nhiệm vụ dẫn dắt đội tuyển nữ Việt Nam. Đó là thời điểm đội tuyển vừa được thành lập, chuẩn bị lực lượng tham dự kỳ SEA Games đầu tiên. Năm đó, ông đã giúp đội giành huy chương đồng. Từ đó trở đi, ông rất "mát tay" khi cầm quân đội tuyển. Trong 6 tấm huy chương vàng SEA Games của đội tuyển nữ Việt Nam thì một mình ông góp công 4 tấm vào các năm 2003, 2005, 2017 và 2019. Bên cạnh đó, ông còn giúp đội vô địch Đông Nam Á vào năm 2019 và mới nhất là tấm vé dự World Cup.

Xen kẽ những lần dẫn dắt đội tuyển nữ Việt Nam, ông Mai Đức Chung cũng nhiều lần cầm quân các CLB của nam, đặc biệt là thời gian làm tạm quyền đội tuyển nam Việt Nam. Đó là vào năm 2017, thời điểm đội tuyển nam Việt Nam đang loay hoay tìm người thay thế khi HLV Nguyễn Hữu Thắng xin từ chức. Khi được Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) mời gọi, ông Chung đã không ngại khó khăn mà nhận lời. Ông từng chia sẻ về quyết định trên: “Không ai nhận thì tôi nhận thôi. Khi đội tuyển quốc gia cần, dù có phải đánh đổi tất cả tôi cũng góp sức”.

Từng có giai đoạn nhiều CLB ở V-League mời gọi HLV Mai Đức Chung bằng mức lương hấp dẫn, song ông từ chối hết vì đã nhận lời VFF dẫn dắt đội tuyển nữ Việt Nam. "Tôi có quan điểm rất rõ ràng, đã ký hợp đồng với ai thì trung thành, làm hết mình. Hợp đồng chưa hết hạn hoặc mục tiêu huấn luyện còn dở dang, chưa đạt được mong muốn thì cố gắng làm cho bằng được”, HLV Mai Đức Chung cho biết thêm.

"Nếu thua thì bác sẽ đứng mũi chịu sào"

Với tấm lòng chân thật, hiền lành, HLV Mai Đức Chung rất giỏi thu phục lòng người. Cách đây 3 năm, giữa cầu thủ CLB TP Hồ Chí Minh và Than Khoáng sản Việt Nam đã xảy ra mâu thuẫn. Khi được triệu tập lên đội tuyển đã xuất hiện tình trạng chia bè kết phái, không ai chịu ai. Để giải quyết vấn đề trên, ông Chung đã gặp từng cầu thủ để giải thích cho họ hiểu trách nhiệm của mình khi thi đấu cho đội tuyển quốc gia. Chỉ ít ngày sau, các cầu thủ hai bên đã nhận ra khuyết điểm của mình. Họ bắt tay nhau, hứa không xích mích nữa và khi ăn uống còn gắp đồ ăn cho nhau.

Một câu chuyện khác được nhiều cầu thủ chia sẻ rằng, trước kia, tất cả tuyển thủ nữ đều phải đóng 200.000 đồng/tháng làm quỹ đội. Vì thương các học trò nghèo, khi trở lại nắm quyền đội tuyển ông không bắt họ phải đóng tiền. Ông Chung đã nghĩ ra cách liên hệ với các đội bóng muốn đá tập với đội tuyển nữ Việt Nam. Trong buổi tập đó, đội tuyển vừa có “quân xanh” để cọ xát, vừa được các đội đó biếu tiền. Tất cả những khoản tiền trên, ông cho vào quỹ đội. Sinh nhật mỗi tuyển thủ, ông lại trích tiền từ quỹ đó mua tặng phẩm là bó hoa, chai nước gội đầu, chai sữa tắm tặng các cháu. Ông Chung chia sẻ: “Nhiều cầu thủ nữ ở các địa phương chỉ nhận được mức lương 2,1 triệu đồng/tháng. Nếu không có thưởng đột xuất thì mỗi tháng cũng cố gắng gửi về nhà 1,5 triệu đồng, chỉ giữ lại vài trăm nghìn cho bản thân. Bởi vậy, khi lên tuyển tôi không nỡ bắt các cháu phải đóng một đồng tiền nào”.

HLV Mai Đức Chung luôn có một nguyên tắc, trong quá trình tập luyện, sinh hoạt... nếu cầu thủ có vấn đề gì thì sẽ gọi ra gặp riêng. Gặp riêng nhưng ở trên sân bãi. Suốt 25 năm qua, ông không bao giờ gọi riêng bất kỳ ai vào phòng, kể cả phòng làm việc. Cũng bởi giải quyết mọi việc của đội tuyển một cách công tâm, yêu thương cầu thủ như con cháu nên nhiều thế hệ đội tuyển nữ Việt Nam luôn gọi ông là “bố”.

Tại Giải vô địch bóng đá nữ châu Á 2022, đội tuyển nữ Việt Nam trải qua khó khăn chưa từng có khi phần lớn các cầu thủ nhiễm Covid-19. Thậm chí, đã có thời điểm đội tuyển nữ Việt Nam đứng trước nguy cơ bị xử thua 0-3 trước Hàn Quốc, Nhật Bản vì không có đủ lực lượng thi đấu. Trong những ngày tháng khó khăn đó, HLV Mai Đức Chung luôn bên cạnh động viên các học trò vượt qua khó khăn. Ông luôn nói với các học trò rằng: “Việc của các cháu là cố gắng thi đấu. Nếu đạt được thành tích cao thì các cháu sẽ hưởng, còn nếu thua thì bác sẽ đứng mũi chịu sào”.

Chính nhờ những lời gan ruột của thầy Chung, các tuyển thủ nữ Việt Nam đã thể hiện tinh thần không bỏ cuộc khi xuất sắc góp mặt tại tứ kết Giải vô địch bóng đá nữ châu Á 2022, đồng thời toàn thắng hai trận play-off trước Thái Lan (thắng 3-0) và thắng 2-1 trước Đài Loan (Trung Quốc) để lần đầu tiên trong lịch sử đến với ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh.

Nhớ lại chặng đường được HLV Mai Đức Chung dìu dắt, chỉ bảo, đội trưởng Huỳnh Như cho biết: “Bố Chung bao giờ cũng nhận phần thiệt về mình. Bố không bao giờ đội mũ, ngồi trong cabin khi bọn em tập luyện và thi đấu. Bố bảo rằng, các con chịu nắng, chịu mưa chẳng nhẽ bố lại không đồng hành cùng. Bố thương yêu, lo lắng cho các cầu thủ như con, như cháu của mình vậy. Trước mỗi trận đấu áp lực, bố luôn đứng ra chịu trách nhiệm, không đặt nặng về chuyên môn, từ đó giúp cầu thủ thoải mái khi thi đấu”.

Còn sức là còn làm bóng đá

Sau khi cùng đội tuyển nữ Việt Nam giành chiến tích dự FIFA World Cup nữ 2023, HLV Mai Đức Chung bày tỏ mong muốn được nghỉ ngơi. Thay vì dẫn dắt trực tiếp đội tuyển, ông muốn đồng hành với bóng đá nữ Việt Nam trên cương vị cố vấn. Trước thông tin ông xin rút, bên cạnh nhiều ý kiến đồng tình thì nhiều người lại cho rằng ông khôn ngoan khi muốn dừng lại đúng lúc.

Khi tôi đề cập đến vấn đề này trong câu chuyện, ông Chung cười và nói: “Tôi cũng đã 72 tuổi rồi, sức khỏe không còn như trước. Vừa rồi qua giải châu Á, tôi bị sụt mất 5kg, xa nhà mấy tháng trời. Hiện tại, tôi chỉ ký hợp đồng có thời hạn một năm một với VFF. Khi hoàn thành hợp đồng, tôi sẽ lắng nghe cơ thể của mình để tính tới việc có gia hạn hợp đồng hay không. Bóng đá đã chiếm phần lớn trong quãng đời của tôi, và tôi sẽ còn làm bóng đá cho đến khi nào không thể nữa thì thôi”. Bà Phạm Ngọc Uyển-vợ của HLV Mai Đức Chung cho biết: “Tôi luôn ủng hộ mọi quyết định của chồng. Chỉ mong ông ấy giữ sức khỏe". 

HLV Mai Đức Chung cho rằng, phận nữ theo bóng đá đã trăm thứ thiệt thòi, khổ sở. Thời gian qua, bóng đá nữ đã được Đảng, Nhà nước và xã hội đặc biệt quan tâm, song còn nhiều cầu thủ vẫn chưa đủ sống khi theo nghề. Nhìn lại quãng đường 51 năm gắn bó với bóng đá, HLV Mai Đức Chung mong ước: “Tôi mong cho những cầu thủ nữ sau khi giải nghệ có công ăn việc làm ổn định, xây dựng gia đình đầm ấm. Họ đã dành cả tuổi thanh xuân cho bóng đá nữ và họ xứng đáng được hưởng hạnh phúc”.

Bài và ảnh: HỮU TRƯỞNG